Το ΙΟΒΕ τονίζει πως ενώ η ελληνική οικονομία παρουσιάζει σημάδια σταθεροποίησης και βελτίωσης σε δείκτες όπως οι επενδύσεις, η ανεργία και η δημοσιονομική ισορροπία, το διεθνές περιβάλλον και οι λεγόμενες διαρθρωτικές αδυναμίες εξακολουθούν να την καθιστούν ευάλωτη.

Οπως σημειώνει η έκθεση, σημαντικοί κίνδυνοι απορρέουν από τις «χαμηλές πτήσεις» του ρυθμού ανάπτυξης της Ευρωζώνης, την όξυνση της οικονομικής αβεβαιότητας σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο λόγω κλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου, την αβεβαιότητα ως προς τα δημοσιονομικά μεγέθη της ΕΕ ως απόρροια του ανοίγματος της χρηματοδοτικής κάνουλας για τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς, τη διατήρηση των γεωπολιτικών εντάσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, το υψηλό έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο, την απώλεια ανταγωνιστικότητας λόγω υψηλότερου του μέσου όρου της Ευρωζώνης πληθωρισμού, και τις καθυστερήσεις στην εξυγίανση των κόκκινων δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών.

Οσον αφορά τις «αναταραχές», που προκαλεί η όξυνση του εμπορικού πολέμου και η επιβολή δασμών στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία, τονίζεται πως παρά τις διαπραγματεύσεις που ενδεχομένως μειώσουν τους δασμούς που ανακοίνωσε η αμερικανική κυβέρνηση «θα κυριαρχεί αβεβαιότητα που θα παγώσει πολλές επενδύσεις. Το μείγμα αβεβαιότητας, ασθενών επενδύσεων και της αναπόφευκτης υποχώρησης της ανάπτυξης που προκαλείται, μπορεί να πυροδοτήσει μια παροδική ή και βαθύτερη κρίση στις παγκόσμιες χρηματαγορές».

Το ζήτημα έχει τρεις σημαντικές διαστάσεις σύμφωνα με την έκθεση.

-- Η πρώτη αφορά την ενδεχόμενη εξισορρόπηση αρχιτεκτονικής του διεθνούς εμπορίου μεσοπρόθεσμα σε υψηλότερο επίπεδο δασμών. «Εφόσον αυτό συμβεί, το κόστος παραγωγής θα αυξηθεί κατά μέσον όρο παγκοσμίως, κατά τα επόμενα λίγα χρόνια, με αποτέλεσμα αύξηση των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών και μείωση των πραγματικών εισοδημάτων των νοικοκυριών».

-- Η δεύτερη διάσταση αφορά την αβεβαιότητα, η οποία κυριαρχεί το τρέχον διάστημα για το επίπεδο των δασμών, όπως και για την επίδρασή τους. «Η ίδια η αβεβαιότητα παγώνει σε μεγάλο βαθμό τις επενδύσεις, ιδίως τις περισσότερο παραγωγικές και μεσομακροπρόθεσμες».

-- Η τρίτη διάσταση αφορά την ευρύτερη αναταραχή που μπορεί να υπάρξει στο παγκόσμιο οικονομικό πεδίο, με ανακατατάξεις στη σχετική ισχύ και πορεία μεγάλων οικονομιών. «Σταθερές της παγκοσμιοποίησης για τις διασυνδέσεις περισσότερο και λιγότερο αναπτυγμένων οικονομιών αμφισβητούνται και στο πλαίσιο αυτό θα αναζητηθεί νέα στρατηγική για την ΕΕ, με άξονες την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, της στρατηγικής αυτονομίας και της άμυνας».

