Ατομικές διαδρομές, βάθεμα της εμπορευματοποίησης και της ταξικής διαφοροποίησης της Εκπαίδευσης φέρνει κάθε νέο βήμα του υπουργείου Παιδείας, με πιο πρόσφατη εξέλιξη την εισαγωγή του προγράμματος International Baccalaureate (IB) σε 15 δημόσια σχολεία.

Θυμίζουμε ότι το ΙΒ είναι ένα διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών για τις Β' και Γ' Λυκείου, που διδάσκει έξι ενότητες μαθημάτων στα Αγγλικά και μετά από ξεχωριστές δικές του εξετάσεις - εποπτεύονται από έναν διεθνή οργανισμό που εδρεύει στην Ελβετία - οδηγεί σε απολυτήριο, το οποίο αναγνωρίζεται από πανεπιστήμια και ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο. Στη χώρα μας μέχρι τώρα προσφερόταν σε 21 ιδιωτικά σχολεία και το επέλεγαν μαθητές που αποφάσιζαν να φύγουν μετά το σχολείο για πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Τώρα η κυβέρνηση φέρνει το πρόγραμμα από τον Σεπτέμβρη του 2025 πιλοτικά σε 15 Πρότυπα, Πειραματικά, Μουσικά και Καλλιτεχνικά Λύκεια, με προοπτική να γενικευτεί μέχρι το 2028 - 2029 σε όλα τα δημόσια Λύκεια. Βέβαια, η γενίκευση αυτή του προγράμματος δεν σημαίνει ότι θα αφορά μόνο αυτούς που θέλουν να φύγουν στο εξωτερικό, αφού όπως έχει δηλώσει ο πρώην υπουργός Παιδείας θα ανοίξουν θέσεις και στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια για κατόχους IB, ενώ ήδη έχει θεσμοθετηθεί η δυνατότητα εισαγωγής με αυτό και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια (παραρτήματα, όπως τα λέει η κυβέρνηση).

Το πρόγραμμα θα είναι προαιρετικό, για όσους θέλουν να το επιλέξουν, και το υπουργείο Παιδείας έχει δηλώσει επίσης ότι θα το παρέχει δωρεάν.

Στην πράξη, μαζί με τους πολλούς και διαφορετικούς τύπους σχολείων που έχουμε ήδη (Γενικά, ΕΠΑΛ, Πρότυπα, Ωνάσεια, Πειραματικά, στο μέλλον και Αθλητικά κ.ο.κ.) θεσμοθετούνται πλέον και διαφορετικοί τύποι πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση, και όλα αυτά συνδυάζονται βέβαια με το πόσο μπορεί ο καθένας να χρηματοδοτήσει από την τσέπη του αυτήν την προσπάθεια. Γιατί πρέπει να σημειώσουμε ότι στα μεγάλα φροντιστήρια υπάρχουν ήδη προγράμματα που απευθύνονται σε αυτούς που επιλέγουν το IB, υπάρχουν προγράμματα προετοιμασίας για τις εξετάσεις εισαγωγής στα Πρότυπα, τώρα φτιάχνονται αντίστοιχα προγράμματα για τις εξετάσεις των Ωνάσειων κ.ο.κ.

Παράλληλα παραμένει ανοιχτή η συζήτηση για θεσμοθέτηση και «Εθνικού Απολυτηρίου», που όπως είχε περιγράψει παλιότερα η κυβέρνηση, πέρα από τις πανελλαδικές εξετάσεις θα μετρούν για την απόκτησή του (άρα και για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση) και οι βαθμοί των τριών τάξεων του Λυκείου, κάνοντας έτσι το Λύκειο ακόμα πιο σκληρό, ανταγωνιστικό και υποταγμένο στη διαδικασία της πρόσβασης.

Η εισαγωγή του ΙΒ στα σχολεία «αποτελεί μια σοβαρή αντιεκπαιδευτική εξέλιξη, στην οποία χρειάζεται να αντιταχθεί το σύνολο της σχολικής κοινότητας (ΕΛΜΕ, μαθητές και γονείς)», τονίζει σε ανακοίνωσή της η «Αγωνιστική Συσπείρωση Εκπαιδευτικών» (ΑΣΕ), επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για μια προσπάθεια να υλοποιηθούν με πιο γρήγορο ρυθμό τα μέτρα και οι προτάσεις του ΟΟΣΑ, που στοχεύουν στη διαφοροποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και σχολικών μονάδων, καθώς επίσης στην ακόμα μεγαλύτερη πολυδιάσπαση των προγραμμάτων σπουδών αλλά και - για πρώτη φορά - των απολυτηρίων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Σε σχετική ανακοίνωσή της η ΑΣΕ επισημαίνει ακόμα: «Πρόκειται για ένα μέτρο με το οποίο θα ενισχυθούν οι αλλαγές που θα διαμορφώσουν ένα ακόμα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για το σχολείο των λίγων και εκλεκτών, και εχθρικό για την πλειοψηφία των μαθητών και των εκπαιδευτικών.

