Οπως σημειώνεται στην έκθεση της ΕΣΕΕ «ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του εμπορικού τομέα είναι ότι αποτελείται από ένα μεγάλο πλήθος επιχειρήσεων μικρού και μεσαίου μεγέθους οι οποίες στην πλειοψηφία τους είναι ατομικές επιχειρήσεις ή έχουν νομική μορφή προσωπικής εταιρίας». Επιπλέον, συμπληρώνεται πως: «από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ προκύπτει ότι οι επιχειρήσεις αυτές είναι περίπου 200.000, ενώ ο αριθμός των ΑΕ και ΕΠΕ ανέρχεται μόνο σε 8.000 επιχειρήσεις».

Χαρακτηριστικό των εξελίξεων στο εμπόριο τα τελευταία χρόνια, και συγκεκριμένα στη δεκαετία 1993 - 2002 είναι ότι, όπως διαπιστώνεται στην έρευνα που διενεργήθηκε για λογαριασμό της ΕΣΕΕ, αυξήθηκε η κατηγορία των μισθωτών και εν μέρει αυτή των βοηθών (με σχέση μη μισθωτής εργασίας), σε αντίθεση με τις κατηγορίες εργοδοτών και αυτοαπασχολουμένων, των οποίων η αυξητική τάση διακόπτεται το 1997. Αυτό, εκτός των άλλων δείχνει τόσο την τάση αύξησης των μορφών ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων με την εισαγωγή των μερικώς απασχολουμένων -κύρια στις μεγάλες επιχειρήσεις- και από την άλλη τη μετακίνηση αυτοαπασχολουμένων από διάφορους κλάδους προς τις μεγάλες επιχειρήσεις με υπαλληλική πλέον σχέση. Εξάλλου, από άλλο σημείο της έκθεσης προκύπτει αυτή ακριβώς η τάση κυρίως των σούπερ μάρκετ και των πολυκαταστημάτων για αξιοποίηση των νέων μορφών εκμετάλλευσης που τους «διαθέτει» η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και οι δυνατότητες επέκτασης της μερικής απασχόλησης. Παρόλο που, όπως υποστηρίζουν οι συντάκτες της έκθεσης, η άποψη ότι το εμπόριο στην Ελλάδα είναι ο κλάδος στον οποίο η μερική απασχόληση παρουσιάζει πολύ υψηλά ποσοστά δεν επαληθεύεται από την έρευνα, πάντως, δέχονται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της μερικής απασχόλησης -συνολικά το εμπόριο συγκεντρώνει το 13,1% του συνόλου των μερικώς απασχολουμένων στη χώρα- θα πρέπει να συναντάται στα καταστήματα τροφίμων και στα πολυκαταστήματα σε ποσοστό 50% επί του κλάδου, «ωστόσο», καταλήγουν, «ως ποσοστό επί της συνολικής απασχόλησης στο εμπόριο εξακολουθεί να είναι περιορισμένο». Σύμφωνα με τους ίδιους, η εξέλιξη της μερικής απασχόλησης στον τομέα εμφανίζεται διαχρονικά αυξανόμενη, καθώς το ποσοστό της από 2,8% το 1993 έφτασε το 3,5% το 2002.

Οσον αφορά στα κέρδη των ατομικών επιχειρήσεων και ΟΕ που χρησιμοποιήθηκαν ως δείγμα για την έρευνα οι μισές από αυτές δήλωσαν στασιμότητα στις πωλήσεις τους κατά το 2001 και σε ποσοστό 22% δήλωσαν μείωσή τους. Λιγότερο, δε, από το ένα τρίτο των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι υπήρξε διεύρυνση των πωλήσεών τους. Η εικόνα αυτή είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με εκείνη που εμφανίζουν οι ΑΕ και οι ΕΠΕ στις οποίες το 40% αύξησε τις πωλήσεις του περισσότερο από 10%. Από τη δειγματοληπτική έρευνα προκύπτει ότι τα κέρδη της πλειονότητας των μικρών επιχειρήσεων στο εμπόριο παρέμειναν στάσιμα το 2001, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό για τις ΑΕ και ΕΠΕ ήταν μόλις 10,7%, αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Οσο για τις προβλέψεις για το 2002 για την πορεία των εμπορικών ατομικών και ΟΕ, είναι χαρακτηριστικό ότι το 28% του δείγματος διαπιστώνει κάμψη των πωλήσεων, έναντι ποσοστού 22% τον προηγούμενο χρόνο, ενώ το ποσοστό εκείνων που δήλωσαν αύξηση πωλήσεων ήταν πολύ χαμηλότερο έναντι εκείνου του 2001. Συγκεκριμένα, μόλις το 18,8% δήλωσε αύξηση πωλήσεων, έναντι 30,9% το 2001.