Ενα βασικό στοιχείο της κοινοτικής πολιτικής της «απελευθέρωσης» του ενεργειακού τομέα, είναι η αύξηση του ποσοστού της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Η ΕΕ προωθεί τις ΑΠΕ με σαφείς στόχους:

(α) Τον περιορισμό της εξάρτησης του κοινοτικού ιμπεριαλισμού από εισαγόμενα καύσιμα μέσω και της αύξησης του βαθμού αξιοποίησης των ευρωπαϊκών ενεργειακών πόρων.

(β) Την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του ενεργειακού τομέα των κρατών - μελών και της ραγδαίας εισόδου του ιδιωτικού κεφαλαίου, μέσα από την κοινοτική χρηματοδότηση σχετικών ιδιωτικών επενδύσεων.

(γ) Τη μείωση των επιπτώσεων από τη γεωπολιτική υπεροχή των ΗΠΑ στη «μάχη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου». Με στόχο την άσκηση πίεσης στις ΗΠΑ προβάλλονται γενικότερα από την ΕΕ οι αυστηροί όροι προστασίας του περιβάλλοντος που θέτει το Πρωτόκολλο του Κιότο και η σημασία των ΑΠΕ για την επίτευξή τους.

(δ) Η προώθηση της σχετικής κοινοτικής τεχνολογίας και των αντίστοιχων προϊόντων στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια αγορά. Στην ΕΕ υπάρχει ήδη μία σταθερή βιομηχανική δραστηριότητα για πολλές ανανεώσιμες ενεργειακές τεχνολογίες, ιδιαίτερα στη Γερμανία, στη Δανία και στην Ισπανία.

Η αγωνία του κοινοτικού επιτελείου αποτυπώνεται στην Πράσινη Βίβλο για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ, όπου προβλέπεται ότι η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ θα φτάσει στο 70% το 2030 από 50% που ήταν το 2000!

Η αγωνία αυτή εντείνεται καθώς οξύνεται ο ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Μπους δήλωσε ξεκάθαρα ότι δεν τη δεσμεύει η Συνθήκη του Κιότο και ότι θα προχωρήσει στην κατασκευή 1.900 θερμικών συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής.

Ταυτόχρονα, με τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, οι ΗΠΑ αύξησαν το γεωπολιτικό τους πλεονέκτημα έναντι της ΕΕ σχετικά με τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και οδών.

Η κοινοτική στρατηγική στο συγκεκριμένο θέμα αποτυπώνεται στο στόχο να διπλασιαστεί ως το 2010 η συνεισφορά των ΑΠΕ στο ενεργειακό της ισοζύγιο. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις ο στόχος αυτός δεν πρόκειται να επιτευχθεί. Ιδιαίτερα σε σχέση με την ηλεκτροπαραγωγή έχει τεθεί ο στόχος της κάλυψης κατά 22,1% από ΑΠΕ συνολικά για την ΕΕ και κατά 20,1% ειδικά για την Ελλάδα.

Η ελληνική κυβέρνηση προωθεί ενεργά τις συγκεκριμένες κοινοτικές στοχεύσεις υψώνοντας υποκριτικά τη σημαία της προστασίας του περιβάλλοντος.

Φυσικά η συμβολή της αξιοποίησης της αιολικής ενέργειας στην προστασία του περιβάλλοντος δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αρκεί να σκεφτούμε για παράδειγμα, ότι μία λιγνιτική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής εκπέμπει περίπου 1,32Kg CO2/KWh έναντι της μηδενικής εκπομπής ενός αιολικού πάρκου. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι ο τομέας της ηλεκτροπαραγωγής έχει στη χώρα μας τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο σύνολο των εκπομπών CO2 (από 32% το 1970 σε 50% το 1990). Η ρυπογόνα αυτή δραστηριότητα δεν οφείλεται γενικά στο υψηλό ποσοστό λιγνιτικών σταθμών ως προς το σύνολο των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της χώρας μας, όπως συνήθως λέγεται. Οφείλεται κυρίως στην τεχνολογία που χρησιμοποιεί η ΔΕΗ ΑΕ. Σήμερα υπάρχουν τεχνολογίες αξιοποίησης του άνθρακα και του λιγνίτη με αποδοτικό και φιλικό στο περιβάλλον τρόπο (π.χ. μονάδες ρευστοποιημένης κλίνης, συνδυασμένου κύκλου εξαερίωσης του άνθρακα).

