Με την πορεία του ως πρωθυπουργός την οκταετία 1996 - 2004, όπως και τις προηγούμενες δεκαετίες από υπουργικές θέσεις σε όλες τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, υπηρέτησε απαρέγκλιτα τις θέσεις και τους στόχους της αστικής πολιτικής.

Ως πρωθυπουργός και ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, εξάλλου, ανέλαβε να προσαρμόσει τη σοσιαλδημοκρατία στις νέες απαιτήσεις της αστικής τάξης τη δεκαετία του '90 και στις αρχές του 2000, υλοποιώντας με συνέπεια την πολιτική του «Μάαστριχτ» και της ΕΕ, όπως και αυτή για την ένταξη της εγχώριας καπιταλιστικής οικονομίας στην ΟΝΕ.

Ολα αυτά μεταφράστηκαν σε μεγάλο ξήλωμα κατακτήσεων των εργαζομένων, εισαγωγή των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων που απογειώθηκαν στη συνέχεια και μέχρι τις μέρες μας, χτύπημα στην Κοινωνική Ασφάλιση με τους περιβόητους νόμους Γιαννίτση, υλοποίηση της ΚΑΠ που ξεκλήρισε εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες στην ύπαιθρο, αλλά και ένα σχολείο και πανεπιστήμιο ακόμα μεγαλύτερων ταξικών φραγμών, προσαρμοσμένο στις «ανάγκες» του κεφαλαίου, με τους νόμους Αρσένη, την ενσωμάτωση της «Μπολόνια» κ.ο.κ.

Παράλληλα, οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ προχώρησαν και διάφορους αστικούς εκσυγχρονισμούς στο κράτος, ώστε αυτό να προσαρμόζεται πιο αποτελεσματικά στις νέες ανάγκες του κεφαλαίου. Εβαλαν τα θεμέλια των ιδιωτικοποιήσεων και της «απελευθέρωσης» αλά ΕΕ σε μια σειρά τομείς, με τα γνωστά αποτελέσματα για τον λαό, ενώ «έτρεξαν» και μια σειρά έργα προκειμένου να υπηρετήσουν τον στόχο του κεφαλαίου για «πύλη εισόδου» προς τα Βαλκάνια και την ΕΕ.

Από κοντά και η προσπάθεια ενσωμάτωσης και εξαγοράς λαϊκών στρωμάτων, όπως και η καταστολή του εργατικού - λαϊκού κινήματος, που γνώρισε «μέρες δόξας», με χτυπήματα μεγάλων απεργιακών κινητοποιήσεων, π.χ. των ναυτεργατών το 2001, «αναζωογόνηση» του Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας, «αγροτοδικεία» και «μαθητοδικεία».

Στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, οι τότε κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής και τον Κ. Σημίτη, ανέλαβαν ρόλο «εμπροσθοφυλακής» στον ευρωατλαντικό σχεδιασμό στην περιοχή: Κόντρα στο λαϊκό αίσθημα πρωτοστάτησαν στην ιμπεριαλιστική επέμβαση των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στη Γιουγκοσλαβία το 1999 και στη συνέχεια στη διαδικασία της ευρωατλαντικής «ολοκλήρωσης» στην περιοχή (π.χ. Σύνοδος Θεσσαλονίκης το 2003), όπου το ελληνικό κεφάλαιο «εφορμούσε» μετά τις ανατροπές και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από τους ιμπεριαλιστές.

Στο πλαίσιο των ευρωατλαντικών σχεδιασμών, εξάλλου, οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ εκείνη την περίοδο έκαναν πολλά βήματα στο «γκριζάρισμα» του Αιγαίου, με τα Ιμια και το περιβόητο «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ», τη Συμφωνία της Μαδρίτης που αναγνώρισε «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο, την παράδοση του Οτσαλάν, όπως και με τη συμβολή της στην ένταξη της Κύπρου στην ιμπεριαλιστική ένωση της ΕΕ, με προμετωπίδα το ψέμα περί «επίλυσης του Κυπριακού».

Πάνω στα νέα τετελεσμένα που δημιούργησε η Συμφωνία της Μαδρίτης και τα οποία επέκτειναν όλες οι επόμενες κυβερνήσεις (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) διεξάγεται σήμερα ο ελληνοτουρκικός διάλογος για διευθετήσεις στα Ελληνοτουρκικά, που έχουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα των ΝΑΤΟικών σχεδίων και οδηγούν σε συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και της Ανατ. Μεσογείου.

Για την «πολιτική κληρονομιά» του Σημίτη διαγκωνίζονται τα αστικά κόμματα, όπως προκύπτει από ανακοινώσεις και δηλώσεις τους για τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού, ερίζοντας για το χρίσμα του κεφαλαίου στον ρόλο του συνεχιστή στην εφαρμογή βαθιά αντιλαϊκών και αντεργατικών μέτρων.

