Θέμα ρουτίνας είναι πλέον η αποκάλυψη μιας ακόμη μεγάλης αμερικανικής (και όχι μόνον) εταιρίας που εξαπάτησε τους μετόχους και τους επενδυτές της και αντιμετωπίζει τώρα το φάσμα της χρεοκοπίας. Ομως, λιγότερη δημοσιότητα γνώρισαν τα συγκλονιστικά στοιχεία που δόθηκαν την περασμένη Τρίτη σχετικά με το κύμα χρεοκοπιών που πλήττει τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτά, πάνω από 113 εταιρίες, εισηγμένες στο χρηματιστήριο, έχουν καταθέσει από την αρχή της χρονιάς αίτηση προστασίας από τους πιστωτές τους (πρώτο στάδιο της πτώχευσης). Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι μέχρι το τέλος του 2002 θα προστεθούν άλλες 200 εταιρίες της ίδιας κατηγορίας. Πρόκειται, όπως σημειώνουν οι Αμερικανοί οικονομικοί αναλυτές, για ένα νέο ρεκόρ. Σημειώνεται ότι την περασμένη χρονιά είχαν κηρύξει πτώχευση 255 αμερικανικές εταιρίες εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Ο αριθμός πτωχεύσεων του 2001 έσπασε ένα ρεκόρ που είχε αντέξει μια ολόκληρη δεκαετία. Την ίδια στιγμή οι Γερμανοί αναλυτές υπολογίζουν ότι το 2002 θα κηρύξουν πτώχευση περίπου 40.000 επιχειρήσεις.

Την Τρίτη 26 του Ιούνη αποκαλύφθηκε η απάτη της δεύτερης σε μέγεθος τηλεπικοινωνιακής αμερικανικής εταιρίας, «Worldcom», την αμέσως επόμενη μέρα έγινε γνωστό ότι τις ίδιες λογιστικές μεθόδους χρησιμοποίησε η εταιρία «Xerox», η μεγαλύτερη εταιρία κατασκευής φωτοτυπικών μηχανημάτων. Και ενώ οι ευρωπαϊκές εφημερίδες διαφήμιζαν την ευρωπαϊκή οικονομία ως ασφαλές λιμάνι για τους ανησυχούντες επενδυτές, την περασμένη Τρίτη ξέσπασε το «σκάνδαλο» της «Vivendi Universal», μιας από τις μεγαλύτερες εταιρίες παραγωγής θεαμάτων σ' ολόκληρο τον κόσμο, γαλλοαμερικανικών συμφερόντων. Η «Vivendi», όπως η «Worldcom» και η «Xerox», αλλά και όπως η πρώτη διδάξασα «Enron», παρουσίαζε στους ισολογισμούς της πλασματικά κέρδη αφού «βάφτιζε» τις δαπάνες, επενδύσεις. Αποτέλεσμα της αποκάλυψης ήταν η καταβαράθρωση της μετοχής της εταιρίας, η οποία υποχρεώθηκε να παραδεχτεί την απάτη.

Τα μεγάλα «σκάνδαλα» που προαναφέραμε συγκλόνισαν τα χρηματιστήρια. Στο διάστημα 1-3 του Ιούλη οι δείκτες των χρηματιστηρίων Νέας Υόρκης, Λονδίνου, Παρισιού, Φρανκφούρτης έπεσαν στα χαμηλότερα επίπεδα, θυμίζοντας τις μέρες μετά το χτύπημα της 11ης του Σεπτέμβρη. Μόνο την Πέμπτη 4 του Ιούλη, στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια σημειώθηκε άνοδος, αφού την ίδια μέρα το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έμεινε κλειστό λόγω της εθνικής γιορτής στις ΗΠΑ.

Ομως, στη σκιά των «γιγάντων» που καταρρέουν στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, εκατοντάδες εταιρίες μικρότερου μεγέθους χρεοκοπούν αφήνοντας χιλιάδες εργαζόμενους στο δρόμο.

Για δεύτερη συνεχή χρονιά αναμένεται φέτος να καταγραφεί ρεκόρ πτωχεύσεων επιχειρήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά την πρόσφατη κατάθεση σχετικών αιτήσεων εκ μέρους εταιριών-κολοσσοί, όπως είναι οι «Adelphia Communications Corp.», «Global Crossing Ltd.» και η «KMart Corp.».

Ούτε λίγο-ούτε πολύ, το 2001, προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, αιτούμενες προστασία από τους πιστωτές τους, περί τις 255 εταιρίες, οι οποίες ήταν εισηγμένες στο χρηματιστήριο! Συνολικά, οι επιχειρήσεις αυτές, με σημαντικότερη την «Enron», έθεσαν υπό την «προστασία» των δικαστικών αρχών περιουσιακά στοιχεία τους, αξίας 260 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Πρόκειται για τριπλάσιο ποσόν σε σύγκριση με το προηγούμενο ρεκόρ, το οποίο είχε «αντέξει» μάλιστα επί μία ολόκληρη δεκαετία.

Μέχρι στιγμής, φέτος, έχουν κατατεθεί αιτήσεις πτώχευσης από 113 εταιρίες, με περιουσιακά στοιχεία αξίας 149,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ εκτιμάται ότι προστασία από τους πιστωτές της ενδέχεται να αιτηθεί σύντομα και η «WorldCom», της οποίας το ενεργητικό αξιολογείται στα 103,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Αν πραγματοποιηθεί αυτή η απειλή, η πτώχευση της «Enron», της οποίας η αξία των περιουσιακών στοιχείων ανερχόταν μόλις στα 63,4 δισεκατομμύρια δολάρια, ίσως μοιάζει σαν... αστεία υπόθεση. H ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας δεν αποδεικνύεται ικανή να ανακόψει την αυξητική τάση των πτωχεύσεων. Στέλεχος της εταιρίας ορκωτών λογιστών και συμβούλων επιχειρήσεων «PricewaterhouseCoopers» εκτιμά ότι - ασχέτως, πλέον, του πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας έως τα τέλη του έτους - 200 εισηγμένες εταιρίες θα αναγκαστούν μέσα στο 2002 να αιτηθούν από τα αμερικανικά δικαστήρια προστασία από τους πιστωτές τους.

Ομως, και στην Ευρώπη οι σχετικοί δείκτες είναι εξίσου απειλητικοί. Σύμφωνα με τη γερμανική εταιρία παροχής επιχειρηματικών πληροφοριών «Creditreform», οι πτωχεύσεις στη Γερμανία θα αυξηθούν φέτος περίπου κατά 25% (σε σχέση με το 2001), φθάνοντας τις 40.000. Τη μερίδα του λέοντος στις πτωχεύσεις έχει ο κατασκευαστικός τομέας, αφού υπολογίζεται ότι μέσα στο 2001 κατατέθηκαν 9.000 αιτήσεις προστασίας από τους πιστωτές.