Μια ασυδοσία που όπως λένε στον «Ριζοσπάστη», εκτός από την ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων στον κρίσιμο αυτό τομέα αγγίζει και την ίδια την ασφάλεια του μεταφορικού έργου, που αυτονόητα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, αφού αφορά μικρά παιδιά.

Τα παραπάνω αναδείχθηκαν και στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Εργαζομένων στην Ιδιωτική Εκπαίδευση «Ο Βύρων», στο Εργατικό Κέντρο Αθήνας. Ο Σύλλογος άλλωστε έχει μέλη του και τους εργαζόμενους στα λεωφορεία των ιδιωτικών σχολείων, τα οποία είναι εκατοντάδες, από την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μέχρι και την Ειδική Αγωγή.

Ο «Ριζοσπάστης» λοιπόν βρέθηκε στο ΕΚΑ και συνομίλησε με οδηγούς και συνοδούς από 6 διαφορετικά σχολεία, οι οποίοι μας μεταφέρουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τις συνθήκες δουλειάς, την επίθεση στα δικαιώματά τους αλλά και τις διεκδικήσεις τους.

Με εμφανές το αίσθημα ευθύνης που φέρουν για τη μεταφορά μικρών παιδιών, οι εργαζόμενοι στέκονται αρχικά στο ζήτημα της ασφάλειας και στο ότι «υπάρχουν λεωφορεία υπέργηρα, που φτάνουν μέχρι και 38 ετών». Οπως εξηγούν, παρότι προβλέπεται 27ετής χρήση οι σχολάρχες βρίσκουν «παραθυράκια», αφού αυτή ξεκινά μόλις ένα όχημα φτάσει στην Ελλάδα ή βγάλει άδεια, με αποτέλεσμα να μην προσμετρούνται συνολικά τα χρόνια που το βαραίνουν. Με την παλαιότητα έρχεται και «κουμπώνει» η κακή και ελλιπής συντήρηση, που πολλές φορές όπως μας λένε γίνεται σε επιτόπια στημένα «συνεργεία» στον χώρο του σχολείου. Ετσι, μας αναφέρουν περιστατικά όπως με λεωφορείο που έπιασε φωτιά εν κινήσει, άλλα με παλιά λάστιχα, χαλασμένα καλοριφέρ, χωρίς κλιματισμό κ.ά.

Συνεχίζοντας αναφέρουν ότι οι έλεγχοι ΚΤΕΟ δεν επαρκούν, ενώ αυτοί δεν αφορούν την καμπίνα όπου κάθονται οι μαθητές. Μία από τις συνοδούς μάς φέρνει ως παράδειγμα τις ζώνες, που ενώ θα έπρεπε να είναι «τριών σημείων», για μεγαλύτερη ασφάλεια, αυτό δεν τηρείται.

Αλλη μια πρακτική που εγκυμονεί κινδύνους είναι η υπενοικίαση βαν 9 θέσεων για να γίνεται η μεταφορά μαθητών. Οι συνομιλητές μας επισημαίνουν ότι αυτά τα οχήματα είναι ακατάλληλα, για διάφορους λόγους. Για παράδειγμα, δεν έχουν ταχογράφο, για να ελέγχεται τόσο το όριο ταχύτητας, που είναι 80 χλμ. την ώρα, όσο και ο χρόνος ανάπαυσης. Επίσης, και για τους οδηγούς σε αυτά δεν απαιτούνται οι ίδιες προϋποθέσεις με τους οδηγούς σχολικών λεωφορείων.

Στην ερώτησή μας για ποιο λόγο συμβαίνουν τα παραπάνω, η απάντηση είναι ότι έτσι οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων, οι σχολάρχες, γλιτώνουν κόστος και αυξάνουν το κέρδος, με κρατική βεβαίως ανοχή.

Η συζήτηση περνάει στις συνθήκες εργασίας και εστιάζει στις συμβάσεις, που όπως μαθαίνουμε είναι ατομικές και ορισμένου χρόνου, στην πλειοψηφία τους για 9 μήνες, με τους υπόλοιπους να μπαίνουν ταμείο ανεργίας και να παίρνουν το σχετικό επίδομα. «Γι' αυτόν τον λόγο, οδηγοί και συνοδοί είναι σε μια διαρκή ομηρία, με τον κίνδυνο της μη επαναπρόσληψης τον Σεπτέμβρη πολλές φορές να χρησιμοποιείται και ως φόβητρο». Μας εξηγούν ακόμα ότι επειδή η εργασία τους σταματά για πάνω από 45 μέρες τον χρόνο, δεν ισχύει η υπογραφή σύμβασης αορίστου χρόνου μετά από τρεις ανανεώσεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου στον ίδιο εργοδότη, όπως γενικά είναι θεσμικά κατοχυρωμένο.

