Στην κατάμεστη αίθουσα «Χρ. Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών δόθηκε την περασμένη Παρασκευή 17/1/2025 η πρώτη επετειακή συναυλία για το «Ετος Μικης Θεοδωρακης», 100 χρόνια από τη γέννησή του, με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη διεύθυνση της Ζωής Τσόκανου και με σολίστα τον Ελληνοκύπριο Γάλλο «μαιτρ» του πιάνου, Κυπριανό Κατσαρή (Cyprien Katsaris).

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με την «Σουίτα αρ.1» για πιάνο και ορχήστρα, του Μίκη Θεοδωράκη, παλαιότατου μέλους της Ορχήστρας στα κρουστά, έργο του 1954-55. Οπως ο ίδιος σημειώνει στο χειρόγραφό του, το οποίο συνέθεσε στο Παρίσι και ξεχειλίζει από κρητικούς σκοπούς, ενώ εκτείνεται σε πέντε μέρη. Το έργο στο χειρόγραφο αναγράφεται ως «Σουίτα Νο 1 για ορχήστρα και πιάνο» («Suite No1, pour orchestra et piano»), γεγονός που τοποθετεί το πιάνο σε δευτερεύοντα ρόλο. Προφανώς ο τίτλος άλλαξε ως συνήθως από κάποιον εκδότη. Ο πρώτος τίτλος δικαιολογεί αναμφισβήτητα την ενορχήστρωση, χωρίς να σημαίνει πως το πιάνο δεν πρέπει να ακούγεται ξεκάθαρα συνεχώς, όσο «βαριά» και να είναι η ενορχηστρωτική γραφή, αλλά και όσο λυρικά ή τρυφερά ή φινετσάτα ερμηνεύει ο σολίστ, γεγονός που με μεγάλη μαεστρία έπραξε ο Κατσαρής. Το έργο είχε παιχτεί τουλάχιστον δύο φορές με την ΚΟΑ στο παρελθόν, στις 24/2/1957 και 14/6/2002, υπό την μπαγκέτα του Παρίδη και με σολίστ τον Jean Vigue και υπό τον Τρικολίδη και την Τατιάνα Παπαγεωργίου αντίστοιχα. Στην 1η εκτέλεση μάλιστα δεν έτυχε καθόλου καλής κριτικής, παρόλο που σε τηλεγράφημα προς τον Μίκη στη Γαλλία, κάποιος του γράφει ότι ο Vigue είχε θριαμβευτική επιτυχία και ανεκλήθη στη σκηνή τετράκις!

Στη συναυλία της 17ηςΙανουαρίου τρέχοντος, ο Κατσαρής συνέχισε με την «Ουγγρική φαντασία για πιάνο και ορχήστρα» του Λιστ, όπου «δίδαξε» τι εστί «δεξιοτεχνία» και καθαρότητα νοτών σαν κρύσταλλοι, κυρίως «επανάληψη της ίδιας νότας» («repetition») με διαφορετικά δάχτυλα, τονίζοντας όχι μόνο τις «βιρτουόζικές» του αρετές, μα και την άφταστη μουσικότητά του σε συνδυασμό με την εγκεφαλικότητα που διακρίνει τους μεγάλους καλλιτέχνες. Δεν είναι τυχαίο που ο «πολύς» Ευγένιος Ορμαντυ ηχογράφησε μαζί του το συγκεκριμένο έργο μερικές δεκαετίες πριν. Η Κρατική τον συνόδευσε υποδειγματικά.

Ο μαγευτικός Κατσαρής ανταπέδωσε τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα του κοινού δίνοντας εκτός προγράμματος δύο κομμάτια. Το 1ο καλώντας τον κόσμο να του φωνάξει τρεις νότες (ντο, λα ύφεση και φα δίεση έφτασαν στ' αυτιά του) με τις οποίες σκάρωσε αυτοστιγμεί έναν εκπληκτικό αυτοσχεδιασμό και κατόπιν μας έδωσε ένα «κολλάζ» δικής του γραφής, από τα πιο γνωστά και όμορφα τραγούδια του αγαπημένου μας και δικού του στενού φίλου και συνεργάτη, Μίκη. Ολη η αίθουσα σιγοτραγούδαγε τις μελωδίες αυτές, ενώ ερμήνευε ο πιανίστας και ο κόσμος δεν τον άφηνε στο τέλος να φύγει από τη σκηνή.

Στο β' μέρος της συναυλίας η Ορχήστρα μας έδωσε «Ενα Ανοιξιάτικο Πρωινό» για ορχήστρα της Λιλί Μπουλανζέ (1893-1918), της πρώτης γυναίκας συνθέτριας που βραβεύτηκε με το «Βραβείο της Ρώμης» (1913), η οποία όμως «έσβησε» από φυματίωση λίγα χρόνια μετά. Και σε αυτό το γαλλικό έργο, όπως και σε όλα σχεδόν εκείνων των χρόνων, τα ξύλινα πνευστά παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ διαφαίνεται στο έργο όλη η συνθετική παλέτα με τα χαρακτηριστικά της εποχής της. Φυσικά πρόκειται για έργο αισιόδοξο, μα υποβόσκει μια μελαγχολία σε κάποια σημεία.

Η συναυλία τελείωσε με τη «Θάλασσα» του Ντεμπισσί, η οποία δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις και κάποιος μπορεί εύκολα να ανατρέξει, να μάθει για το σπουδαίο περιγραφικό αυτό έργο και τον συνθέτη της, αποτελώντας πάντοτε ένα έργο πρόκληση για κάθε μαέστρο και ορχήστρα για να δείξει την τεχνική του σε μια μοναδική ηχοχρωματική παλέτα.

Συγχαίρουμε τους κορυφαίους μουσικούς Νικόπουλο (φλάουτο), Βάμβ (όμποε), Παντελίδο (κορ-ανγκλαί), Μουρίκη (κλαρινέττο), Οικονόμου (φαγκόττο), Σαλβάν (κόρνο), Καραμπέτσο (τρομπέττα), Πυλαρινό (τρομπόνι), Ραράκο (τούμπα), Δεσύλλα (τύμπανα), την νέα «εξάρχουσα» Κατερίνα Χατζηνικολάου και τον κορυφαίο στα δεύτερα βιολιά, Τριαντάφυλλο Λούκα, ζητώντας συγχώρεση από όποιον δεν διακρίναμε λόγω απόστασης, αλλά γίνεται πρόγραμμα συναυλίας χωρίς τα ονόματα των μουσικών της Ορχήστρας;