Για την επιλογή των συγκεκριμένων σχολείων το υπουργείο επικαλέστηκε το υψηλό ποσοστό επιτυχίας αυτών των σχολείων στις πανελλήνιες εξετάσεις (80%), όχι για να αναγνωρίσει τις καταστροφικές συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής στην Εκπαίδευση αλλά για να μεταθέσει την ευθύνη για την κατάσταση του δημόσιου σχολείου στους ίδιους τους μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο, τους χρεώνει τα αποτελέσματα ενός εκπαιδευτικού συστήματος που βασίζεται στις ανισότητες και επιλέγει συνειδητά να προσφέρει ουσιαστική μόρφωση μόνο σε λίγους.

Η κυβέρνηση με το συγκεκριμένο μέτρο διασφαλίζει για μια μικρή μειοψηφία μαθητών πρόσβαση σε αναβαθμισμένα σχολεία, με εξασφαλισμένες σπουδές και σχεδόν εγγυημένη είσοδο στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Μοναδικό ουσιαστικό προαπαιτούμενο: Οι γονείς τους να διαθέτουν την οικονομική δυνατότητα είτε να πληρώνουν φροντιστήρια από το Δημοτικό, για την είσοδο σε Πρότυπα δημόσια σχολεία, είτε να καλύπτουν τα υψηλά δίδακτρα ενός ιδιωτικού σχολείου.

Για τη μεγάλη πλειοψηφία η πολιτεία επιφυλάσσει καθημερινότητα με ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς, υποβαθμισμένες υποδομές - παγωμένες αίθουσες, επικίνδυνα κτίρια, υποτυπώδη εργαστήρια, ανύπαρκτα υλικά - και διδασκαλία στη βάση ξεπερασμένων Αναλυτικών Προγραμμάτων. Σε αυτό το σκηνικό προστίθεται ο εξαντλητικός αγώνας των πανελλαδικών εξετάσεων, ως μοναδική δίοδος προς τα ΑΕΙ.

Αν μάλιστα εμφανιστεί κάποιος χορηγός (π.χ. Ιδρυμα Ωνάση) να "ενισχύσει" ένα σχολείο, του παραχωρείται de facto δημόσια περιουσία, ενώ μαθητές και γονείς καλούνται να ευγνωμονούν και να υποτάσσονται στον ευεργέτη - ιδιώτη».

«Η θεσμοθέτηση του ΙΒ δεν στοχεύει στη μείωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων - τις διευρύνει και τις μονιμοποιεί. Από τη μία, η πλειονότητα των μαθητών θα συνεχίσει να αγωνίζεται μέσα σε συνθήκες εντεινόμενου ανταγωνισμού για μια θέση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση μέσω των πανελλαδικών. Από την άλλη, μια προνομιούχα ομάδα θα αποκτά πρόσβαση στα ΑΕΙ μέσω διετούς προγράμματος λυκειακού τύπου (Β' και Γ' Λυκείου) και εξετάσεων υπό την εποπτεία ιδιωτικού οργανισμού με έδρα στη Γενεύη.

Ετσι η Εκπαίδευση γίνεται ακόμα πιο ακριβοπληρωμένο εμπόρευμα και πεδίο ταξικών διακρίσεων, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα κάθε οικογένειας. Δημιουργούνται προγράμματα σπουδών και εκπαιδευτικές διαδρομές πολλαπλών ταχυτήτων, που οδηγούν σε έναν όλο και πιο αδυσώπητο ανταγωνισμό, λίγες ευκαιρίες για τους πολλούς και οικονομική αιμορραγία για όσους προσπαθούν μόνοι να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή μόρφωση για τα παιδιά τους.

Επιπλέον, η εισαγωγή του ΙΒ στα δημόσια σχολεία της χώρας μας εγείρει σοβαρά ζητήματα εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Η εφαρμογή του προγράμματος απαιτεί τη διδασκαλία από εκπαιδευτικούς με εξειδικευμένα προσόντα, οι οποίοι πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένοι για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του. Ωστόσο, το υπουργείο Παιδείας όχι μόνο δεν έχει λάβει καμία πρωτοβουλία για την κατάρτιση των καθηγητών, αλλά έχει παραμελήσει την ουσιαστική επιμόρφωση του συνόλου των εκπαιδευτικών εδώ και πολλά χρόνια.

Καλούμε τις ΕΛΜΕ και την ΟΛΜΕ να καταδικάσουν αυτήν την αρνητική εξέλιξη και να απαιτήσουν την άμεση ακύρωση της εφαρμογής του ΙΒ στα δημόσια σχολεία.

Οι Σύλλογοι Διδασκόντων και οι εκπαιδευτικοί των σχολείων όπου προγραμματίζεται η ίδρυση τμημάτων ΙΒ να πάρουν αποφάσεις αντίθεσης σε αυτήν την κατεύθυνση.

Η αντίσταση και ο αγώνας για την υπεράσπιση της δημόσιας Εκπαίδευσης και των μορφωτικών δικαιωμάτων όλων των μαθητών είναι υπόθεση όλων μας!», καταλήγει η ΑΣΕ.