Οσον αφορά τους μισθούς, μια συνοδός μάς αναφέρει ότι αμείβεται με λίγο πάνω από 300 ευρώ, για τους οδηγούς ο μισθός κυμαίνεται μεταξύ 500 και 700 ευρώ, ενώ ορισμένες φορές μέρος αυτών δίνεται σε κουπόνια. «Καταλαβαίνετε τι σημαίνουν αυτά για τον κάθε εργαζόμενο, ειδικά με το κόστος ζωής, που έχει εκτοξευτεί και φτάνουμε να βάζουμε από την τσέπη μας π.χ. για καθαριστικά, ακόμα και για ζημιές του οχήματος», τονίζει ένας από τους οδηγούς. «Αναγκαζόμαστε να πληρώνουμε επίσης αν εμπλακούμε σε κάποιο ατύχημα την ώρα της εργασίας μας και υπάρξει δίκη, αφού δεν μας παρέχεται ούτε νομική στήριξη», συμπληρώνει ένας άλλος.

Τους ρωτάμε για το ωράριο και μας απαντούν ότι στην πλειοψηφία και «στα χαρτιά» είναι 4-6 ώρες, αλλά στην πράξη παραβιάζεται, πάντα προς τα πάνω. «Για υπολογίστε» - μας λένε - «εκδρομές, επισκέψεις, επισκευές και συνεργεία, ΚΤΕΟ, καθαρισμό του οχήματος και τόσα άλλα». Στο ίδιο μήκος κύματος, και σε μια διαδικασία που θυμίζει τη βαρβαρότητα του «ενεργού - ανενεργού χρόνου», ένας από τους οδηγούς μάς εξηγεί ότι ο χρόνος εργασίας τους μετράει μόνο ενόσω βρίσκονται μαθητές μέσα στο όχημα, δηλαδή βγάζει έξω όλα τα παραπάνω αλλά και τη διαδρομή μέχρι να μπει ο πρώτος μαθητής και αφού αποχωρήσει ο τελευταίος. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και για τους συνοδούς που δουλεύουν διακεκομμένο ωράριο. «Δεν είναι τυχαίες οι πολλές παραιτήσεις που υπάρχουν, αλλά και ότι πολλοί κάνουν κι άλλη δουλειά για να τα βγάλουν πέρα», μας επισημαίνεται.

Ενα μεγάλο πρόβλημα στο οποίο επικεντρώνει η συζήτησή μας με τους εργαζόμενους είναι η απένταξη των οδηγών σχολικών λεωφορείων από τα Βαρέα ένσημα. Μας παραθέτουν αρχικά το τι σημαίνει αυτό για έναν οδηγό: «Ακόμα και εργαζόμενος που από την πρώτη μέρα που έγινε 21 ετών εξέδωσε δίπλωμα λεωφορείου, και εργάστηκε μέχρι την τελευταία μέρα που έχει δικαίωμα να οδηγεί σχολικό, δεν θα συμπληρώσει παραπάνω από 9.240 μέρες ασφάλισης. Για να βγει όμως κάποιος σε πλήρη σύνταξη χρειάζεται 10.500 μέρες ασφάλισης, επομένως θα του απομείνουν δύο χρόνια, από τα 65 έως τα 67 έτη, στα οποία δεν θα μπορεί να κάνει την εργασία που επέλεξε».

Ενδιαφέρον είναι και το χρονικό της όλης μεθόδευσης για τα ΒΑΕ, αφού από το 2013 ξεκίνησε το πρώτο εκπαιδευτήριο να μη βάζει τα ΒΑΕ και στη συνέχεια ακολούθησαν κι άλλα.

Στις 6/2/2020, οδηγοί σχολικών λεωφορείων από συγκεκριμένο εκπαιδευτήριο έκαναν καταγγελίες ότι ο εργοδότης τούς ασφάλιζε, εσφαλμένα, με μεικτά ένσημα. Αυτό επιβεβαίωσε και ο έλεγχος του ΕΦΚΑ, ο οποίος όμως δεν επέβαλε κάποιο πρόστιμο. Αντίθετα, απέστειλε στο υπουργείο Μεταφορών ερώτηση σχετικά με το αν τα ιδιωτικά σχολεία είναι μεταφορικές επιχειρήσεις. Αυτό διότι ο ισχυρισμός της επιχείρησης ήταν ακριβώς ότι επειδή δεν είναι επιχείρηση με κύριο αντικείμενο δραστηριότητας τις μεταφορές, δεν είναι υποχρεωμένη να ασφαλίζει με Βαρέα τους οδηγούς της. Εν τέλει, με γενικό έγγραφο (51485/4-3-2020) ο ΕΦΚΑ καθιέρωσε την απένταξη.

