Η ρευστότητα των εξελίξεων στη Συρία συνεχίζεται παράλληλα με την όξυνση των ανταγωνισμών διεθνών και περιφερειακών δυνάμεων και την προετοιμασία νέων συγκρούσεων και στρατιωτικών επιχειρήσεων, όπως αυτές που εξελίσσονται από Τουρκία και Ισραήλ, πριν ξεκινήσει και το κυρίως ξαναμοίρασμα της «πίτας» της ανοικοδόμησης της διαλυμένης χώρας.

Στο φόντο αυτό, οι τζιχαντιστές της οργάνωσης «Hayat Tahrir al Sham» (HTS) αρχίζουν να ξεπληρώνουν τα «γραμμάτια» της τουρκικής πολυετούς σθεναρής στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης. Ο αρχηγός τους, Αχμεντ αλ Σαράα (γνωστός παλιότερα ως Αμπού Μοχάμεντ Τζουλάνι ή Γκολάνι), δήλωσε στην τουρκική εφημερίδα «Yeni Safak» ότι η «νέα» Συρία θα αναπτύξει «στρατηγική σχέση με την Τουρκία», η οποία θα έχει και προτεραιότητα στον ρόλο ανοικοδόμησης της ρημαγμένης (από τον πόλεμο) χώρας. «Η Συρία δεν ξεχνά αυτήν την καλοσύνη», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι θα αναπτυχθούν στρατηγικές σχέσεις μεταξύ Δαμασκού και Αγκυρας και τονίζοντας ότι η Τουρκία «έχει πολλές προτεραιότητες στην ανοικοδόμηση του νέου συριακού κράτους».

«Εμπιστευόμαστε την Τουρκία στο θέμα μεταφοράς της εμπειρίας της στην οικονομική ανάπτυξη στη Συρία», ανέφερε ο αλ Σαράα, προσθέτοντας με νόημα ότι «η επιτυχία της επανάστασης στη Συρία έδωσε αφορμή για πανηγυρισμούς στον τουρκικό λαό» επειδή «η νίκη» του συριακού λαού είναι και δική του.

Ερωτηθείς εάν σκοπεύει να μεταφέρει την εμπειρία από τις επιχειρήσεις της οργάνωσής του σε άλλες χώρες της περιοχής, ο Τζουλάνι το αρνήθηκε λέγοντας ότι «δεν έχουμε πρόθεση να αναλάβουμε καθήκοντα πέρα από τις δυνατότητές μας, όπως η επίλυση των προβλημάτων του ισλαμικού κόσμου, επειδή αυτό θα μας αποσπούσε την προσοχή από την πρώτη μας ευθύνη που είναι αυτή απέναντι στον λαό μας».

Ο ίδιος απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι η απομάκρυνση του Μπασάρ αλ Ασαντ από την εξουσία ήταν αποτέλεσμα διεθνούς συνωμοσίας, υποστηρίζοντας πως «δεν υπήρξε ποτέ συμφωνία μεταξύ Ρωσίας, Ιράν και ΗΠΑ». «Εξέφραζαν δικαίως τις επιφυλάξεις τους για να μην μπούμε στον πόλεμο. Αλλά εμείς θέλαμε να το κάνουμε για να απαλλαγούμε από αυτό το καθεστώς», ανέφερε, ενώ παράλληλα ΜΜΕ στην Τουρκία προέβλεπαν συμφωνία για τον καθορισμό ΑΟΖ Τουρκίας - Συρίας (στα χνάρια του τουρκο-λιβυκού μνημονίου), προωθώντας τη γνωστή «Γαλάζια Πατρίδα» (δες και σχετικό θέμα και χάρτη στη σελίδα 5).

Παράλληλα, σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «Anadolu», ανανεώνεται το παζάρι παλιότερων σχεδίων για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ - Συρίας - Τουρκίας που ήταν και από τις βασικές αιτίες που ξεκίνησε η ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία, αφού το καθεστώς Ασαντ προέκρινε άλλη διαδρομή με άλλες συμμαχίες.

Στον αντίποδα βαθύτερης προώθησης των τουρκικών γεωπολιτικών συμφερόντων στη Συρία κινείται το Ισραήλ έχοντας καταλάβει ήδη νέα συριακά εδάφη (όρος Ερμών και νέες περιοχές στα υψίπεδα του Γκολάν) από τις πρώτες ώρες της κατάρρευσης της κυβέρνησης Ασαντ, στις 8 Δεκέμβρη.

Ενα μέρος των τουρκικών σχεδιασμών στη Συρία και πιθανώς και αυτοί για τις χρυσοφόρες μπίζνες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων με στόχο την ανοικοδόμηση αναμένεται να συζητηθούν σήμερα, Πέμπτη, στην Αίγυπτο στο περιθώριο συνόδου οκτώ μουσουλμανικών χωρών (γνωστή και ως D-8). Στην Αίγυπτο μεταβαίνει με αυτήν την αφορμή ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, όπου θα συναντήσει ομολόγους του ή άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους από Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Ινδονησία, Πακιστάν, Μαλαισία, Νιγηρία, Μπανγκλαντές.

