ΜΕΡΟΣ 2ο

Οπως ήδη αναφέραμε, στη Λιθουανία είναι απαγορευμένο το ΚΚ και στη φυλακή βρίσκεται ο Μικόλας Μπουρακιάβιτσιους, Α΄ Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚ Λιθουανίας. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα Λιθουανίας (ΣΚΛ), που δρα νόμιμα και προσπαθεί να προσελκύσει στις γραμμές του υποστηρικτές της σοσιαλιστικής ιδέας, έχει θέσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα, το ζήτημα της νομιμοποίησης του ΚΚ, της απελευθέρωσης του κομμουνιστή ηγέτη και την παύση των διώξεων που ισχύουν για δεκάδες ακόμη άτομα.

Στη χώρα, όμως, πέρα από το ΣΚΛ, (με επικεφαλής τον Μιντάουγκας Στακβιλιέβιτσιους) και άλλες δυνάμεις αναπτύσσουν σαφή κριτική φωνή απέναντι στις δεσμεύσεις της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Εντονότερα υψώνει τη φωνή του ο Ιούλιους Βεσιάλκα - Ανεξάρτητος βουλευτής και Πρόεδρος της Λαϊκής Ενωσης «Για μια Δίκαιη Λιθουανία». Ιδιαίτερο κύρος έχει στη χώρα και η γνώμη του Ρολάντας Παβιλιόνις, βουλευτή του Κοινωνικο - φιλελεύθερου κόμματος και ως πρόσφατα Πρύτανη του Πανεπιστημίου της Ρίγας, πρωτεργάτη του αντιΝΑΤΟικού και φιλειρηνικού κινήματος στη Λιθουανία.

Ο Πρόεδρος του μικρού κόμματος της Λαϊκής Ενωσης «Για μια Δίκαιη Λιθουανία») Ιούλιους Βεσιάλκα είναι μια ιδιαίτερα γνωστή προσωπικότητα στη Λιθουανία, εξαιτίας της συχνά σκληρής γλώσσας που χρησιμοποιεί για τους κυβερνώντες. Αυτό ίσως να τον βοήθησε και στην εκλογική μάχη της μονοεδρικής περιφέρειά του να εκλεγεί βουλευτής.

Αν και ο ίδιος δεν είναι κομμουνιστής, με μελανά χρώματα περιγράφει τα αποτελέσματα της καπιταλιστικοποίησης στη χώρα του: «Το 1989 η παραγωγικότητα στον αγροτικό τομέα έφτανε το 75% της ΟΔ Γερμανίας. Το 2000 ήταν στο 14% της ΟΔΓ. Η χώρα έχει γυρίσει πίσω στον αγροτικό τομέα κατά 30 χρόνια, το ίδιο και η βιομηχανία, κατά 25 χρόνια ο τομέας των κατασκευών. Η ανεργία έφτασε τους 200 χιλιάδες, σε 1,9 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή 13%, αλλά έχουμε άλλους 250 χιλιάδες ανθρώπους που έφυγαν και δουλεύουν παράνομα στο εξωτερικό. Δηλαδή, το 20% του πληθυσμού δεν μπορεί να βρει δουλιά στο εσωτερικό της χώρας. Το 30% είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, αλλά ένα 40% είναι πάνω από το όριο της φτώχειας, αλλά δε φτάνουν το μέσο επίπεδο ζωής. Σίγουρα υπάρχει κι ένα 5-10% που περνά πολύ καλά, όμως η κοινωνική κατάσταση είναι πολύ πιο άσχημη από την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης.

