Ο πρώτος επίτροπος της ΕΕ για την Αμυνα και το Διάστημα, ένα νέος θεσμός που εντάσσεται στην πολεμική προπαρασκευή του ιμπεριαλιστικού μπλοκ, ο Αντριους Κουμπίλιους, «άνοιξε τα χαρτιά του» κατά τη διάρκεια της ακρόασης για την επικύρωση της υποψηφιότητάς του.

Μιλώντας, στις 6 Νοέμβρη, μια μέρα μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και την εκλογή Τραμπ, ξεκαθάρισε ότι η ΕΕ πρέπει άμεσα να «δράσει», να αυξήσει ραγδαία τα χρήματα - των λαών της Ευρώπης - που δαπανά για στρατιωτικούς σκοπούς, ώστε να «αυτονομηθεί» από τις ΗΠΑ και να προετοιμαστεί για μεγαλύτερες γεωπολιτικές συγκρούσεις.

Μέχρι τώρα οι αυξημένες «αμυντικές» δαπάνες των κρατών - μελών συχνά στρέφονται σε αγορές εκτός Ευρώπης για το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού που χρειάζονται, «στέλνοντας θέσεις εργασίας και επενδύσεις στις ΗΠΑ και στην Ασία».

Από την πλευρά της η Ουάσιγκτον - κάτι που θα ενταθεί επί διοίκησης Τραμπ - εκφράζει επανειλημμένα «απογοήτευση» για τις ανεπαρκείς «αμυντικές» δαπάνες της Ευρώπης και για το ότι η ΕΕ «δεν αγοράζει αρκετά» αμερικανικά όπλα...

Η ΕΕ αναζητεί τρόπους να αυξήσει τη συνεργασία και τον συντονισμό στην παραγωγή όπλων, την ώρα που οι βιομηχανίες όπλων ανταγωνίζονται ποια θα επωφεληθεί περισσότερο από το «παράθυρο ευκαιριών» της πολεμικής οικονομίας.

Ενας «καταιγισμός» εκθέσεων προς την Κομισιόν (έκθεση Ντράγκι, έκθεση Νιινίστο) συνιστούν περισσότερες «συμπράξεις» - αυξημένες δαπάνες, συνεργατικές προμήθειες, περισσότερη κοινή παραγωγή όπλων, κοινή αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού, συλλογικές δαπάνες στην Ερευνα και Ανάπτυξη που να σχετίζονται με την Αμυνα, κ.ά.

Σύμφωνα με μια εκτίμηση του πρώην επιτρόπου της ΕΕ Τ. Μπρετόν, η Ευρώπη πρέπει να δαπανά 100 δισ. ευρώ ετησίως για να εξασφαλίσει «επαρκείς» στρατιωτικές ικανότητες για τις μελλοντικές συγκρούσεις.

Ο Κουμπίλιους τόνισε ότι ο επόμενος 7ετής προϋπολογισμός της ΕΕ, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ στις αρχές του 2028, θα περιλαμβάνει ένα «πρωτοφανές ποσό» για στρατιωτικούς σκοπούς, ίσως και 500 δισ. ευρώ.

Ο επίτροπος Αμυνας διαβεβαίωσε ότι καμία προτεινόμενη δαπάνη δεν θα προσκρούσει στη Συνθήκη της ΕΕ. Φάνηκε να υπονοεί ότι στο μέλλον, όπως και σήμερα, οποιαδήποτε προτεινόμενη «αμυντική» δαπάνη θα μπορούσε να εμπίπτει στη σφαίρα της «βιομηχανικής πολιτικής». Οταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, τον Φλεβάρη του 2022, η ΕΕ διέθεσε κάποια κονδύλια, ως «βιομηχανική πολιτική» και όχι ως αμυντικές δαπάνες, για να προωθήσει την κοινή παραγωγή όπλων και πυρομαχικών από ευρωπαϊκούς ομίλους.

Η Συνθήκη της ΕΕ απαγορεύει δαπάνες προϋπολογισμού της ΕΕ οι οποίες αφορούν «επιχειρήσεις που έχουν στρατιωτικές ή αμυντικές επιπτώσεις». Ωστόσο αυτό εύκολα παρακάμπτεται και βρίσκονται τρόποι να ενισχύονται οι βιομηχανίες όπλων, οι στρατιωτικοί σκοποί των κρατών - μελών κ.ά. Εξάλλου, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προανήγγειλε αλλαγές στη Συνθήκη της ΕΕ κατά τη δεύτερη θητεία της.

Η ενδοαστική διαπάλη αυτήν τη στιγμή στην ΕΕ αφορά στο ποιος θα πληρώσει λιγότερα και θα κερδίσει περισσότερα. Αξιωματούχοι, τραπεζίτες, σύμβουλοι και «think tanks» έχουν υποβάλει περίπου 6 προτάσεις χρηματοδότησης τον τελευταίο χρόνο.

Η ΕΕ σκοπεύει να εκτρέψει μέρος των υφιστάμενων δαπανών της για να αυξηθεί η παραγωγή όπλων. Το 30% του προϋπολογισμού της, τα λεγόμενα Ταμεία Συνοχής - σχεδόν 400 δισ. ευρώ - που διατίθενται συνήθως στα κράτη-μέλη για υποδομές και «πράσινες» επενδύσεις, θα ανακατευθυνθούν για ενίσχυση της παραγωγής όπλων και πυρομαχικών, όπως και προϊόντων «διπλής χρήσης», π.χ. drones.

Μια άλλη πρόταση είναι η ΕΕ να δρομολογήσει ένα νέο, τεράστιο ταμείο κατά το πρότυπο του Ταμείου Ανάκαμψης που δημιουργήθηκε το 2021 για τη στήριξη της καπιταλιστικής οικονομίας μετά την πανδημία Covid-19.

Οπως μετέδωσαν χτες οι «Financial Times», το ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας θα μπορούσε να είναι ύψους 500 δισ. ευρώ, αξιοποιώντας τις αγορές ομολόγων με εγγυήσεις από τις συμμετέχουσες χώρες και όχι από την ίδια την ΕΕ. Ετσι θα επιτρέπεται η συμμετοχή και κρατών, όπως η Βρετανία και η Νορβηγία.

Παράλληλα, υπάρχει ακόμη μια δυνατότητα, που ήδη εφαρμόζεται εν μέρει: Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα μπορούσε να χαλαρώσει τις κατευθυντήριες γραμμές που εμποδίζουν τη χορήγηση δανείων για παραγωγή εξοπλισμών.

Για αρχή, ένα νέο αμυντικό ταμείο, αξίας 1,5 δισ. ευρώ, βρίσκεται στα «σκαριά». Μια συμφωνία για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP) είναι πιθανή μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με πηγές του «Bloomberg». Οι αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού από χώρες εκτός ΕΕ δεν θα επιτρέπεται να ξεπερνούν το 35%. Η ΕΕ εξετάζει «έργα» που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από κονδύλια EDIP, όπως αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα.