Πλευρές του πλαισίου μέσα στο οποίο ενισχύεται συνεχώς η άγρια ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση ανάμεσα στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και το υπό διαμόρφωση ευρασιατικό φωτίζει η Εκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (International Energy Agency - ΙΕΑ) για το βάρος που αποκτά η πυρηνική ενέργεια στην κάλυψη των αυξανόμενων διεθνών ενεργειακών αναγκών, σε μία περίοδο που αυτές μεγαλώνουν αλματωδώς και γίνονται πεδίο σφοδρού μονοπωλιακού ανταγωνισμού.

Με τίτλο «Ο δρόμος προς μια Νέα Εποχή στην Πυρηνική Ενέργεια», η Εκθεση της ΙΕΑ (16/1/2025) επισημαίνει ότι «ως η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών στον κόσμο μετά την υδροηλεκτρική ενέργεια, η πυρηνική ενέργεια παράγει σήμερα λίγο λιγότερο από το 10% της παγκόσμιας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας (σ.σ. 9%)».

«Το 2025 η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πυρηνικής προέλευσης θα είναι η πιο αυξημένη στην ιστορία», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Φ. Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής της ΙΕΑ, σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP).

Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι η ζήτηση Ενέργειας αναμένεται «να αυξηθεί 6 φορές πιο γρήγορα από τη συνολική κατανάλωση Ενέργειας τις επόμενες δεκαετίες» (σ.σ. αρκεί να αναλογιστεί κανείς την ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για τις ανάγκες της βιομηχανίας, της ραγδαία εξαπλωνόμενης ηλεκτροκίνησης αλλά και της χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης) εκτιμάται ότι θα εκτοξεύσει σοβαρά και τις επενδύσεις στους αντίστοιχους τομείς της βιομηχανίας, αλλά φυσικά και το βάρος που αυτή θα διαδραματίζει στον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων.

Με φόντο και συνάξεις εκπροσώπων κυβερνήσεων και μονοπωλίων όπου αποφασίστηκε τα τελευταία χρόνια ότι για να «πιαστεί» έως το 2050 η επιδιωκόμενη μείωση ρύπων διοξειδίων του άνθρακα, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας επιδιώκεται να διπλασιαστεί, η νέα έκθεση της ΙΕΑ επισημαίνει ότι «θα χρειαστεί νέα δυναμικότητα παραγωγής από μια σειρά τεχνολογίες, ώστε αυτές να συμβαδίσουν με την ταχεία αύξηση της ζήτησης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μπορούν να παρέχουν σταθερή και ευέλικτη παραγωγή(σ.σ. Ενέργειας), όπως η πυρηνική ενέργεια».

Οπως δήλωσε και ο Φ. Μπιρόλ, «είναι ξεκάθαρο σήμερα ότι η ισχυρή επιστροφή για την πυρηνική ενέργεια που προέβλεψε η IEA πριν από αρκετά χρόνια είναι σε εξέλιξη, με την πυρηνική ενέργεια να παράγει ένα επίπεδο ρεκόρ ηλεκτρικής ενέργειας το 2025».

Εξήγησε δε ότι «περισσότερα από 70 γιγαβάτ νέας πυρηνικής δυναμικότητας είναι υπό κατασκευή παγκοσμίως (σ.σ. πάνω από 63 πυρηνικοί αντιδραστήρες), ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 ετών...».

Οπως θα δούμε παρακάτω, η μεγάλη πλειοψηφία από τους υπό κατασκευή αντιδραστήρες είναι κινεζικού ή ρωσικού σχεδιασμού, ενώ οι μισοί βρίσκονται στην Κίνα.

Ο Φ. Μπιρόλ επισήμανε ότι σήμερα πάνω από 40 χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν σχέδια να επεκτείνουν τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στα ενεργειακά τους συστήματα, ξεχωρίζοντας τις «συναρπαστικές δυνατότητες ανάπτυξης» που προσφέρουν ειδικά οι «μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες» (Small Modular Reactors - SMR), λόγω χαμηλότερου κόστους, μικρότερου μεγέθους και «μειωμένων κινδύνων σχεδίων», όπως καταγράφει και η Εκθεση.

