Την επικίνδυνη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Αττικής ήρθαν να αναδείξουν οι νέες αποκαλύψεις από την ομάδα «Γεωμυθική», με ειδικούς σπηλαιολόγους, που στο εγκιβωτισμένο τμήμα του Κηφισού ανακάλυψαν πριν λίγες μέρες και τρίτη λίμνη, σε σημείο που έχει διαβρωθεί το σκυρόδεμα της βάσης.

Η νέα «ανακάλυψη» έρχεται να προστεθεί στις προηγούμενες και προκαλεί ανησυχία για τη διάβρωση των θεμελίων της Εθνικής οδού, από όπου διέρχονται χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά με τα οχήματά τους, και η οποία έχει αφεθεί στην τύχη της με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων, χωρίς ούτε τη στοιχειώδη συντήρηση.

Θυμίζουμε ότι η πρώτη λίμνη ανακαλύφθηκε από τα μέλη της ίδιας ομάδας, τον Γενάρη του 2023, στην περιοχή της πεζογέφυρας Περισσού και οδού Βικέλα στα Πατήσια, αμέσως μετά την υπόγεια συμβολή του Κηφισού με τον Ποδονίφτη. Η δεύτερη τον Ιούλη του 2023 στο ύψος της Λεωφόρου Αθηνών και η τρίτη, που φαίνεται να είναι η μεγαλύτερη (έχει μέχρι και ψάρια) βρέθηκε στο σημείο συνάντησης με το ρέμα της Εσχατιάς.

Οταν μιλάμε για τον Κηφισό, πρόκειται για τον μοναδικό κεντρικό υδάτινο άξονα της Αττικής που παροχετεύει πάνω από το 70% των ομβρίων υδάτων που πέφτουν στην περιοχή. Το 1994 θεσπίστηκε η προστασία του, με ΠΔ που προέβλεπε δύο ζώνες προστασίας εκατέρωθεν του ποταμού, έκτασης 12.500 στρεμμάτων. Στην πρώτη ζώνη απαγορευόταν κάθε είδους δόμηση, πλάτους 50 μέτρων εκατέρωθεν, επιτρεπόταν μόνο γεωργική χρήση σε ορισμένα σημεία.

Στη δεύτερη ζώνη προστασίας, η δόμηση επιτρεπόταν σε μικρό συντελεστή και πολύ ήπιες χρήσεις. Προβλεπόταν και μια δεκαετής προθεσμία για την απομάκρυνση των εγκαταστάσεων που βρίσκονταν μέσα στη ζώνη προστασίας. Οχι μόνο δεν έγιναν αυτά, αλλά σήμερα όλη η περιοχή έχει κατακλυστεί από τεράστια πολυκαταστήματα στου Ρέντη, στη Νίκαια και αλλού και άλλες επιχειρήσεις.

Διαπιστώνεται δηλαδή ότι ενώ φτιάχτηκε και φορέας ανάπλασης και διαχείρισης του Κηφισού στις αρχές του 2000, το ίδιο το αστικό κράτος παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004 κατασκεύασε πάνω στον Κηφισό, από τις Τρεις Γέφυρες έως το Φάληρο, τη Λεωφόρο Κηφισού για τις ανάγκες του Ολυμπιακού δακτυλίου.

Ετσι οι όποιες πρόνοιες και επιστημονικές επισημάνσεις για την προστασία του Κηφισού μπήκαν σε δεύτερη μοίρα, ενώ το γεγονός ότι δεν γίνεται συντήρηση των υποδομών, ακόμα και ο στοιχειώδης καθαρισμός της κοίτης του, αποδεικνύει ότι άλλες είναι οι προτεραιότητες του αστικού κράτους.

Τα καμπανάκια κινδύνου χτυπούν εδώ και χρόνια, όπως την τελευταία δεκαετία, όπου πλημμυρικά γεγονότα έχουν σημειωθεί στη λεκάνη του Κηφισού και βέβαια σε άλλες περιοχές της Αττικής. Η συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση του Κηφισού, ρεμάτων που καταλήγουν σε αυτόν (Εσχατιάς, Καναπίτσας) ή και άλλων, μαζί με το γεγονός ότι παραπάνω από 700.000 στρέμματα του δασικού πλούτου της Αττικής έχουν καεί τα τελευταία 8 χρόνια, αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο καταστροφικών πλημμυρών.

