Σάββατο 3 Φλεβάρη 2024 - Κυριακή 4 Φλεβάρη 2024
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 33
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΑΠΟΣΤΟΛΗ SLIM
Ετεροχρονισμένα πλήρως επιτυχημένη η πρώτη προσσελήνωση ιαπωνικού σκάφους

Φωτογραφία του γερμένου στο πλάι SLIM, την οποία πήρε ένα από τα δύο μικρά ρόβερ που απελευθέρωσε στο έδαφος της Σελήνης
Φωτογραφία του γερμένου στο πλάι SLIM, την οποία πήρε ένα από τα δύο μικρά ρόβερ που απελευθέρωσε στο έδαφος της Σελήνης
Η Ιαπωνία έγινε η πέμπτη χώρα που κατάφερε να προσσεληνώσει ομαλά διαστημοσυσκευή στο φεγγάρι, μετά τη Σοβιετική Ενωση, τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία. Στις 19 Γενάρη η μεγέθους μεγάλου ψυγείου ρομποτική άκατος SLIM, της ιαπωνικής αεροδιαστημικής υπηρεσίας JAXA, ακούμπησε στο έδαφος κοντά στο χείλος του κρατήρα Σιόλι στον ισημερινό της Σελήνης, από την εξωτερική του μεριά. Η αποστολή αυτή δοκίμασε την πρώτη διεθνώς προσεδάφιση ακριβείας σε άλλο ουράνιο σώμα. Ενώ όλες οι προηγούμενες επιτυχείς αποστολές στον φυσικό δορυφόρο της Γης κατάφερναν να προσσεληνωθούν σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το σημείο - στόχο, το SLIM είναι εξοπλισμένο με ένα νέο σύστημα πλοήγησης κατά την κάθοδο, που του επιτρέπει να πατήσει στο χώμα το πολύ 100 μέτρα μακριά από τον στόχο του. Πράγματι, όπως διαπιστώθηκε το σκάφος προσεδαφίστηκε μόλις 55 μέτρα μακριά από το επιθυμητό σημείο.

Για να το πετύχει αυτό, το SLIM διασταύρωνε συνεχώς τη θέση του με βάση την ακριβή χαρτογράφηση της επιφάνειας της Σελήνης που είχαν πραγματοποιήσει ο ιαπωνικός τεχνητός δορυφόρος «Καγκούγια» και ο LRO, ο αντίστοιχος δορυφόρος χαρτογράφησης της NASA. Σε συνδυασμό με τις εικόνες που έδιναν οι κάμερες πλοήγησης, πραγματοποιώντας αυτόνομη επεξεργασία εικόνας, η διαστημοσυσκευή σάρωνε συνεχώς την επιφάνεια και εντόπιζε κρατήρες και ογκόλιθους ώστε να προσαρμόζει την κάθοδό της, στοχεύοντας σε προσεδάφιση ακριβείας. Φτάνοντας σε ύψος 500 μέτρων πυροδότησε τους προωθητήρες ανάσχεσης και αιωρήθηκε για λίγο, κάνοντας νέα ακριβή κατόπτευση της επιφάνειας από κάτω. Μετά κατέβηκε στα 50 μέτρα και επανέλαβε το ίδιο. Τελικά αφέθηκε να πέσει από ύψος 3 μέτρων, καθώς η μικρή βαρύτητα της Σελήνης και τα πέντε αμορτισέρ του σκάφους εξασφάλιζαν ομαλή επαφή με το έδαφος.