Ωστόσο, αν και «το μεγαλύτερο μέρος του υπάρχοντος στόλου πυρηνικής ενέργειας σήμερα βρίσκεται σε προηγμένες οικονομίες», «πολλές από αυτές τις μονάδες κατασκευάστηκαν πριν από δεκαετίες (...) Η πυρηνική ενέργεια διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο στις προηγμένες οικονομίες, οι οποίες φιλοξενούν περισσότερο από το 70% των αντιδραστήρων που λειτουργούν παγκοσμίως σήμερα, αλλά αυτός ο στόλος είναι σχετικά παλιός. Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι άνω των 36 ετών, έναντι 18 ετών στις αναδυόμενες οικονομίες...».

Ενδεικτικά, ένα από τα υψηλότερα μερίδια συμμετοχής της πυρηνικής ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε τέτοιες «προηγμένες οικονομίες» συναντάται σήμερα στη Γαλλία (65%) και τη Σλοβακία (πάνω από 60%).

Στην ΕΕ συνολικά αυτό βρίσκεται σήμερα στο 23% (από 34% που ήταν το 1997), ενώ στις ΗΠΑ, αν και «διαθέτουν τον μεγαλύτερο (αριθμητικά) στόλο πυρηνικών αντιδραστήρων στον κόσμο», το ποσοστό συμμετοχής τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι σήμερα μικρότερο από 20%...

Την ίδια στιγμή, η ΙΕΑ υπογραμμίζει ότι «οι αναδυόμενες οικονομίες κινούνται προς την ηγετική θέση στην αγορά στην πυρηνική ενέργεια» και εξηγεί: «Ο παγκόσμιος χάρτης για τα πυρηνικά αλλάζει, με την πλειονότητα των έργων υπό κατασκευή στην Κίνα, η οποία πρόκειται να ξεπεράσει τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Ευρώπη σε εγκατεστημένη πυρηνική δυναμικότητα έως το 2030 (...)

Από τους 52 αντιδραστήρες που ξεκίνησαν να κατασκευάζονται παγκοσμίως από το 2017, οι 48 είναι κινεζικού ή ρωσικού σχεδιασμού. Στα τέλη του 2024, υπήρχαν 63 πυρηνικοί αντιδραστήρες (71 GW) υπό κατασκευή, εκ των οποίων τα τρία τέταρτα βρίσκονται στις αναδυόμενες οικονομίες και οι μισοί μόνο στην Κίνα. Η Κίνα έχει τώρα τον τρίτο μεγαλύτερο πυρηνικό στόλο σε λειτουργία στον κόσμο...».

Εξίσου χαρακτηριστικά είναι και τα πλεονεκτήματα που διατηρούν αντίπαλοι της «Δύσης» στον τομέα των αναγκαίων καυσίμων για τα πυρηνικά εργοστάσια.

Η Εκθεση καταγράφει την «υψηλή συγκέντρωση» που υπάρχει στη διαδικασία εμπλουτισμού του ουρανίου, αλλά και στην ίδια την παραγωγή ουρανίου.

Σύμφωνα και με την ιστοσελίδα της Διεθνούς Πυρηνικής Ενωσης (World Nuclear Association - WNA, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι διεθνείς κολοσσοί του κλάδου), τα «κλειδιά» όσον αφορά την τεχνογνωσία στην ικανότητα εμπλουτισμού ουρανίου παγκοσμίως κρατούν εν πρώτοις οι εξής τέσσερις όμιλοι:

Η ρωσική «Rosatom» με μονάδες στη Ρωσία.

Η βρετανο-γερμανική «Urenco», με μονάδες σε Βρετανία, Γερμανία, Ολλανδία και (από το 2010) το Νέο Μεξικό των ΗΠΑ.

Η γαλλική «Orano», με μονάδες εμπλουτισμού σε Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βρετανία, ΗΠΑ και Ρωσία.

Η κινεζική CNNC με μονάδες στην Κίνα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2022, ο καταμερισμός στην παγκόσμια πίτα εμπλουτισμού του ουρανίου διαμορφώθηκε ως εξής:

Πρώτη ήταν η «Rosatom» (με 27.100 SWU/y, όπου Separative work units/year είναι η Μονάδα Διαχωριστικής Εργασίας / έτος, που αποτελεί μέτρο απόδοσης της διαδικασίας εμπλουτισμού), που το 2030 εκτιμάται ότι θα παραμένει πρώτη με 27.100.

Ακολουθούσε η «Urenco» (17.900 SWU/y), που εκτιμάται ότι το 2030 θα παραμένει στα 17.900.