Για τις άμεσες συνέπειες από την ένταξη στην ΕΕ σημειώνει: «Τόσο η αγροτική μας παραγωγή, όσο και η βιομηχανία μας δεν είναι προετοιμασμένη ν' αντέξει τον ανταγωνισμό στα πλαίσια της ΕΕ. Το χειρότερο είναι πως ακόμη και διμερείς συμφωνίες που έχουμε σήμερα, π.χ. με την Ουκρανία, το Ουζμπεκιστάν κ.ά. δε θα μπορέσουν να υλοποιηθούν. Θα δυσκολέψει η εισαγωγή πρώτων υλών από τις χώρες αυτές. Τα παραπάνω θα οδηγήσουν στην αύξηση της ανεργίας, στη μείωση των κοινωνικών δαπανών και σε μια περίοδο 10 χρόνων η κατάσταση για την πλειοψηφία του λαού θα χειροτερεύσει, ενώ αντίθετα για μια μερίδα θα καλυτερεύσει, εννοώ αυτή τη γραφειοκρατία που θα διαχειρίζεται τα κονδύλια της ΕΕ».

Και συνεχίζει: «Η πορεία προσαρμογής της Λιθουανίας στα πρότυπα της ΕΕ οδήγησε από το 1993 έως το 2000 το εμπορικό έλλειμμα της Λιθουανίας με την ΕΕ να φτάσει τα 17 δισ. λιτ. Επίσης, το εξωτερικό μας χρέος έφτασε τα 13 δισ. λιτ. Ετσι, αν δούμε πόσα χάσαμε και πόσα ακόμη θα χάσουμε από την ένταξη στην ΕΕ, αυτά που τελικά θα μας δώσει η ΕΕ δε θα μπορούν να συγκριθούν με αυτά που θα απολέσουμε!»

Ο Ι. Βεσιάλκα σημειώνει πως γίνεται πλύση εγκεφάλου για πει ο κόσμος ΝΑΙ στο δημοψήφισμα. Οπως μας λέει: «Σήμερα αυτό που ξέρει ο κόσμος είναι ότι η ΕΕ θα μας χαρίσει μέσα σε 3 χρόνια 3 δισ. δολάρια. Η προπαγάνδα λέει ότι η ΕΕ χαρίζει πολύ χρήμα. Τα ζητήματα των αντιδραστικών κοινωνικών αλλαγών που γίνονται στις χώρες της ΕΕ κρύβονται από τον κόσμο. Κι όταν ο κόσμος περνάει άσχημα και του λένε πως ...θα έρθει ένας καλός θείος και θα του δώσει χρήματα, τότε αυτός αρχίζει να σκέφτεται, μήπως πράγματι κάτι πάρει. Για πρώτη φορά θα ψηφίσουμε στα σούπερ μάρκετ και μάλιστα δύο συνεχόμενες μέρες. Αν τη μια μέρα δε συμπληρώσουμε το απαραίτητο ποσοστό συμμετοχής, τότε αυτό να το πιάσουμε με τεχνητό τρόπο τη δεύτερη μέρα. Στο δημοψήφισμα παρατηρητές θα είναι μόνο από τα κόμματα που είναι υπέρ της ΕΕ. Μάλιστα, άλλαξαν και το νόμο για το δημοψήφισμα. Ετσι, ενώ ο νόμος προέβλεπε πως για να υπάρχει θετική έκβαση στο δημοψήφισμα θα έπρεπε να πάρει μέρος το 50% του εκλογικού Σώματος και υπέρ να ψηφίσει τουλάχιστον το 1/3 του συνολικού αριθμού των εκλογέων, αυτό άλλαξε! Τώρα για την ΕΕ είναι αρκετό μόνο το 25% των εγγεγραμμένων. Αυτό σημαίνει πως αν απαιτείτο πάνω από 900 χιλιάδες άνθρωποι να ψηφίσουν υπέρ της ένταξης, τώρα είναι αρκετές και οι 670 χιλιάδες».