Ο κρατήρας Σιόλι, στο εξωτερικό χείλος του οποίου προσσεληνώθηκε το SLIM
Ο κρατήρας Σιόλι, στο εξωτερικό χείλος του οποίου προσσεληνώθηκε το SLIM
Αμέσως μετά την προσσελήνωση, το σκάφος επικοινώνησε με τους ελεγκτές στη Γη και ανταποκρίθηκε στις εντολές που του δόθηκαν, ωστόσο διαπιστώθηκε ότι οι ηλιακοί του συλλέκτες δεν παρήγαγαν ενέργεια, με αποτέλεσμα να λειτουργεί μόνο με τις μπαταρίες του. Αν τα πάνελ λειτουργούσαν κανονικά, το SLIM θα είχε αρκετή ενέργεια για να εκπληρώσει την αποστολή του, διάρκειας ενός μήνα. Η διαστημοσυσκευή απελευθέρωσε δύο μικρά ρόβερ, από τα οποία το ένα, βάρους 2 κιλών, ήταν σχεδιασμένο να αναπηδά στην επιφάνεια και να παίρνει φωτογραφίες του SLIM και της γύρω περιοχής, ενώ το δεύτερο, σε μορφή μικρής μπάλας, επρόκειτο να αναπτυχθεί σαν τα παιχνίδια που μετασχηματίζονται και επίσης να πάρει φωτογραφίες του SLIM. Η ομάδα ελέγχου, αφού έλαβε μέρος των καταγραφών που έκανε το σκάφος τις πρώτες ώρες, το έθεσε σε κατάσταση αναμονής, ελπίζοντας ότι θα βρεθεί τρόπος να λυθεί το πρόβλημα.

Από τις φωτογραφίες που έστειλαν τα μικρά ρόβερ, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το SLIM αμέσως μόλις ακούμπησε στο έδαφος έγειρε κατά 90 μοίρες, πέφτοντας με το πλευρό, με τρόπο που στα φωτοβολταϊκά του δεν έφτανε το ηλιακό φως. 10 μέρες μετά την προσσελήνωση, όμως, η θέση της Σελήνης ήταν πια τέτοια που το ηλιακό φως έπεσε πάνω στα φωτοβολταϊκά, με αποτέλεσμα το SLIM να ξαναζωντανέψει, δίνοντας στην JAXA τη δυνατότητα να διεξαγάγει το δεύτερο μέρος της αποστολής, δηλαδή τη συλλογή γεωλογικών μελετών και ανάλυση της εξαιρετικά αραιής ατμόσφαιρας της Σελήνης.

Η διαστημοσυσκευή διαθέτει κάμερα πολλών συχνοτήτων, προκειμένου να καταγράψει το περιβάλλον γύρω της και ιδιαίτερα εκείνο της «Θάλασσας από Νέκταρ», όπως λέγεται η πρασινωπή περιοχή με το ορυκτό ολιβίνης στις πλαγιές του κρατήρα Σιόλι, που θεωρείται ότι εκθέτει υλικό του μανδύα της Σελήνης. Η SLIM εκτοξεύτηκε τον Σεπτέμβρη του 2023 και χρειάστηκε τέσσερις μήνες μέχρι να φτάσει στο φεγγάρι και να μπει σε τροχιά γύρω του. Τρεις βδομάδες αργότερα επιχείρησε την κάθοδο, με στόχο να έχει καλύτερο αποτέλεσμα από την αμέσως προηγούμενη σεληνιακή αποστολή της Ιαπωνίας, το «Hakuto-R», που συνετρίβη στην επιφάνεια της Σελήνης τον Απρίλη του 2023.

Τον επόμενο μήνα πρόκειται να εκτοξευτεί νέα αμερικανική διαστημοσυσκευή προς τη Σελήνη, κατασκευασμένη από την «Intuitive Machines», καθώς η Peregrine της «Astrobotic» δεν κατάφερε να προσσεληνωθεί πριν δυο βδομάδες, εξαιτίας απώλειας καυσίμου σε πρώιμο στάδιο της αποστολής. Το σύστημα ακριβούς προσσελήνωσης που δοκίμασε η JAXA αναμένεται να χρησιμοποιηθεί και από μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές της αμερικανικής NASA, στο πλαίσιο του προγράμματος «Αρτεμις» για την επάνοδο του ανθρώπου στη Σελήνη.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: http://global.jaxa.jp, «Scientific American»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