«Μη λερώνεις το όνομά σου. Αν θες να γίνεις μάγειρας μη λερώνεις το όνομά σου»... Με αυτές τις λέξεις έκλεισε η συζήτηση με δυο νέα παιδιά τον Αντώνη και την Μαρία, που είναι εποχιακοί εργαζόμενοι σε μεγάλο ξενοδοχείο της Αττικής. Αυτές τις λέξεις απηύθυνε στον Αντώνη, ένας «καθηγητής» ιδιωτικής σχολής Μαγειρικής, στην οποία φοιτούσε, όταν του είπε ότι δίνει συνέντευξη στο «Ρ», για να πει τι σημαίνει να δουλεύεις και να μην μπορείς να ζήσεις με αξιοπρέπεια.

Στα καλύτερα και πιο δημιουργικά χρόνια της ζωής τους, σου λένε ότι δουλεύουν και δεν μπορούν να πιουν έναν καφέ. Οι υποχρεώσεις μεγάλες και οι μισθοί χαμηλοί. Η εργοδοτική εκμετάλλευση τους πνίγει.

Ο Αντώνης είναι 29 χρονών και κατάγεται από τη Λάρισα. Ηρθε στην Αθήνα πριν δυο χρόνια γιατί, όπως είπε, «στη Λάρισα δεν είχα προοπτικές. Εξάλλου, όταν τελείωσα από φαντάρος - συνεχίζει - τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας μου είχαν ήδη φύγει. Ηθελα να ασχοληθώ με τη ζαχαροπλαστική, αλλά ήταν δύσκολο να δώσω 2,5 εκατομμύρια μόνο για τη ζαχαροπλαστική και έτσι πήγα για μάγειρας. Ούτως ή άλλως τα λεφτά θα τα έδινα».

Η Μαρία 27 χρονών έχει τελειώσει οικονομικά και διοίκηση σε δημόσιο ΙΕΚ. Βεβαίως, τώρα δε δουλεύει αυτό που έχει σπουδάσει. «Πριν πάω στο ξενοδοχείο δούλευα σε αυτό που είχα σπουδάσει. Μπορώ να πω ότι πληρώνουν κανονικά, αλλά ξύπναγα από τις 6 το πρωί για να πάω στη δουλιά και γυρνούσα στις 10 το βράδυ. Δεν είχα χρόνο να ξοδέψω τα χρήματα που έβγαζα». Βέβαια, σήμερα τα πράγματα και για την Μαρία, όπως είπε έχουν αλλάξει.

Ο Αντώνης, όταν ξεκίνησε να δουλεύει έπαιρνε 180 χιλιάδες δραχμές για εξαήμερη απασχόληση και με τα νυχτερινά. Τώρα παίρνει 230 χιλιάδες με 250 με πενθήμερη απασχόληση. «Μένω μόνος - λέει - και πληρώνω 80 χιλιάδες ενοίκιο. Τα πάγια έξοδά μου το μήνα με το φαγητό, τους λογαριασμούς, τηλέφωνα, βενζίνες είναι 180 χιλιάδες».

Στην ερώτηση πώς τα βγάζει πέρα όταν παίρνει στην καλύτερη περίπτωση 250 χιλιάδες και τα πάγια έξοδα είναι 180 λέει: «Εχω περνάω, δεν έχω δεν περνάω. Αυτοί οι μισθοί δε φτάνουν για να ζήσεις με αξιοπρέπεια. Δεν μπορείς να βγεις μια βόλτα, δεν μπορείς να κάνεις μια αγορά. Θα χρειαστεί κάποια στιγμή να αγοράσεις ένα ρούχο, δε γίνεται». Η σύμβασή του λήγει στις 30 Σεπτέμβρη και ήδη από τώρα ψάχνει για δουλιά. Ενσημα ελάχιστα, γιατί στην επαρχία δούλευε χωρίς να του τα κολλούν.