Επιπλέον, φουντώνουν καθημερινά οι πληροφορίες για κινήσεις του τουρκικού στρατού και μισθοφόρων του στη βόρεια Συρία κατά Κούρδων στην περιοχή του Κομπανί, παρότι προχτές ανακοινώθηκε παράταση της «εκεχειρίας» των δύο πλευρών μέχρι αύριο Παρασκευή 20/12.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Μίλερ, φάνηκε να απαντά εμμέσως σε αυτές τις τουρκικές κινήσεις, τονίζοντας: «Δεν θέλουμε να δούμε κανένα μέρος να εκμεταλλεύεται την τρέχουσα ασταθή κατάσταση για να προωθήσει τα δικά του στενά συμφέροντα σε βάρος του ευρύτερου συριακού εθνικού συμφέροντος. Συνεχίζουμε συνομιλίες με τους Τούρκους συμμάχους μας».

Παράλληλα, οι γερουσιαστές Κρις Βαν Χόλεν και Λίντσεϊ Γκρέιαμ απειλούν τις τελευταίες μέρες με κυρώσεις την Τουρκία, απαιτώντας να ασκήσει πιέσεις στους μαχητές της συριακής αντιπολίτευσης προκειμένου να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός με τους Κούρδους μαχητές που υποστηρίζονται και συνεργάζονται με τις ΗΠΑ. Προτίθενται να καταθέσουν νομοσχέδιο σύντομα που θα προβλέπει κυρώσεις εάν η Τουρκία δεν αποδεχτεί τους όρους για μια διαρκή κατάπαυση του πυρός και τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στη βόρεια Συρία. Σε ανακοίνωσή τους εξηγούν ότι «ενώ η Τουρκία έχει κάποιες νόμιμες ανησυχίες ασφαλείας που μπορούν να αντιμετωπιστούν, αυτές οι εξελίξεις υπονομεύουν την περιφερειακή ασφάλεια και οι ΗΠΑ δεν μπορούν να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια».

Από την άλλη μεριά, η Γαλλία τείνει χείρα συνεργασίας ή έστω «συνεννόησης» προς την Τουρκία. Ο Γάλλος Πρόεδρος, Ε. Μακρόν, επικοινώνησε χτες τηλεφωνικά με τον Τούρκο ομόλογό του, Ρ. Τ. Ερντογάν, αποσπώντας τα ευμενή σχόλιά του για την απόφαση της Γαλλίας να ανοίξει ξανά την πρεσβεία της στη Δαμασκό, ως αναγνώριση της μεταβατικής κυβέρνησης τζιχαντιστών.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας, οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν απόψεις και σε θέματα που άπτονται των σχέσεων Τουρκίας - Γαλλίας, καθώς και περιφερειακά και παγκόσμια θέματα. Στην ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας αναφέρεται ότι Μακρόν και Ερντογάν συμφώνησαν πως η μετάβαση στη Συρία θα πρέπει να γίνει με σεβασμό στα δικαιώματα όλων των κοινοτήτων. «Εξέφρασαν την επιθυμία να διεξαχθεί το συντομότερο δυνατό μια ειρηνική και αντιπροσωπευτική πολιτική μετάβαση, σύμφωνα με τις αρχές της απόφασης 2254 (σ.σ. του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών) με σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των κοινοτήτων στη Συρία», ανέφερε η ανακοίνωση.

Την Τρίτη, ρεπορτάζ της ισραηλινής εφημερίδας «Haaretz» ανέφερε ότι Ισραήλ και Σαουδική Αραβία έχουν προχωρήσει τις συνομιλίες για «ομαλοποίηση» των μεταξύ τους σχέσεων παρότι συνεχίζεται ο πόλεμος στη Γάζα. Οι πληροφορίες της εφημερίδας κάνουν λόγο ότι το Ισραήλ δείχνει να συμφωνεί με το αίτημα της Σαουδικής Αραβίας για αναγνώριση ενός «παλαιστινιακού κρατιδίου» αφού αυτό δώσει μια «αόριστη υπόσχεση» για άνοιγμα «μονοπατιού προς ένα παλαιστινιακό κράτος».

Ωστόσο, το ρεπορτάζ αυτό διέψευσαν στη συνέχεια Σαουδάραβες αξιωματούχοι που μίλησαν στο αμερικανικό «axios.com» χαρακτηρίζοντάς το «αβάσιμο». Οι ίδιοι επέμειναν ότι «η Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει να εργάζεται για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα βοηθώντας τον Παλαιστινιακό λαό να υλοποιήσει το δικαίωμά του για ανεξάρτητο κράτος».

Στο μεταξύ, χτες, ο Ισραηλινός αντιπολιτευόμενος πολιτικός Γιαΐρ Γκολάν, που ηγείται του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, κάλεσε την κυβέρνηση Νετανιάχου να εντείνει τις κινήσεις υποστήριξης των Κούρδων της Συρίας με σκοπό να μην αντικατασταθούν το Ιράν και οι σιιτικές πολιτοφυλακές και οργανώσεις από την Τουρκία και τους σουνίτες ισλαμιστές. Πρότεινε έτσι να αναλάβει η κυβέρνηση πρωτοβουλίες για να υποστηρίξει τους Κούρδους επειδή «ένα ισχυρό κουρδικό έδαφος είναι ασφάλεια για το Ισραήλ».