-- Τι είναι, όμως, αυτό που κινεί την ηγεσία της χώρας να βιάζεται να βάλει τη χώρα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ;

- «Από τα παραπάνω βγάζω το συμπέρασμα, πως οι αρχές κάτι φοβούνται. Αυτό που φοβούνται είναι το εξής: Με την ιδιωτικοποίηση αυτοί πλούτισαν, ενώ ο λαός φτώχυνε! Φοβούνται πως ο λαός μπορεί κάποια στιγμή να ξυπνήσει και να τους ζητήσει ευθύνες. Γι' αυτό τους χρειάζονται κάποιες ξένες δυνάμεις να εγγυηθούν για την ασφάλειά τους. Παράδειγμα, αν και το σύνταγμά μας απαγορεύει τις ξένες στρατιωτικές βάσεις, ήδη οι "δικοί" μας καλούν στην κατασκευή ξένων στρατιωτικών βάσεων στη χώρα μας. Είναι, λοιπόν, ο φόβος της ελίτ απέναντι στο λαό που τη σπρώχνει να επιδιώκει με κάθε μέσο την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ!»

Σημειώνει εδώ ότι «σήμερα η χώρα είναι αναγκασμένη να υπερδιπλασιάσει τις αμυντικές δαπάνες, εξαιτίας της ένταξής της στο ΝΑΤΟ. Ομως, είναι ολοφάνερο πως ΝΑΤΟ δε χρειάζεται στη Λιθουανία. Η χώρα μας δεν έχει "εχθρούς" από τους οποίους θα πρέπει να την προστατεύσει το ΝΑΤΟ».

-- Πώς χαρακτηρίζετε το κλείσιμο του ατομικού σταθμού Ινγκαλίνα;

«Πρόκειται για "βιασμό" της χώρας μας! Γιατί δεν υπάρχει στην ΕΕ κανένας νόμος που να απαγορεύει σε κάθε χώρα - μέλος να έχει το δικό της τομέα ενέργειας. Ομως, επειδή ο ατομικός σταθμός μας είναι ανταγωνιστικός θέλουν να τον κλείσουν! Σήμερα η παραγωγή ενέργειας στη χώρα μας είναι 2 με 3 φορές φθηνότερη απ' ό,τι η μέση τιμή της στην ΕΕ! Οταν θα τον κλείσουμε, όπως μας εξαναγκάζει η ΕΕ, η τιμή της ενέργειας που θα παράγουμε με άλλους τρόπους θα είναι ακριβότερη από τη μέση τιμή στην ΕΕ. Αυτό θα οδηγήσει στην αύξηση, περίπου κατά 10 φορές των τιμών ενέργειας, αλλά και των άλλων τιμών στη χώρα μας. Πρόκειται για χοντρό εκβιασμό της ΕΕ, στον οποίο θεωρώ πως δεν πρέπει η χώρα να υποκύψει! Θα υπάρχει μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα με τους εργαζόμενους που θα χάσουν τις δουλιές τους».

-- Η ΕΕ σάς ζήτησε να προσαρμόσετε το δίκαιό σας με το δικό της. Αυτό ισχύει και για τη νομιμοποίηση του ΚΚ;

- «Το ζήτημα του ΚΚ δεν έχει καν τεθεί. Πολλές διορθώσεις και υποδείξεις μάς έχουν κάνει οι εκπρόσωποι της ΕΕ, αλλά κανέναν τους δεν άκουσα να ζητά να νομιμοποιήσουμε το ΚΚΛ. Μόνο σ ' ένα συμπέρασμα μπορώ να καταλήξω. Οτι οι κομμουνιστές θεωρούνται επικίνδυνοι από πολλούς. "Δημοκρατία", λοιπόν, αλλά χωρίς κομμουνιστές!»

-- Τι απαντάτε σε όσους λένε στη χώρα σας πως η ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ είναι μονόδρομος;

- «Τους λέμε πως μέχρι κι ο θεός δίνει τρεις επιλογές: Τον παράδεισο, την κόλαση και το καθαρτήριο. Ενώ οι δικοί μας κυβερνητικοί πολιτικοί δε δίνουν καμιά εναλλακτική λύση στο λαό. Πιστεύω ότι η καλύτερη επιλογή για τη χώρα μας είναι η δυνατότητα να μπορεί να οικοδομεί τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις της στη βάση του αμοιβαίου οφέλους, μέσω των διμερών οικονομικών συνεργασιών με όλες τις χώρες, πρώτα απ' όλα τις γειτονικές».