Την ίδια ώρα που όλα συνομολογούν πως υπάρχει μια ωρολογιακή βόμβα, αποτελούν πρόκληση οι τυμπανοκρουσίες οι οποίες συνόδεψαν τις εργασίες καθαρισμού του Κηφισού, από την Περιφέρεια της Αττικής, μετά από 20 χρόνια και σε ένα μόνο μέρος του εγκιβωτισμένου τμήματός του.

Αλλωστε, και ο ίδιος ο υπουργός Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας Β. Κικίλιας έχει δημόσια παραδεχθεί πως η βόρεια κοίτη του ποταμού είναι αχαρτογράφητη και μη οριοθετημένη (δηλαδή το ρέμα Εσχατιάς που ...διευθετείται εδώ και 30 χρόνια με τους εργολάβους να κάνουν χρυσές δουλειές).

Συν τοις άλλοις το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα ζητήματα καθαρισμού, αλλά και τα φαινόμενα διάβρωσης και την ενδεχόμενη απομειωμένη αντοχή των πλευρικών τοιχίων, πάνω στα οποία στηρίζεται ο δρόμος που πρέπει να ελεγχθεί επισταμένα. Επομένως πρόκειται για ζήτημα που δεν αφορά μόνο τον κίνδυνο πλημμύρας, αλλά και την ασφάλεια στην Εθνική Οδό.

Επιπλέον, ο κίνδυνος από μια πλημμύρα δεν περιορίζεται στην παράσυρση ή τον εγκλωβισμό στα νερά και τις καταστροφές υποδομών, αλλά αφορά και ενδεχόμενο Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Εκτασης, πολύ περισσότερο όταν γειτνιάζουν βιομηχανικές και άλλες υποδομές, όπως στην περίπτωση του Κηφισού.

Σε όμορες περιοχές υπάρχουν επίσης σχολεία, δομές Υγείας κ.ο.κ. που το «φάρμακο διά πάσα νόσο» του «112» όχι μόνο δεν αρκεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά μπορεί να επαναλάβει επικίνδυνες εικόνες κυκλοφοριακής διαχείρισης, όπως έχουν σημειωθεί με τον εγκλωβισμό στην Αττική Οδό με τον χιονιά κ.ά.

Για τα οξυμένα αυτά ζητήματα, κυβέρνηση και Περιφέρεια δεν έχουν κάνει το παραμικρό, ακόμη και μετά την κήρυξη 24 δήμων που τους διαπερνά ο Κηφισός, σε κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας τον Οκτώβρη του 2023.

Ακόμα και η σχετική μελέτη του ΥΠΕΚΑ, που εντάσσει και αυτή την περιοχή στη ζώνη πολύ υψηλού κινδύνου για εκδήλωση πλημμύρας, στο Περιφερειακό Συμβούλιο δεν έχει ακόμα παρουσιαστεί, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της «Λαϊκής Συσπείρωσης» Αττικής.

Αντίθετα περισσεύουν τα επικοινωνιακά σόου για αποσπασματικά έργα, πολλά από τα οποία δεν έχουν καν δημοπρατηθεί, ενώ δεν υπάρχουν ούτε οι απαραίτητες μελέτες. Σχέδια έργων σέρνονται για χρόνια, μεταπηδούν από προϋπολογισμό σε προϋπολογισμό, ενώ έχουν εκπονηθεί σε παλιότερες συνθήκες, χωρίς σήμερα να λαμβάνουν υπόψη τα νέα δεδομένα, όπως οι τεράστιες, πρόσφατα καμένες εκτάσεις σε όλη την Αττική.

Παράλληλα υποβαθμίζεται το μέγεθος του κινδύνου, συσκοτίζονται οι πραγματικές αιτίες με τις γνωστές επικλήσεις στην κλιματική αλλαγή κ.ά.

Η πραγματική αιτία που ο λαός μένει απροστάτευτος, δεν είναι τα καιρικά φαινόμενα, αλλά ο συνολικός σχεδιασμός των πόλεων με αποκλειστικό κριτήριο την κερδοφορία των επενδυτικών σχεδίων κεφαλαίου και της έλλειψης ολοκληρωμένου σχεδίου αντιπλημμυρικής προστασίας.

Αυτή η βασική αιτία και η κρατική ευθύνη δεν μπορούν να κρυφτούν, όσο πινγκ πονγκ και να παίξουν μεταξύ τους κυβερνήσεις, Περιφέρεια και δήμοι που υπηρετούν την αντιλαϊκή πολιτική.

