Στο ιστορικό της μάχης αναφέρθηκαν ο Ηλίας Σιώρας, στέλεχος του ΚΚΕ, και ο Νίκος Χείλαρης, από την ΚΟ ΚΚΕ Νότιας Κυνουρίας του ΚΚΕ, οι οποίοι αναφέρθηκαν στο πώς στη μάχη αυτή, όπως περιγράφει ένας εκ των πρωταγωνιστών του αντάρτικου στον Πάρνωνα, στρατιωτικός διοικητής μεγάλης ομάδας ανταρτών, ο Γιάννης Σαρρής (Σαρρήγιαννης), που δολοφονήθηκε το 1949 από τους φασίστες, δόθηκε ένα γερό μάθημα στους 100 και πλέον μελανοχίτωνες του Μουσολίνι, όταν τον Ιούλη του 1943 επιχείρησαν να καταπνίξουν την αντίσταση στην περιοχή. Η μάχη στον Κοσμά ήταν καλά οργανωμένη. Πρωτεργάτες ήταν μέλη και στελέχη του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ. Είχε αντίκτυπο σε όλη την Πελοπόννησο και έδωσε φτερά στις αντάρτικες ομάδες και στον λαό της περιοχής.

Ακολούθησε αναφορά όλων των ονομάτων ανδρών και γυναικών που έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά και την κοινωνική δικαιοσύνη, σε όλη τη δεκαετία 1940 - 1950 και κατάγονταν από την περιοχή.

Εγινε κατάθεση στεφάνων και ακούστηκαν στις ρεματιές του Πάρνωνα και στην τοποθεσία της μάχης αντάρτικα τραγούδια και το «Επέσατε θύματα».

Στη συνέχεια, στην πλατεία του χωριού πραγματοποιήθηκε η κεντρική πολιτική εκδήλωση με ομιλητή τον Τριαντάφυλλο Ζάβαλη, μέλος της ΤΕ Λακωνίας του ΚΚΕ, με μεγάλη συμμετοχή κατοίκων και επισκεπτών του πανέμορφου χωριού.

Εγινε εκτενής αναφορά στο πολεμικό σκηνικό που στήνουν οι ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ - NATO - ΕΕ στην Ανατολική Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή, στην επικίνδυνη για τον λαό συμμετοχή της Ελλάδας στα σχέδιά τους, στην ευθύνη της ΝΔ αλλά και στη συναίνεση όλων των αστικών κομμάτων, στην εμπλοκή της Ελλάδας και στη γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού.

Περιγράφηκαν αναλυτικά τα προβλήματα που βασανίζουν τον λαό, όπως της ακρίβειας, της Υγείας, της εγκατάλειψης της υπαίθρου, της λεγόμενης «πράσινης μετάβασης», των πλειστηριασμών κ.λπ.

Τονίστηκε πως υπάρχει διέξοδος με την αμφισβήτηση αυτής της πολιτικής, τη συμμετοχή στους λαϊκούς αγώνες και τη συμπόρευση με το ΚΚΕ που ήδη σταθεροποιείται και διευρύνεται, όπως έδειξαν όλοι οι αγώνες, οι αρχαιρεσίες στα συνδικάτα και οι 4 διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις.

Εκδήλωση τιμής και μνήμης στο ξυλεργοστάσιο της Αρτεμισίας οργάνωσαν το πρωί της Κυριακής 4 Αυγούστου το Παράρτημα Μεσσηνίας της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ και η Τομεακή Επιτροπή Μεσσηνίας του ΚΚΕ.

Στη θέση αυτή στις 5 Αυγούστου 1943 έγινε μάχη ενάντια στους Ιταλούς κατακτητές και ήταν η πρώτη επιχείρηση του αντάρτικου του Μοριά εναντίον οχυρωμένου εχθρικού χώρου. Την εκδήλωση άνοιξε, εκ μέρους του Παραρτήματος Μεσσηνίας της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, ο Δημήτρης Σταυρόπουλος.

Στη συνέχεια, ο Δημήτρης Οικονομόπουλος, δισέγγονος του Αντώνη Ρηγανάκου, που έλαβε μέρος στη μάχη, αναφέρθηκε στο ιστορικό της.

Εκ μέρους της ΤΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ μίλησε ο Παναγιώτης Κουφαλάκος, μέλος του Τομεακού Γραφείου. Στην ομιλία του, πέρα από τις ιστορικές αναφορές για την επέτειο της μάχης, αναφέρθηκε σε όλες τις σύγχρονες εξελίξεις που αφορούν τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και πολέμους, την οικονομία, τις εξελίξεις στο αστικό πολιτικό σύστημα.

Ακολούθησαν απαγγελία ποιήματος και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο της μάχης.