Ο Ρολάντας ΠΑΒΙΛΙΟΝΙΣ - Βουλευτής του Κοινωνικο - φιλελεύθερου κόμματος και έως πρόσφατα Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Ρίγας είναι από τις μορφές του αντιπολεμικού κινήματος της χώρας του. Πέρσι του επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο γιατί αψήφησε μιαν απαγόρευση κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης, που είχαν επιβάλει, εξαιτίας μιας δραστηριότητας του ΝΑΤΟ στην ίδια περιοχή.

Σ' ό,τι αφορά τα αισθήματα του λαού της χώρας μπροστά στην ένταξη σημειώνει:

«Μεγάλο μέρος του λαού που ζει στην επαρχία έχει διαμορφώσει αρνητική γνώμη για την ένταξη στην ΕΕ, αφού καταλαβαίνει πως θα βρεθεί σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού, καθώς επίσης γιατί φοβάται πως οι ξένοι θα εξαγοράσουν τη γη και θα εξαναγκάσουν τους ντόπιους να γίνουν εργάτες γης.

Σοβαρές αντιδράσεις προκαλεί και το κλείσιμο του ατομικού σταθμού της Ινγκαλίνα. Αντιδράσεις προέρχονται όχι μόνο από ανθρώπους που ζουν και δουλεύουν σ' αυτήν την περιοχή, αλλά και από μεγάλη μερίδα του λαού, που καταλαβαίνει πως αναγκαστικά θα οδηγηθούμε σε αύξηση των τιμών.

Ενα τρίτο ζήτημα είναι η απώλεια μέρους της ανεξαρτησίας μας, αφού οι βασικές αποφάσεις της ζωής μας, της οικονομίας, της ανάπτυξης, της εξωτερικής κι αμυντικής πολιτικής δε θα λαμβάνονται στο Βίλνιους, αλλά στις Βρυξέλλες.

Την ίδια ώρα, πολλοί λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν το περιεχόμενο των συμφωνιών που έχει υπογράψει η χώρα μας με την ΕΕ. Πρόκειται για 6 χιλιάδες σελίδες και δε νομίζω ότι έχει βρεθεί κάποιος να τις διαβάσει από την αρχή ως το τέλος».

Αρνητική θεωρεί και την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και σημειώνει κι εδώ τις συνέπειες: «Το 2% του ΑΕΠ πηγαίνει για την άμυνα, σε βάρος άλλων τομέων όπως της Παιδείας, της Επιστήμης κ.ά. Πολύ περισσότερο που η νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ, ως εργαλείο επεκτατισμού, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, είναι μια "κακή" στρατηγική, που έρχεται σε αντίθεση ακόμη και με τα ιδρυτικά ντοκουμέντα του ίδιου του ΝΑΤΟ, όπου χαρακτηριζόταν "αμυντικός" οργανισμός. Ετσι, η ένταξή μας είναι ενάντια στα συμφέροντα της χώρας μας, αλλά κι ενάντια στα συμφέροντα της Ευρώπης. Υπάρχουν λαϊκές αντιδράσεις, όπως και αντιδράσεις ενάντια στον πόλεμο, όχι βέβαια σαν αυτές που γίνονται στην Ελλάδα. Εδώ ο κόσμος φοβάται ακόμη να βγει στους δρόμους. Φοβάται μη μείνει άνεργος. Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις που οι άνθρωποι έχασαν τη δουλιά τους γιατί βγήκαν να διαδηλώσουν».