Η έκθεση του λαού στον κίνδυνο είναι αποτέλεσμα της πολιτικής που υλοποιήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και τις περιφερειακές αρχές. Υλοποιούν τις κατευθύνσεις της ΕΕ όπως την Οδηγία 2007/60/ΕΚ που καθορίζει την πολιτική διαχείρισης των πλημμυρικών κινδύνων και βάζει στο ζύγι του κόστους - οφέλους για το κεφάλαιο το αν θα προχωρήσει ένα αντιπλημμυρικό έργο ή με τι προδιαγραφές θα υλοποιηθεί.

Ενδεικτικά σε αυτή αναφέρεται: «Τα κράτη - μέλη θα πρέπει να βασίζουν τις αξιολογήσεις, τους χάρτες και τα σχέδια σε "βέλτιστες πρακτικές" και "βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες" που δεν συνεπάγονται υπερβολικό κόστος στον τομέα της διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας. Τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας λαμβάνουν υπόψη συναφείς πτυχές, όπως το κόστος και τα οφέλη...».

Φυσικά το υπερβολικό κόστος και οι κόφτες αφορούν ανάγκες όπως η ζωή και η προστασία του λαού. Ακόμα παραπάνω σήμερα, που οι λεγόμενες κοινωνικές δαπάνες είναι με το σταγονόμετρο, για να ρίχνονται όλο και περισσότερα στην πολεμική οικονομία, ενώ ακόμα και η πολιτική προστασία προσαρμόζεται αναλόγως στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ.

Μέρος της ίδιας διαχρονικής πολιτικής είναι η απουσία ολοκληρωμένων μέτρων, όπως ο τακτικός έλεγχος, ο καθαρισμός και η συντήρηση υποδομών και δικτύων, και ας κάνουν πως τώρα ανακάλυψαν τα παραπάνω, με χαρακτηριστικό τον καθαρισμό του Κηφισού που προαναφέραμε. Ακόμη και αυτός άλλωστε έγινε από εργολάβο έναντι 1,2 εκατ. ευρώ, αφού η Περιφέρεια δεν διαθέτει απαραίτητα μηχανήματα και προσωπικό.

Οι δυνάμεις του ΚΚΕ στην Τοπική Διοίκηση, Περιφέρεια και δήμους, έχουν επανειλημμένα θέσει το ζήτημα της προστασίας του Κηφισού και έχουν απαιτήσει να διατεθούν τα απαραίτητα κονδύλια για αυτό.

Βέβαια η μόνιμη επωδός είναι τα ...στενά δημοσιονομικά, όπως συμβαίνει και σε μια σειρά ζωτικής σημασίας για τα λαϊκά συμφέροντα τομείς. Σε αντίθεση με ό,τι έχει να κάνει με σχέδια και επενδύσεις επιχειρηματικών ομίλων, όπου εκεί ρέει άπλετο χρήμα από επιδοτήσεις και προγράμματα, ενώ οι διαδικασίες είναι ταχύτατες (βλέπε τα έργα στη λεγόμενη Αθηναϊκή Ριβιέρα, με πολυτελείς κατοικίες, μαρίνες, καζίνο, Φαληρικό Πάρκο και πάει λέγοντας).

Επίσης το ΚΚΕ και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο έχει αναδείξει το ζήτημα και του Κηφισού και του ευρύτερου κινδύνου από πλημμυρικά φαινόμενα στη σημαντικά αποψιλωμένη πλέον από πράσινο Αττική. Για παράδειγμα, σε Επίκαιρη Ερώτηση που επανακατέθεσε τον Δεκέμβρη του 2024, ζητούσε τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής.

Μεταξύ άλλων επισήμαινε «την κατεπείγουσα ανάγκη ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων στο σύνολο της υδρολογικής λεκάνης, που θα αντιμετωπίζει και την αντιπλημμυρική προστασία και τα αναγκαία γι' αυτή έργα. Διαχείριση που υπονομεύουν διαχρονικά όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις, αφού δεν εξασφαλίζουν τη δασοτεχνική διευθέτηση των χειμάρρων και ρεμάτων, από τις ορεινές - ψηλότερες περιοχές και προς τα κάτω, με στόχο την ανάσχεση των φερτών υλικών, τη μείωση της ταχύτητας των υδάτων, τη συμβολή στην ενίσχυση των υπόγειων υδαταποθηκών».

Και ακόμα σημείωνε ότι «απαιτείται συνδυασμένα εκπόνηση ειδικού σχεδίου προστασίας και αντιμετώπισης κινδύνων από πλημμύρες σε μονάδες Υγείας, στα σχολεία της Αττικής και σε περιοχές όπου συγκεντρώνονται μεγάλοι χώροι δουλειάς και βιομηχανικές ζώνες, και τελικά στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων πλημμύρας».