Οι πιέσεις αυτές ενθαρρύνουν τους ευρύτερους σχεδιασμούς και κινήσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου στο φόντο του ανταγωνισμού με την Τουρκία.

Σε πρόσφατη ανακοίνωση το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών παρατήρησε ότι «η τελευταία χώρα που μπορεί να μιλά για κατοχή στη Συρία είναι η Τουρκία, που ελέγχει το 15% της συριακής επικράτειας μέσω των πληρεξουσίων της οι οποίοι λειτουργούν υπό τη δική της καθοδήγηση». «Δεν υπάρχει καμία νομιμοποίηση για τη συνέχιση της τουρκικής επιθετικότητας και βίας κατά των Κούρδων της Συρίας», καταλήγει η ανακοίνωση.

Την Τρίτη, από την κορυφή του Ορους Ερμών που κατέλαβε ο ισραηλινός στρατός από τις πρώτες ώρες της κατάρρευσης της κυβέρνησης Ασαντ, ο Νετανιάχου μετέβη στην περιοχή πανηγυρίζοντας επειδή ήταν ο πρώτος Ισραηλινός ηγέτης που εισήλθε σε συριακό έδαφος.

Ο ίδιος διεμήνυσε ότι τα ισραηλινά στρατεύματα θα παραμείνουν στη Συρία μέχρι να βρεθεί μια άλλη διευθέτηση που να εγγυάται «την ασφάλεια του Ισραήλ».

Το ίδιο διάστημα, αραβικά ΜΜΕ μετέδωσαν πληροφορίες για τη μετακίνηση ρωσικών στρατευμάτων από τις βάσεις Χμέιμιμ και Ταρτούς προς περιοχές της Λιβύης.

Οι πληροφορίες αυτές έφεραν τη Ρωσία να εξετάζει την ενίσχυση των δυνάμεών της στη Λιβύη για να προετοιμάσει το εκεί έδαφος για πιθανές νέες βάσεις εάν «ναυαγήσουν» τα παζάρια για διατήρηση αυτών που έχει εδώ και χρόνια στη Συρία.

Το ίδιο 24ωρο, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Συρία, Γκεΐρ Πέντερσεν, προειδοποίησε ότι η κατάσταση στη Δαμασκό παραμένει ρευστή και ότι ο πόλεμος δεν τελείωσε.

Παράλληλα, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στην πρώτη του ανακοίνωση για τη Συρία, μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ, ζήτησε να ξεκινήσει μια «υπό συριακή ηγεσία» πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε εκλογές και κάλεσε όλες τις χώρες να σεβαστούν την κυριαρχία, ανεξαρτησία, ενότητα και εδαφική ακεραιότητα της Συρίας.

«Οι Σύροι θα πρέπει ειρηνικά, ανεξάρτητα και δημοκρατικά να καθορίσουν το δικό τους μέλλον», ανέφερε η ανακοίνωση θυμίζοντας την απόφαση 2254 που είχε εκδώσει το 2015 για νέο Σύνταγμα και εκλογές. Επιπλέον, επιβεβαιώνει την υποστήριξή του στη δύναμη κυανοκράνων του ΟΗΕ, UNDOF, που επιτηρούσε τα σύνορα Ισραήλ - Συρίας μετά τη συμφωνία του 1974, επισημαίνοντας ότι είναι «υποχρέωση όλων των μερών» (άρα και του Ισραήλ...) να διατηρήσουν την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη και να εφαρμόζουν τους όρους για τη μείωση εντάσεων.

Η ανακοίνωση, που εκδόθηκε ομόφωνα αργά το βράδυ της Τρίτης 17/12, δεν έκανε καμία αναφορά στον Ασαντ, ωστόσο υπογράμμισε τη σημασία καταπολέμησης της τρομοκρατίας στη χώρα και αποτροπής ανασύστασης του «Ισλαμικού Κράτους».

Παράλληλα, χτες, η διευθύντρια του Προγράμματος της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Κ. Γ. Ιμσέις, προειδοποίησε ότι η αλλαγή κυβέρνησης στη χώρα δεν έλυσε σοβαρά προβλήματα, με πρώτη την ανθρωπιστική κρίση και τον εκτοπισμό άνω του ενός εκατομμυρίου ανθρώπων μέσα στο τελευταίο 10ήμερο.

Εν μέσω αυτών των εξελίξεων και αντιδράσεων, χτες, πραγματοποιήθηκε η πρώτη εσωτερική πτήση αεροσκάφους από το αεροδρόμιο της Δαμασκού στο Χαλέπι. Στο σκάφος επέβαιναν μεταξύ άλλων και μερικές δεκάδες δημοσιογράφοι που κάλυψαν το γεγονός.