Μετά η κινεζική CNNC (8.900 SWU/y) που εκτιμάται ότι θα εκτοξευτεί στα 17.000 και 4η η «Orano» (7.500 SWU/y) που εκτιμάται επίσης ότι θα μείνει στα 7.500...

Τα συμπεράσματα για τα μερίδια του τομέα που «ελέγχουν» ρωσικά και κινεζικά κεφάλαια είναι ακόμα πιο καθαρά αν υπολογίσει κανείς ότι όλο το 2022 η WNA εκτιμά ότι εμπλουτίστηκαν 61.500 SWU/y και ότι το 2030 αυτά θα είναι 70.300.

Με απλά λόγια, το 2022 η ρωσική «Rosatom» και η κινεζική CNNC «κρατούσαν» το 58% του παγκόσμια εμπλουτιζόμενου ουρανίου στον έλεγχό τους, ενώ το ίδιο ποσοστό σε μια πενταετία θα αυξηθεί στο 62%...

Με βάση και τα παραπάνω δεν προκαλεί έκπληξη η διαπίστωση της ΙΕΑ ότι «προς το παρόν, η ανανεωμένη δυναμική πίσω από την πυρηνική ενέργεια εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κινεζικές και ρωσικές τεχνολογίες...».

Διόλου περίεργη δεν είναι και η ανησυχία - παρότρυνσή της ότι στον τομέα του εμπλουτισμού ουρανίου «πρέπει να δοθεί πολύ μεγαλύτερη προσοχή, ιδιαίτερα για τις χώρες που εισάγουν εμπλουτισμένο ουράνιο...».

«Η παγκόσμια γεωγραφία της πυρηνικής βιομηχανίας αλλάζει, από το 1970 της παγκόσμιας πυρηνικής βιομηχανίας ηγούνταν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη», όπως τόνισε παρουσιάζοντας την Εκθεση ο Φ. Μπιρόλ.

Αναφέρθηκε ακόμα ότι σε δέκα χρόνια στην Ευρώπη η προερχόμενη από πυρηνική ενέργεια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα είναι κάτω από 15%, όπως αντίστοιχα εκτιμάται και για τις ΗΠΑ.

Ο Μπιρόλ περιέγραψε ακόμα ότι «υπάρχει μια μειωμένη απόδοση της πυρηνικής βιομηχανίας στις χώρες αυτές» και «τα (επενδυτικά) σχέδια καθυστερούν κατά μέσο όρο 7 χρόνια και το κόστος είναι 2,5 φορές υψηλότερο από αυτό που προβλεπόταν αρχικά», ενώ όπως εκτιμάται «σε πέντε χρόνια, η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση και θα γίνει η πρώτη παγκοσμίως πυρηνική δύναμη...».

Δεν είναι τυχαία και η ανησυχία που προκαλεί στα δυτικά μονοπωλιακά επιτελεία ο χάρτης του παγκόσμια εξορυσσόμενου ουρανίου, αφού - όπως καταγράφει κι η έκθεση - «η παραγωγή ουρανίου είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένη σε τέσσερις χώρες, οι οποίες από κοινού αντιπροσωπεύουν περισσότερα από τα 3/4 της παγκόσμιας παραγωγής ουρανίου από ορυχεία».

Τα στοιχεία της WNA για το 2022 δείχνουν πως το 43% του ουρανίου παράγεται στο Καζακστάν - μία χώρα της οποίας η αστική τάξη παζαρεύει σε πολλά «ταμπλό» με τις δυνάμεις που επιχειρούν να ενισχύσουν τις θέσεις τους σε αυτή, όπως η Ρωσία που διατηρεί ισχυρή παρουσία, αλλά και οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Κίνα που επίσης ενισχύουν μπίζνες και συμφωνίες.

Ακόμα, ο Καναδάς συγκεντρώνει το 15% του παγκόσμια παραγόμενου ουρανίου και η Ναμίμπια το 11%...

Σε ένα τέτοιο φόντο, μέτρα δράσης αναλαμβάνουν μέσα σε αυτές τις συνθήκες μια σειρά δυνάμεις, όπως και η Ιταλία, όπου η χρήση πυρηνικής ενέργειας είχε απαγορευτεί πριν από σχεδόν 40 χρόνια.

Ο υπουργός Ενέργειας Τζ. Πικέτο δήλωσε πως το υπουργικό συμβούλιο θα εξετάσει άμεσα τα πρώτα σχέδια, ώστε μέχρι το τέλος του 2027 να επιτραπεί και πάλι στη χώρα η χρήση πυρηνικής ενέργειας.