-- Πώς θα επηρεάσουν τη Λιθουανία οι αναδιαρθρώσεις που γίνονται στην ΕΕ;

- «Είναι κάτι που ο λαός δεν το γνωρίζει, πέρα από όσους δούλεψαν στο εσωτερικό, στις χώρες της ΕΕ και γνωρίζουν πολύ καλά αυτές τις αλλαγές (σ.σ. τις αναδιαρθρώσεις). Ομως το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έχει στερηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πολλά κοινωνικά δικαιώματα και αν αυτό συνεχιστεί και στα πλαίσια της ΕΕ τότε οι άνθρωποι θα το βιώσουν έντονα. Την ίδια ώρα, κανείς ακόμη δεν μπορεί να μας πει ακριβώς το πώς θα είναι η ΕΕ μετά τη διεύρυνση». Και σημειώνει: «Τη στιγμή που οι σχέσεις ΗΠΑ με την ΕΕ οξύνονται αναρωτιέται κανείς πού βαδίζουμε με την ένταξη στην ΕΕ; Γιατί θα πρέπει να δώσουμε τόσο χρήμα και να καταβάλουμε τόσες προσπάθειες για την ένταξη στην ΕΕ και να βρεθούμε στο εσωτερικό αυτής της αντιπαράθεσης; Είμαι ένας απ' αυτούς που αναρωτιούνται, και θα γνωρίζετε πως γι' αυτές τις ανησυχίες μου, δέχομαι ισχυρή κριτική από άλλους βουλευτές. Επιμένω, όμως, γιατί θεωρώ πως η χώρα δεν πρέπει να συρθεί σε πολεμικά παιχνίδια».

-- Πού οφείλεται η «πρωτότυπη» ιδέα να στηθούν κάλπες στα σούπερ μάρκετ τη μέρα του δημοψηφίσματος για την ΕΕ;

-- «Είναι μια πολύ χαζή ιδέα. Πολλά βήματα που κάνουν οι πολιτικοί, για να προσελκύσουν τον κόσμο στο δημοψήφισμα, μπορεί να έχουν το αντίστροφο αποτέλεσμα».

-- Τέλος, ποια η γνώμη σας για τη συνεχιζόμενη απαγόρευση του ΚΚΛ;

-- «Η άποψή μου είναι πως πρόκειται για μια αντιδημοκρατική μεθόδευση. Κάποια στιγμή θα καταργηθεί. Θεωρώ πως η νέα γενιά θα επιδιώξει να γνωρίσει και άλλες πέρα από τις σημερινές κυρίαρχες ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις».

«Η μεγάλη πλειοψηφία του λαού της Λιθουανίας είναι κάτω από την επίδραση της προπαγάνδας, που τους λέει πως στην ΕΕ μάς καλούν πιο πλούσιες και ισχυρές χώρες, του λεγόμενου "χρυσού δισεκατομμυρίου", άρα θα πρέπει να πάμε. Ποιες θα είναι οι συνθήκες, κάτω από ποιους όρους δεν ξέρει κανείς! Μεγαλύτερες επιφυλάξεις είχαν οι αγρότες, αλλά τους πείθουν, υποσχόμενοι οικονομικές ενισχύσεις, με επιχειρήματα του είδους "ο καλός Ευρωπαίος θείος θα σας δώσει". Μια σημαντική μερίδα του κόσμου, ιδιαίτερα όσοι εργάζονται σε μεσαίες επιχειρήσεις, καταλαβαίνουν πως με την ένταξη στην ΕΕ θα κινδυνεύσει η εργασία του», λέει ο Μιντάουγκας Στακβιλιέβιτσιους - Πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λιθουανίας.

-- Ποιοι κλάδοι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με την ένταξη;

- «Είναι ολοφάνερο πως με τους όρους που θέτει η ΕΕ πρώτα απ' όλα θα χτυπηθεί η υπάρχουσα βιομηχανία τροφίμων, ιδιαίτερα όσες επιχειρήσεις προσανατολίζονταν στην εσωτερική αγορά. Θα χτυπηθεί, επίσης, η κλωστοϋφαντουργία μας, γενικά ο κλάδος του Ιματισμού. Θα αποτελειωθεί ο τομέας των ηλεκτροκατασκευών. Τέλος, θα χτυπηθεί ο τομέας της παραγωγής ενέργειας με το κλείσιμο της Ινγκαλίνα».