Για την Μαρία τα πράγματα όπως λέει είναι λίγο καλύτερα, αφού μένει με τους δικούς της και δεν έχει νοίκια. Δουλεύει όμως 4 μήνες το χρόνο, 4 μήνες είναι στο Ταμείο και μετά τίποτα. «Εψαχνα δουλιά - λέει - το χειμώνα. Αλλά στη μια έπρεπε να δουλεύω με σπαστά ωράρια, στην άλλη από το πρωί μέχρι το βράδυ με το βασικό μισθό μόνο».

Ομως για τα δυο νέα αυτά παιδιά, όπως με αγανάκτηση καταγγέλλουν, δεν είναι μόνο ότι οι μισθοί τους δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες, αλλά έχουν και τον εργοδότη από πάνω να τους τυραννά ακόμα περισσότερο.

«Οι συνθήκες στο ξενοδοχείο - λέει η Μαρία - κάθε χρόνο και χειρότερα. Δε σε υπολογίζουν, σου μιλούν άσχημα, σε απειλούν ότι θα σε διώξουν αν δε δουλέψεις παραπάνω. Ο μισθός βεβαίως δεν αλλάζει. Φέτος δεν πληρώνουν υπερωρίες και άλλα. Δεν τους νοιάζει και σου λένε πήγαινε αλλού άμα δε σου αρέσει. Ξέρουν ότι είναι δύσκολα έξω και ότι δεν μπορείς να φύγεις».

Η Μαρία συνεχίζει: «Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου είμαι συνεχώς σε μια σχολή για να παίρνω χαρτιά, και τι να τα κάνω; Παλιότερα είχα ένα πεντοχίλιαρο στην τσέπη τρεις, τέσσερις μέρες και τώρα με το που βγαίνω από το σπίτι έχουν φύγει τα 15 ευρώ. Στη δουλιά τους είπα ότι δεν είναι συνθήκες αυτές για δουλιά. Δουλεύω 10 - 12 ώρες τη μέρα συνεχώς κάτω από τον ήλιο. Τους είπα βάλτε μου μια τέντα. Και η απάντηση ήταν να πάρω αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας για να προστατευτώ. Φαγητό προσωπικού δεν έτρωγα. Νερό έπαιρνα από το σπίτι μου. Και η κατάληξη είναι επειδή μίλησα η δική μου η σύμβαση να λήγει στις 10 Σεπτέμβρη, ενώ των υπολοίπων στις 30 Σεπτέμβρη».

Ο Αντώνης παρεμβαίνει λέγοντας ότι χτες (πριν μέρες) ένας μαθητευόμενος γλίστρησε στην κουζίνα και έσπασε το δόντι του. Θα πάρει αποζημίωση; Δε νομίζω. Τους μαθητές τους εκμεταλλεύονται άσχημα. Τους κολλούν 2 ένσημα το μήνα για να μην τους πιάσει το ΙΚΑ και τους δίνουν 250 ευρώ μισθό. Δουλεύουν από τις 7.30 το πρωί και αν έχει δουλιά τους κρατούν μέχρι τις 2 το βράδυ, χωρίς να πληρώνουν υπερωρίες, χωρίς το μισάωρο για το φαγητό. Με αυτούς τους όρους βέβαια δουλεύω και εγώ. Μπορεί να πιάσω δουλιά στις 7 το πρωί και να τελειώσω στις 2 το βράδυ. Αυτό θέλουν. Εργάτες με παρωπίδες να μην ξέρει κανείς τα δικαιώματά του, να μη διεκδικεί τα δικαιώματά του, να σκύβει το κεφάλι».

Και συνεχίζει: «Βλέπω να γυρίζω στο χωριό μου μήπως κάνω κάποια δουλιά εκεί. Αμφίβολο αν θα είναι καλύτερα. Γενικά κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν μπορείς να ζήσεις. Εξοδα μεγάλα μισθοί χαμηλοί. Δεν ξέρω αν μπορώ να αντέξω. Πριν έρθω εδώ μου έσκασε το λάστιχο. Πήρε στο μάστορα ένα τέταρτο να το φτιάξει και έδωσα 5 χιλιάδες δραχμές. Εγώ πρέπει να δουλεύω 6 ώρες για να τα βγάλω αυτά».