Κυριακή 3 Νοέμβρη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 16
ΓΥΝΑΙΚΑ
Πολύμορφη χειραγώγηση

Η προσπάθεια ιδεολογικής χειραγώγησης των νέων γυναικών από την άρχουσα τάξη υπήρξε πρόσφατα και αντικείμενο ανάλυσης από την ιστορικό Δώρα Μόσχου, που ανέπτυξε ορισμένες όψεις αυτού του φαινομένου στην ΚΟΜΕΠ, τεύχος 4/2002, το αφιερωμένο στη νεολαία. Γράφει, ανάμεσα σε άλλα:

«Η ένταξη των νέων γυναικών στην παραγωγή είναι η "εκ των ων ουκ άνευ" συνιστώσα για τη συγκρότηση της συνείδησης και της προσωπικότητάς τους. Δεν είναι όμως και ο μόνος παράγοντας αυτής της διαδικασίας. Σημαντικότατο ρόλο παίζουν τα ΜΜΕ, ηλεκτρονικά και έντυπα, η διαφήμιση, τα βιομηχανικά πρότυπα, ακόμα και τα προϊόντα της τέχνης (ή της "τέχνης"). Να το πούμε από την αρχή: καταβάλλεται πανταχόθεν μια γενναία προσπάθεια διαμόρφωσης μιας καινούριας, θηλυκού γένους βάρδιας της εργατικής τάξης, αποϊδεολογικοποιημένης, ατομιστικής, που θα απαξιώνει τη συλλογικότητα είτε στο επίπεδο της πολιτικής, είτε στο επίπεδο των προσωπικών αρχών και αξιών».

«Βιτρίνα και χαμόγελο»

Στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο της, η Δώρα Μόσχου συνδέει την αλλαγή των συνθηκών εργασίας με την προσπάθεια ενσωμάτωσης των νεαρών γυναικών στο σύστημα: μαθαίνουν να θεωρούν τον εργασιακό χώρο σαν... οικογενειακό τους περιβάλλον και χειραγωγούνται με ψευδαισθήσεις: «Οι λεγόμενες ευέλικτες μορφές εργασίας» αφορούν ιδιαίτερα τις νέες γυναίκες, τονίζει. «Η εμπειρική παρατήρηση μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι όλο και περισσότερες κοπέλες δουλεύουν σε ευκαιριακές δουλιές, με ευκαιριακούς όρους εργασίας. Ταχυφαγεία, σούπερ μάρκετ, εμπορικά καταστήματα, κέντρα ψυχαγωγίας, αλλά και ινστιτούτα αισθητικής και χρηματιστηριακά γραφεία είναι γεμάτα από νέα κορίτσια. Σε κάποιους από αυτούς τους χώρους (τους οποίους οι κοπέλες διδάσκονται να αποκαλούν αυτάρεσκα "ο χώρος μας")απαιτείται ένα πιστοποιητικό γνώσεων, ένα πτυχίο. Αυτό δε σημαίνει στην πράξη ότι οι συνθήκες δουλιάς τους είναι απαραίτητα καλύτερες. Σε ορισμένους άλλους αρκούν άλλου είδους προσόντα, όπως είναι η εξωτερική εμφάνιση. Οι περισσότεροι από τους χώρους αυτούς είναι στην πραγματικότητα συγκαλυμμένα γκέτο...

... Εχουν όλοι τους ένα κοινό χαρακτηριστικό: απαιτούν καλή εμφάνιση (φυσική και ενδυματολογική) και διαρκές χαμόγελο.

Η λαμπερή αυτή εικόνα όμως είναι στην πραγματικότητα μόνο στις σελίδες των αντίστοιχων περιοδικών. Στην πράξη, το 8ωρο είναι ήδη μακρινό παρελθόν: όπου δεν ισχύουν συνθήκες μερικής απασχόλησης, αλλά το 8ωρο (π.χ. στα ινστιτούτα αισθητικής ή στα χρηματιστηριακά γραφεία) αυτό καταστρατηγείται άγρια: οι κοπέλες δουλεύουν πολλές φορές 12 ή και 16 ώρες την ημέρα, χωρίς να πληρώνονται υπερωρίες. Η «ανταμοιβή» τους έρχεται μέσα από το κλείσιμο νέων πελατών και τα ποσοστά που διασφαλίζουν. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και μια από τις πιο σημαντικές προσπάθειες ιδεολογικής χειραγώγησης αυτών των γυναικών. Τους καλλιεργείται η αντίληψη ότι "συμμετέχουν" στην εταιρία, ότι αποτελούν συστατικό στοιχείο μιας οικογένειας, η οποία τις φροντίζει, τους δίνει "ψωμί", αναδεικνύει τα προσόντα και τη "δημιουργικότητά" τους. Το γεγονός ότι σε αυτές τις δουλιές, οι κοπέλες απαιτείται να είναι μόνιμα καλοντυμένες, εντείνει την ψευδαίσθηση της απόλαυσης μιας ζωής που δεν αφορά την εργατική τάξη, αλλά κοινωνικά στρώματα με πολύ υψηλότερη συμμετοχή στην κατανομή του κοινωνικού πλούτου και με άλλου είδους σχέση με τα μέσα παραγωγής».


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