Η διπλή και σχεδόν ταυτόχρονη «διεύρυνση» του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκαλεί νέες σοβαρές αντιθέσεις και οξύνει τις ήδη υπάρχουσες στο «ευρωατλαντικό σύστημα», αλλά και εντός της ΕΕ. Οι θριαμβολογίες στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης (Δεκέμβρης 2002) δεν μπόρεσαν να κρύψουν τις πολλαπλές διαιρέσεις, οι οποίες «ταλαιπωρούν» την ΕΕ, που εκδηλώθηκαν εξαιτίας της επιδρομής στο Ιράκ, οξύνοντας τις ενδοκαπιταλιστικές αντιπαραθέσεις εντός της ΕΕ, κάτω και από την επίδραση των αντιθέσεων με τις ΗΠΑ, που παρεμβαίνουν στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Μέχρι να ανακύψει το θέμα Ιράκ, ο «ευρωατλαντισμός» που αποτυπώθηκε με την υπογραφή της Συμφωνίας για το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ, συγκάλυπτε τις αντιθέσεις των ισχυρών της ΕΕ με τις ΗΠΑ. Η επιδρομή των Αμερικανοβρετανών στο Ιράκ προκάλεσε σοβαρό τραυματισμό του «ευρωατλαντισμού», γεγονός που εκδηλώθηκε με ιδιαίτερη ένταση, στις αντιθέσεις που προαναφέραμε.

Ενα από τα πεδία αυτά είναι η ασφάλεια και η άμυνα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πέντε από τα δέκα νέα κράτη - μέλη της ΕΕ (Σλοβακία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία και Σλοβενία) εντάσσονται ταυτοχρόνως και στο ΝΑΤΟ, ενώ άλλα τρία κράτη (Πολωνία, Ουγγαρία και Τσεχία) είχαν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ το 1999, κατά τη διάρκεια της ΝΑΤΟικής επιδρομής στη Γιουγκοσλαβία.

Στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Πράγα (Νοέμβρης 2002) οι Γαλλογερμανοί αρχιτέκτονες της «διεύρυνσης» της ΕΕ αντιμετώπισαν μια δυσάρεστη έκπληξη, όταν διαπίστωσαν ότι οι ηγέτες των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, ο ένας μετά τον άλλο έσπευδαν να δώσουν διαπιστευτήρια υποταγής στον Αμερικανό πρόεδρο Μπους. Γεγονός που εκφράστηκε πιο επίσημα με την επιστολή των «οκτώ» και την υποστήριξη της αμερικανικής πολιτικής στο Ιράκ από τα νέα κράτη - μέλη.

Αξίζει, ακόμη, να σημειωθεί ότι μετά τις τελευταίες εξελίξεις η κυβέρνηση της Βρετανίας σε μια εντυπωσιακή προσπάθεια να βάλει κάτω από τη δική της «ομπρέλα» τα νέα κράτη - μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, πρότεινε να διατεθεί το σύνολο σχεδόν των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης στα κράτη αυτά. Μια κίνηση που αναμένεται να προκαλέσει νέες ομαδοποιήσεις και νέες διενέξεις.