-- Πώς ερμηνεύετε αυτή την επιμονή των αρχών για την ένταξη, παρά τις σοβαρές συνέπειες;

-- «Η εξουσία έχει τα δικά της συμφέροντα. Κατ' αρχήν ένα κομμάτι του κρατικού μηχανισμού υπολογίζει ότι με την οικονομική βοήθεια της ΕΕ θα καλυτερεύσει τη θέση του».

-- Πώς το Κόμμα σας εκτιμά το ζήτημα της απαγόρευσης του ΚΚ;

-- «Δεν είναι τίμιο αυτό που κάνουν! Είναι απαράδεκτο! Το Κόμμα μας έχει θέσει το ζήτημα. Πρέπει, όμως, όλοι και στην Ευρώπη να υψώσουμε φωνή ενάντια στη συνεχιζόμενη απαγόρευση του ΚΚΛ. Οταν έχουμε στη φυλακή πολιτικούς κρατούμενους, όταν σαπίζουν στη φυλακή κομμουνιστές δεν μπορούμε να σιωπούμε, και την ίδια ώρα η "δημοκρατική" ΕΕ να δέχεται αυτή τη χώρα στις αγκάλες της».

-- Σήμερα οι μισοί μόνο πολίτες συμμετέχουν στις εκλογές. Απαγορεύεται το ΚΚ. Μειώνεται νομοθετικά ο αναγκαίος αριθμός των ψήφων για την είσοδο στην ΕΕ στο προσεχές δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα θα γίνει δύο μέρες και μάλιστα στα σούπερ μάρκετ. Τι είδους «δημοκρατία» έχετε;

-- «Σήμερα έχουμε τη δημοκρατία του δυνατού, του πλούσιου. Ο κόσμος το καταλαβαίνει κι έχει απογοητευτεί, γι' αυτό και απέχει από τέτοιες "δημοκρατικές" διαδικασίες. Το δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ, γίνεται κάτω από την ασφυκτική οικονομική και πολιτική παρουσία της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ που "σκιάζουν"τα πάντα στη χώρα».

-- Γιατί η ηγεσία της χώρας σας έτρεξε να υποβάλει τη συμφωνία της με τις ΗΠΑ στο θέμα του πολέμου κατά του Ιράκ;

-- «Αυτή ήταν μια θέση που πήρε μια ηγεσία πολύ χαμηλού ηθικού αναστήματος. Είναι αυτοί που θέλουν να προσαρμοστούν, για να τους πετάξουν μια ελεημοσύνη και να μπορέσουν να κρατηθούν στην εξουσία. Οι 10 άνθρωποι που ετοιμάζονται να στείλουν δεν είναι τίποτα για την έκβαση του πολέμου, αλλά θέλουν κι αυτοί να τρέξουν και να γλείψουν τ' αφεντικά».

-- Το ΣΚΛ προσπαθεί να εκφράσει νόμιμα τους οπαδούς της σοσιαλιστικής ιδέας. Ποιες οι προσδοκίες σας;

-- «Ελπίζω πως οι κομμουνιστές σ' όλον τον κόσμο θα καταφέρουν να επεξεργαστούν μια κοινή στρατηγική, που θα μπορέσει να ακουστεί σε καθεμιά χώρα. Ελπίζουμε μάλιστα πως το Σοσιαλιστικό Κόμμα Λιθουανίας θα μπορέσει να συμμετάσχει σ' αυτή τη διαδικασία και να διαδώσει αυτή τη στρατηγική, παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τον πόλεμο που μας κάνουν εδώ, στη Λιθουανία».