Πρώτη και καλύτερη η ΝΔ, με τον ίδιο τον Κυρ. Μητσοτάκη - ο οποίος αναμένεται να εκφωνήσει και επικήδειο στην κηδεία - να αναγνωρίζει στον εκλιπόντα ότι πέτυχε στρατηγικούς στόχους της ντόπιας αστικής τάξης, μιλώντας για έναν πρωθυπουργό που «συνόδευσε την Ελλάδα στα μεγάλα εθνικά της βήματα: Την ένταξη στην Ευρωζώνη και στο ευρώ και την είσοδο της Κύπρου στην Ευρώπη», ενώ ταυτόχρονα «έθεσε με τόλμη στο επίκεντρό της τη μεγάλη προσπάθεια του εκσυγχρονισμού της χώρας». «Ανεξάρτητα από πολιτικές διαφορές, νομίζω ότι αυτή η παρακαταθήκη του διατρέχει και σήμερα, ως κοινή διεκδίκηση, τα ζητούμενα της πατρίδας», πρόσθεσε ο Μητσοτάκης, παίρνοντας τη σκυτάλη από το ΠΑΣΟΚ σε αυτήν την επιταχυνόμενη πορεία καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Καρμπόν ήταν η δήλωση του Ν. Ανδρουλάκη, προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος είπε ότι ο εκλιπών «συνέδεσε την πρωθυπουργία του με κορυφαίες εθνικές επιτυχίες: Την ένταξη της χώρας στον σκληρό πυρήνα του ευρώ και την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, με άλυτο το Κυπριακό. Αλλά και με μακρόπνοα έργα υποδομών, που (...) ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας». Χαιρέτισε δε το γεγονός ότι ο Σημίτης «εργάστηκε για τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας».

Ο Ευ. Βενιζέλος δήλωσε ότι ο Σημίτης «έχει καταγραφεί στην κοινή συνείδηση ως εκφραστής του εκσυγχρονιστικού ρεύματος. Αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή για μια Ελλάδα που μπορεί να κινείται ισότιμα στην Ευρώπη και διεκδικεί τη θέση της στο διεθνές γίγνεσθαι έχοντας επίγνωση των συσχετισμών και των καταστάσεων». Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ντ. Μπακογιάννη μίλησε για έναν πολιτικό που «υπήρξε συνεπής στις αρχές και στα πιστεύω του και αφήνει μεγάλη παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές».

Από τον ΣΥΡΙΖΑ - ο οποίος ως κυβέρνηση εγκολπώθηκε σειρά στελεχών του ΠΑΣΟΚ και εφάρμοσε τον πυρήνα των αντιλαϊκών του νόμων - ο Σ. Φάμελλος δήλωσε ότι ο Σημίτης «συνέδεσε το όνομά του με κρίσιμες στιγμές της χώρας μας» και «είχε πλούσιο κοινοβουλευτικό έργο». «Για την Αριστερά υπήρξε πολιτικός αντίπαλος και έχουν καταγραφεί οι διαφωνίες και η κριτική μας στην πολιτική του δράση, ιδιαίτερα την περίοδο της πρωθυπουργίας του», ισχυρίστηκε, για να κλείσει τονίζοντας ότι «οφείλουμε να τον αποχαιρετήσουμε με σεβασμό και να κρατήσουμε τα συμπεράσματα για τις πολιτικές που πρέπει να αλλάξουμε ή να ενισχύσουμε».

Ο δε Αλ. Τσίπρας έγραψε ότι ο Σημίτης «συνέδεσε το όνομά του με το δικό του όραμα για τον εκσυγχρονισμό, που καθόρισε τόσο την οικονομική εξέλιξη της χώρας όσο και τη φυσιογνωμία του πολιτικού της συστήματος. Ιδίως, δε, με την απόφασή του για την είσοδο στην Ευρωζώνη, που είχε σημαντικά οφέλη αλλά και σοβαρότατες οικονομικές συνέπειες, μετέπειτα», βάζοντας και κάποιες πινελιές κριτικής στο πώς υπηρετήθηκαν μακροπρόθεσμα στόχοι του ντόπιου κεφαλαίου. Μίλησε εξάλλου για «σημαντική παρακαταθήκη στην εξωτερική μας πολιτική» που «αφήνει με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, καθώς και την έναρξη της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων με την ατζέντα της Θεσσαλονίκης», έχοντας άλλωστε πιάσει το νήμα με την ευρωατλαντικής κοπής Συμφωνία των Πρεσπών.

Ο Κυρ. Βελόπουλος αναφέρεται στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και ιδιαίτερα στα Ελληνοτουρκικά, χωρίς να πει «κιχ» για τον ρόλο των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, ενώ αντίστοιχη γαργάρα έκανε και για το ευρωατλαντικό έγκλημα στη Γιουγκοσλαβία.

Ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλ. Χαρίτσης, έγραψε ότι ο Σημίτης «άφησε το δικό του αποτύπωμα στη νεότερη πολιτική Ιστορία», ενώ ξεπλένοντας τη σαπίλα της σοσιαλδημοκρατίας πρόσθεσε ότι «ως πρωθυπουργός ταυτίστηκε με την υιοθέτηση από το ΠΑΣΟΚ νεοφιλελεύθερων πολιτικών, στο πλαίσιο της ιδεολογικής μετάλλαξης της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας».

Το κόμμα της Ζ. Κωνσταντοπούλου σε ανακοίνωσή του επιφυλάσσεται να «ενημερώσει», όπως γράφει, «τις επόμενες μέρες» «για το ιστορικό του αποτύπωμα, όπως εκτέλεσε τον εκσυγχρονισμό και για τις αποφάσεις που σημάδεψαν βαθιά τη χώρα μας και τους πολίτες της σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, δημοσιονομικό, στρατιωτικό επίπεδο, όπως και τη θέση της στο διεθνές τοπίο».