Σκιαγραφώντας το διεθνές περιβάλλον υπό τη σκιά του εμπορικού πολέμου, η έκθεση σημειώνει: «Διεθνείς τραπεζικοί οίκοι εκτιμούν ότι η πιθανότητα ύφεσης στην αμερικανική οικονομία έχει αυξηθεί σημαντικά. Οι διεθνείς οργανισμοί αναθεώρησαν πρόσφατα τις προβλέψεις τους για την παγκόσμια ανάπτυξη (προς τα κάτω) και τον πληθωρισμό (προς τα πάνω), με το μέγεθος των αναθεωρήσεων να είναι ακόμη μικρό. Βάσει των πλέον πρόσφατων προβλέψεων του ΟΟΣΑ (Μάρτιος 2025), εκτιμάται χαμηλότερη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας το 2025 σε σχέση με τις προβλέψεις Δεκεμβρίου (3,1% από 3,3%).

Ο πληθωρισμός διατηρείται σε υψηλότερα από τα επιθυμητά επίπεδα, παρά τη σημαντική αποκλιμάκωση που έχει καταγραφεί, ενώ και ο δομικός πληθωρισμός αποδεικνύεται επίμονος σε πολλές οικονομίες. Ενδεικτικά, τον Φεβρουάριο του 2025 ο πληθωρισμός στις 38 χώρες του ΟΟΣΑ άγγιξε το 4,5%.

Ταυτόχρονα, η έκθεση αποτυπώνει τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας και ρυθμών ανάπτυξης: Το τέταρτο τρίμηνο του 2024, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ σε ΕΕ-27 και Ευρωζώνη επιταχύνθηκε σε 1,4% και 1,2% αντίστοιχα, από 1,0% και 0,9% το προηγούμενο τρίμηνο. Σε ετησιοποιημένη μορφή, σε 5 από τις 20 χώρες - μέλη της ΕΖ εξακολουθεί να καταγράφεται αρνητικός ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ, μεταξύ αυτών η Γερμανία.

Το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε στην Ευρώπη τον Μάρτιο του 2025, καθώς εντάθηκε η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Μάρτιος 2025), η οικονομία της Ευρωζώνης προβλέπεται να αναπτυχθεί με ρυθμό +0,9% το 2025 και +1,2% το 2026, 0,2 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο των προβλέψεων του προηγούμενου τριμήνου. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αναμένεται να ανέλθει στο 2,3% το 2025 και να υποχωρήσει στο 1,9% το 2026.

Οσον αφορά τα στοιχεία της Ελληνικής οικονομίας, το ΙΟΒΕ σημειώνει πως «η ανάκαμψη της οικονομίας, μετά και την πανδημία, σε όρους ΑΕΠ συστηματικά υπερβαίνει τους μέσους ευρωπαϊκούς όρους - ωστόσο στηρίζεται πρωτίστως σε μεγέθυνση της απασχόλησης και των επενδύσεων, χωρίς όμως ακόμη να καταγράφεται σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας. Δεύτερον, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, που είχε ουσιαστικά μηδενιστεί μετά τα μνημόνια, έχει επιστρέψει σε υψηλά επίπεδα, σηματοδοτώντας πως η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων εφεξής δεν μπορεί να είναι αυτόματη».

Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,6% το δ' τρίμηνο του 2024, χάρη κυρίως σε αύξηση επενδύσεων και εξαγωγών. Ο πληθωρισμός παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα (2,6% - 3,1%). Το ΙΟΒΕ υπογραμμίζει πως «παρά τη θετική αναβάθμιση από τη "Moody's", τα ερωτήματα παραμένουν για τη βιωσιμότητα της αναπτυξιακής πορείας και τη χαμηλή παραγωγικότητα. (...) Στις αρνητικές εξελίξεις συγκαταλέγεται το επίμονα αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο και ο υψηλότερος ρυθμός πληθωρισμού από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη».

Παρά το γεγονός ότι η ανεργία μειώθηκε στο 9,5% (αυξήσεις καταγράφηκαν στην απασχόληση στους τομείς της εκπαίδευσης, του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και στις τεχνικές υπηρεσίες) το ΙΟΒΕ προειδοποιεί πως «περαιτέρω μειώσεις κατά τα επόμενα τρίμηνα θα είναι βραδύτερες, καθώς διαφαίνονται αναντιστοιχίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας λόγω της υψηλής διαρθρωτικής ανεργίας. Η απασχόληση αναμένεται να ενισχυθεί, αν και ηπιότερα, το 2025, κυρίως λόγω της ανοδικής τάσης σε επενδύσεις, εξαγωγές και σε επιμέρους τομείς της βιομηχανίας και των υπηρεσιών. Το ποσοστό ανεργίας για το 2025, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 9,3%».

Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία το πρώτο τρίμηνο του 2025 διαμορφώθηκε στις 110,2 (από 103,7 το δ' τρίμηνο του 2024) μονάδες. Στα βασικά στοιχεία δραστηριότητας, ο δείκτης στις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της παραγωγής από τις +16,4 μονάδες στο δ' τρίμηνο του 2024 ενισχύθηκε και διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στις +38,5 μονάδες. Παράλληλα, ενισχύθηκαν οι ήπια αρνητικές εκτιμήσεις για το επίπεδο παραγγελιών και ζήτησης (στις -8,4 από -6,3 μονάδες ο σχετικός δείκτης). Στις προβλέψεις για την απασχόληση, το σχετικό μέσο τριμηνιαίο ισοζύγιο κινήθηκε ανοδικά, στις +17,1 (από +6,7) μονάδες κατά μέσο όρο. Το ποσοστό χρησιμοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού κυμάνθηκε ήπια χαμηλότερα, στο 74,7% (από 78,4%), ενώ παράλληλα οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής των επιχειρήσεων υποχώρησαν ελαφρά, στους 4,9 (από 6) μήνες κατά μέσο όρο.

Οι επιχειρηματικές προσδοκίες στις Κατασκευές ενισχύθηκαν το τρίμηνο του 2025, με το σχετικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις 165,6 μονάδες κατά μέσο όρο, από 144,6 μονάδες το προηγούμενο τρίμηνο. Αυτή η επίδοση βρίσκεται σε ήπια χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με εκείνη στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2024 (160,8 μον.). Στις βασικές μεταβλητές, οι προβλέψεις για την απασχόληση του τομέα ενισχύθηκαν στις +38 (από +25) μονάδες, με το 40% (από 32%) των επιχειρήσεων να αναμένουν περισσότερες θέσεις εργασίας, όταν το 3% (από 7%) αναμένει μείωσή τους. Οι αρνητικές προβλέψεις των επιχειρήσεων για τις προγραμματισμένες εργασίες αμβλύνθηκαν σημαντικά (στις -4 από -21 μον. ο δείκτης), ενώ παράλληλα οι εκτιμήσεις για το τρέχον επίπεδο του προγράμματος εργασιών ενισχύθηκαν ελαφρά (στις +28 από +23 μον. το σχετικό ισοζύγιο).

Παρά το γεγονός ότι η έκθεση καταγράφει μια επιστροφή σε ορισμένους οικονομικούς δείκτες στην προ κρίσης εποχή, αυτό δεν σημαίνει πως το λαϊκό εισόδημα επανήλθε, επιβεβαιώνοντας πως ακριβώς η καθήλωσή του και συνολικά η επίθεση στους εργαζόμενους και τον λαό αποτέλεσαν προϋποθέσεις για την ανάκαμψη του κεφαλαίου. Για παράδειγμα, η αύξηση των ενοικίων και των τιμών στα σπίτια αντιμετωπίζεται ως στοιχείο ανάκαμψης της αγοράς ακινήτων. Το αποτέλεσμα της καπιταλιστικής ανάκαμψης αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στα στοιχεία της έρευνας καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους: Το ποσοστό εκείνων οι οποίοι είναι απαισιόδοξοι για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους το επόμενο 12μηνο είναι 55%, ενώ μόλις 6% δήλωσαν το αντίθετο. Το 63% διατυπώνουν δυσοίωνες προβλέψεις σχετικά με την οικονομική κατάσταση της χώρας, με το 8% να αναμένει βελτίωση. Το 84% των νοικοκυριών δεν αξιολογούν ως πιθανή την αποταμίευση το επόμενο 12μηνο. Το 6% των καταναλωτών αναφέρει ότι είναι «χρεωμένο», ενώ το 65% δήλωσε πως «μόλις τα βγάζουν πέρα».