Ωστόσο, η επίκληση της προστασίας του περιβάλλοντος, η οποία γίνεται από την ελληνική κυβέρνηση, αποτελεί στην ουσία τον απαραίτητο μανδύα που συγκαλύπτει την ουσιαστική διασφάλιση της κερδοφορίας των ιδιωτικών επενδύσεων ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ.

Με σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων (από το Ν. 2244/94 στον Ν. 2773/99) και κρατικών παρεμβάσεων (π.χ. Σχέδιο Ανάπτυξης 2000 - 2006), η κυβέρνηση:

• Χρηματοδότησε με 40% της συνολικής δαπάνης τις ιδιωτικές επενδύσεις παραγωγής από ΑΠΕ (αγορά και εγκατάσταση εξοπλισμού κλπ.).
• Διασφάλισε την κερδοφορία των συγκεκριμένων επενδύσεων με την υποχρεωτική αγορά από το κράτος του παραγόμενου ρεύματος σε υπέρογκες τιμές. Ετσι το 2000 το κράτος αγόραζε την παραγόμενη ενέργεια από τα ιδιωτικά αιολικά πάρκα της Εύβοιας προς 20,7 δρχ/KWh, τη στιγμή που το μέσο κόστος ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στο διασυνδεδεμένο σύστημα ήταν 12,12 δρχ/KWh.
• Σχεδιάζει την ενίσχυση της υποδομής μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να αυξηθεί η δυνατότητα σύνδεσης νέων αιολικών πάρκων στο σύστημα.

Το Γ' ΚΠΣ διαθέτει ένα σημαντικό κονδύλι χρηματοδότησης επενδύσεων για ΑΠΕ της τάξεως των 1,2 δισ. ευρώ. Σε πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) αναλύεται γιατί οι συγκεκριμένες επενδύσεις διασφαλίζουν υψηλό Εσωτερικό Βαθμό Απόδοσης για τα ίδια και τα δανεικά κεφάλαια των επενδυτών. Είναι χαρακτηριστική η οικονομική ανάλυση του ΚΑΠΕ για το Αιολικό Πάρκο της Ρόκας στην Κρήτη (10,2 MW). Σύμφωνα μ' αυτήν, ο επενδυτής με ίδια κεφάλαια 5,4 εκατ. ευρώ, διασφαλίζει κρατική επιχορήγηση 5 εκατ. ευρώ (ν. 1892/90), ετήσια κέρδη 2,3 εκατ. ευρώ και απόσβεση ιδίων κεφαλαίων σε 5 έτη! Ετσι μπορούμε εύκολα να εξηγήσουμε γιατί έχουν ήδη κατατεθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αιτήσεις αδειοδότησης επενδύσεων που φτάνουν τα 12.000 MW, ενώ οι στοχεύσεις ακόμα και του φιλόδοξου κοινοτικού σχεδίου δεν ξεπερνούν τα 6.000 MW σε συνολική εγκαταστημένη ισχύ των μονάδων ΑΠΕ ως το 2010!

Η ΝΔ και ο Συνασπισμός στηρίζουν την κυβερνητική κατεύθυνση και ασκούν κριτική στην κυβέρνηση γιατί δε διευκολύνει επαρκώς τη δράση των ιδιωτών επενδυτών (γραφειοκρατικά εμπόδια αδειοδότησης, ανεπαρκή δίκτυα μεταφοράς κλπ.).