Οπως σημειώνουν οι οδηγοί, για τη νομιμότητα και την ορθότητα αυτού του γενικού εγγράφου έχει αποφανθεί ο Συνήγορος του Πολίτη σε γνωμάτευσή του. Επιπλέον, πρόσφατα εκδόθηκαν πέντε αποφάσεις του 30ού Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών υπέρ των οδηγών.

Σχετική Ερώτηση κατέθεσε πρόσφατα το ΚΚΕ (βλ. σχετικό θέμα).

Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση, οι εργαζόμενοι μας μιλούν για τον αγώνα που δίνουν. Στις 14 Δεκέμβρη ο Σύλλογος Εργαζομένων Ιδιωτικής Εκπαίδευσης προχώρησε σε παράσταση διαμαρτυρίας στη Διεύθυνση του ΕΦΚΑ, απαιτώντας την άμεση ανάκληση του γενικού εγγράφου απένταξης από τα ΒΑΕ και την άμεση μετατροπή, από τον ΕΦΚΑ, του πακέτου κάλυψης όλων των οδηγών από τον Σεπτέμβρη του 2013. Παράλληλα, προτάσσεται η ανάγκη υπογραφής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που θα κατοχυρώνει τα δικαιώματα των οδηγών και συνοδών, όπως και μέτρα ασφαλείας, αυξήσεις σε μισθούς κ.λπ.

Με αφορμή τα παραπάνω ζητήσαμε μια δήλωση και από τον Γιάννη Κοτζαμπάση, γενικό γραμματέα του «Βύρωνα», ο οποίος αναφέρει:

«Από την πρώτη στιγμή που τέθηκε στο Σωματείο το ζήτημα των Βαρέων, μπήκαμε μπροστά και πραγματοποιήσαμε παραστάσεις διαμαρτυρίας, στείλαμε υπομνήματα στα αρμόδια υπουργεία, οργανώσαμε συσκέψεις για να αναδείξουμε το ζήτημα. Στα Βαρέα ένσημα των οδηγών θεωρούμε πως φαίνεται για άλλη μια φορά τι σημαίνει για τους εργαζόμενους "επιτελικό" αστικό κράτος. Μέσα σε 9 μέρες (!) ο ΕΦΚΑ, κατ' εντολή εκπαιδευτηρίου, έστειλε κατάλληλη ερώτηση στο υπουργείο Μεταφορών και αυτό απάντησε ότι τα σχολεία δεν είναι επιχειρήσεις με κύριο έργο τη μεταφορά (!), οπότε και εκδόθηκε το γενικό έγγραφο που απέντασσε τους οδηγούς από τα Βαρέα. Μέσα σε 9 μέρες! Στον αντίποδα, το ίδιο κράτος, ακόμα και τώρα που έχουμε πρωτόδικες αποφάσεις υπέρ μας, γνωμάτευση του Συνηγόρου του Πολίτη, δηλαδή δικών του θεσμών, προσπαθεί να μη δικαιώσει το αίτημα των οδηγών να παίρνουν Βαρέα. Προσπαθεί να βρει τρόπο να καθυστερήσει, να βρει λύση για τους σχολάρχες ώστε να μην πληρώσουν αναδρομικά τα ένσημα που χρωστάνε στους εργαζόμενους. Γενικά κωλυσιεργεί, ενώ είναι αναντίρρητο ότι ούτε καν ακολουθήθηκε η νόμιμη διαδικασία που προβλέπεται.

Αποτελεί μεθόδευση για την απένταξη κι άλλων κλάδων, καθώς ούτε εταιρείες σούπερ μάρκετ, γαλακτοβιομηχανίες και ένα σωρό άλλες επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται με κύριο έργο τις μεταφορές, με ό,τι αυτό σημαίνει για τους οδηγούς τους.

Ομως, φαίνεται πλέον ότι οι οδηγοί σχολικών δεν ήταν τόσο εύκολος στόχος όσο νόμιζαν, τους χάλασαν τη "σούπα". Μέσα από το Σωματείο μας, στο οποίο συσπειρώνονται ολοένα και περισσότεροι οδηγοί και συνοδοί, απαντάμε στις μεθοδεύσεις των σχολαρχών, αναδεικνύουμε τα συνολικά προβλήματα του κλάδου, οργανώνουμε τον αγώνα για την κατοχύρωση των διεκδικήσεων όλων των συναδέλφων. Κράτος και εργοδότες μπροστά στο κέρδος δεν λογαριάζουν ούτε την ασφάλεια των μαθητών. Με τον αγώνα μας θα τους υποχρεώσουμε να μας ακούσουν, για να υπογραφεί Συλλογική Σύμβαση με κατοχυρωμένα δικαιώματα, αυξήσεις στους μισθούς και συνθήκες ασφάλειας».