Τα τεράστια ελλείμματα του ισοζυγίου πληρωμών, αφ' ενός δημιουργούν μια διευρυνόμενη «μαύρη τρύπα» στο προπαγανδιστικό παίγνιο της «ισχυρής οικονομίας» που μπάζει από παντού πλέον, από την άλλη δημιουργεί σοβαρότατα ερωτήματα για το μέλλον του ελληνικού καπιταλισμού, σε έναν ευρωπαϊκό καταμερισμό εργασίας, όπου μικρές και ασθενείς οικονομίες βρίσκονται σε μια σταθερή διαδικασία περιθωριοποίησης.

Τα ανησυχητικά αυτά μηνύματα ακούγονται δυνατά από την ανάγνωση των στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών το 2002, που έδωσε χτες στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδας. Σύμφωνα με αυτά, το έλλειμμα του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών, έκανε νέο άλμα στα 22,7 δισ. ευρώ. Το 2001 και το 2000 τα αντίστοιχα ποσά ήταν 21,6 και 21,9 δισ. ευρώ. Το συνολικό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (διαμορφώνεται από το εμπορικό ισοζύγιο και τα ισοζύγια εισοδημάτων, μεταβιβάσεων και υπηρεσιών) αυξήθηκε στα 9,1 δισ., από 8,2 δισ. ευρώ που ήταν πέρσι.

Η Ελλάδα δεν προσφέρεται ούτε για τοποθετήσεις ξένου κεφαλαίου σε επενδύσεις σε τομείς της παραγωγής, καθώς, το 2002 εισέρευσαν όλο κι όλο στη χώρα 53 εκατ. ευρώ(!) που αφορούσαν τομείς των «άμεσων επενδύσεων». Ενδεικτικό της τάσης που διαμορφώνεται είναι το γεγονός ότι τα αντίστοιχα κεφάλαια υπολογίστηκαν σε 1,8 και 1,2 δισ. ευρώ το 2001 και 2000 αντίστοιχα.

Το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε σαν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι εισαγωγές ανήλθαν το 2002 στα 33,1 εκατ. ευρώ, ενώ αντίθετα οι εξαγωγές ήταν μόλις 10,4 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια, οι εισαγωγές, σε συνθήκες διεθνούς οικονομικής ύφεσης, εμφανίζονται στάσιμες, κάτι που καταδεικνύει και το δυναμισμό τους, ενώ αντίθετα οι εξαγωγές υποχώρησαν αισθητά. Από 11,1 δισ. ευρώ το 2000 και 11,5 δισ. ευρώ το 2001, το 2002 υποχώρησαν στα 10, 4 δισ. ευρώ. Είναι εμφανές ότι στα πλαίσια της ευρωζώνης με τον οξύτατο ανταγωνισμό από ισχυρότερες οικονομικές δυνάμεις, ο ελληνικός καπιταλισμός αδυνατεί να ακολουθήσει τους ρυθμούς παραγωγικότητας των άλλων χωρών, κάτι που αποτυπώνεται στο ισοζύγιο πληρωμών. Η πολιτική αποδοχής του ενιαίου νομίσματος από την ελληνική κυβέρνηση και τον υπόλοιπο πολιτικό και επιχειρηματικό κατεστημένο, πολιτική η οποία οδήγησε σε απώλεια της δυνατότητας άσκησης νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, αρχίζει να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα νέο κύκλο διεύρυνσης των εμπορικών ελλειμμάτων, τα οποία όσο περνούν τα χρόνια θα πολλαπλασιάζονται.

Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας:

• Το ισοζύγιο υπηρεσιών εμφανίζει πλεόνασμα 10.270,8 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 9.150 και 8.711 εκατ. ευρώ το 2001 και το 2000. Η άνοδος του πλεονάσματος οφείλεται στο γεγονός ότι η μείωση των εισπράξεων από παροχή υπηρεσιών ήταν μικρότερη από τη μείωση των πληρωμών για αντίστοιχες υπηρεσίες.
• Το ελλειμματικό ισοζύγιο εισοδημάτων εμφανίζει άνοδο στα 2.073 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 1.981 και 955 εκατ. ευρώ το 2001 και 2000.
• Το ισοζύγιο μεταβιβάσεων εμφανίζει πλεόνασμα 5.391 εκατ. ευρώ, το οποίο εμφανίζεται μειωμένο από τα πλεονάσματα των 5.977 και 6.272 εκατ. ευρώ που εμφάνισαν τα έτη 2000 και 2001. Στο ισοζύγιο μεταβιβάσεων εγγράφονται τα κονδύλια που εισρέουν στη χώρα μας από την ΕΕ, όπως και οι πληρωμές της Ελλάδας προς την ΕΕ.

Στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών, κυρίαρχη θέση κατέχουν οι κερδοσκοπικές τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα - οι τοποθετήσεις στο χρηματιστήριο έχουν απαξιωθεί - οι οποίες ανήλθαν στα 13.167 εκατ. ευρώ, ενώ από τοποθετήσεις Ελλήνων σε τίτλους του εξωτερικού εισέρευσαν 2.230 εκατ. ευρώ. Σε άλλες μορφές τοποθετήσεων (ρέπος - τραπεζικές καταθέσεις - οι ξένες τοποθετήσεις στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 9.480 εκατ. ευρώ, ενώ οι ελληνικές τοποθετήσεις στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά 7.481,9 εκατ. ευρώ.