Το υποκριτικό ενδιαφέρον της κυβέρνησης για την προστασία του περιβάλλοντος και οι πραγματικές στοχεύσεις της φάνηκαν και με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που πέρασε από τη Βουλή το καλοκαίρι του 2002. Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις δίνουν τη δυνατότητα εγκατάστασης αιολικών πάρκων μέσα σε δασικές εκτάσεις, αναδεικνύουν τη ΡΑΕ σε συνδιαχειριστή των δασικών εκτάσεων και παρακάμπτουν αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας που είχαν ακυρώσει την αδειοδότηση σχετικών εγκαταστάσεων.

Το ΚΚΕ αντιτίθεται στην εγκατάσταση ιδιωτικών αιολικών πάρκων στο πλαίσιο του συνολικού αγώνα ενάντια στην προώθηση της απελευθέρωσης - ιδιωτικοποίησης του ενεργειακού τομέα στη χώρα μας.

Ο προβληματισμός για το βαθμό αξιοποίησης κάθε πηγής ενέργειας δεν μπορεί να εγκλωβίζεται σε ψευτοδιλήμματα γενικής αποδοχής ή απόρριψης, ούτε να εξαντλείται σε μονοδιάστατες λύσεις που απολυτοποιούν ένα συγκεκριμένο κριτήριο π.χ. την προστασία του περιβάλλοντος.

Για το ΚΚΕ κάθε λύση που προτείνεται πρέπει να στοχεύει στη συνδυασμένη ικανοποίηση του συνόλου των λαϊκών αναγκών όπως:

• Της αξιοποίησης των εγχώριων πηγών, της μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας και της εξοικονόμησης ενέργειας.
• Της κατοχύρωσης του ενεργειακού προϊόντος σαν κοινωνικού αγαθού που παρέχεται φθηνά στο λαό (μέσα και από τη μείωση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής).
• Της διαφύλαξης της ασφάλειας των κατοίκων και της προστασίας του περιβάλλοντος.
• Της ανάπτυξης συγκεκριμένων περιοχών και εγχώριων βιομηχανικών κλάδων.

Η συνδυασμένη ικανοποίηση του συνόλου αυτών των στόχων μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τον κεντρικό ενεργειακό σχεδιασμό, στο πλαίσιο μιας οικονομίας που θα λειτουργεί με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες και όχι το καπιταλιστικό κέρδος. Μοχλός αυτού του ενεργειακού σχεδιασμού θα είναι ο ενιαίος αποκλειστικά κρατικός ενεργειακός φορέας της λαϊκής οικονομίας. Μόνο στο πλαίσιο αυτής της οικονομίας με κοινωνικοποιημένα τα βασικά μέσα παραγωγής μπορεί να πάψει η ενέργεια να αποτελεί εμπόρευμα και να μετατραπεί σε κοινωνικό αγαθό.

Ο κρατικός ενεργειακό φορέας της λαϊκής εξουσίας θα μπορεί, στηριγμένος στο σύνολο των κριτηρίων που προαναφέραμε, να σχεδιάσει και να αντιμετωπίσει τα ζητήματα χωροθέτησης, επιλογής τεχνολογίας και μεγέθους των αιολικών πάρκων. Θα δώσει προτεραιότητα στην αξιοποίηση των αιολικών πάρκων στα νησιά, όπου το κόστος ηλεκτροπαραγωγής των συμβατικών σταθμών είναι πολύ ψηλότερο σε σχέση με το διασυνδεδεμένο σύστημα. Θα οδηγήσει επίσης στον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των αναγκαίων συμβατικών σταθμών που χρησιμοποιούν το φθηνό, εγχώριο λιγνίτη, ώστε να διασφαλιστεί ταυτόχρονα η προστασία του περιβάλλοντος, η μείωση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής και η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας.

Σε τελευταία ανάλυση, το πρόβλημα είναι πολιτικό. Απαιτεί να πάρει ο λαός την τύχη του στα χέρια του, να εγκαθιδρύσει τη δική του εξουσία και να απαγορεύσει κάθε ιδιωτική δραστηριότητα στον ενεργειακό τομέα.