Το εργατικό κίνημα έχει την ιστορία του. Μια ιστορία μεγάλη, γραμμένη με σκληρούς αγώνες σε διάφορες γωνιές του πλανήτη και συχνά με αίμα. Αιτία, πάντα, η ακόρεστη δίψα του κεφαλαιοκρατικού συστήματος για ολοένα μεγαλύτερα κέρδη. Καθημερινά είναι και στις μέρες μας τα τραγικά περιστατικά με θύματα εργάτες, σε οικοδομές, εργοστάσια, ναυπηγεία. Στο μαύρο «ημερολόγιο» των εργατικών δυστυχημάτων του 2002 αναφέρεται και η «έκρηξη, ανατίναξη και "εξαέρωση" ενός εργάτη, σε ώρα δουλιάς, "που δε βρέθηκαν τα ίχνη του!"». Το τραγικό περιστατικό και μια Ερώτηση στη Βουλή γι' αυτό (24/4/2002) υπήρξε η αφετηρία της σειράς δέκα ντοκιμαντέρ αρχείου - με στοιχεία υπόθεσης - του σκηνοθέτη Διονύση Γρηγοράτου με τίτλο «Τα όνειρα που γίνανε ζωή. Ψηλαφώντας τα ίχνη του εργατικού κινήματος», που θα προβάλλεται στην ΕΤ-1, κάθε Παρασκευή (10.30μ.μ.), ξεκινώντας από τις 17/10.

Σε μια περίοδο που η κυρίαρχη ιδεολογία διαστρεβλώνει ιδέες και κατακτήσεις του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, ενώ η πλειονότητα των δημιουργών αναλώνεται σε ανώδυνες για το σύστημα δημιουργίες, η σειρά του Δ. Γρηγοράτου προσπαθεί να ψηλαφίσει τα ίχνη του διαχρονικού εργάτη και να ορίσει τα επιτεύγματα του Εργατικού Κινήματος, κατά τη βιομηχανική περίοδο, πολλά από τα οποία τίθενται υπό αμφισβήτηση. Οι τίτλοι των δέκα επεισοδίων είναι: «Μαζί με τα συνδικάτα», «Η γυναίκα πλάι μας», «Η παιδική εργασία», «Το δίκιο πάνω απ' όλα», «Γεννήθηκα για να ζω», «Η ζωή είναι καλύτερη», «Δουλειά και ειρήνη», «Δουλειά και Δημοκρατία», «Τέχνη και δουλειά», «Μπροστά στις προκλήσεις του μέλλοντος».

Η σειρά περιλαμβάνει ανέκδοτο και πλούσιο αρχειακό υλικό από ελληνικά και διεθνή αρχεία (GAUMONT, GETTY - IMAGE BANK, ITN, PATHE, REUTERS) και ιδιωτικές συλλογές (Δ.Γρηγοράτου - ΕΡΤ «Στο χώρο της Ιστορίας»), Α. Δρούλια, ΓΣΕΕ, ROGER - VIOLLET, TURKIS (Τουρκική Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία), UMWA (Ενωση Αμερικανών Ανθρακωρύχων κ.ά.).

Στο πρώτο επεισόδιο με τίτλο «Μαζί με τα συνδικάτα», που θα προβληθεί στην ΕΤ-1, την ερχόμενη Παρασκευή (10.30μ.μ.) παρουσιάζει τη γέννηση του συνδικαλισμού στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ως απόρροια της βιομηχανικής επανάστασης. Δημιουργήθηκαν εργατικά σωματεία που βοήθησαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση συνείδησης των εργαζομένων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αλλά και στις δημοκρατικές διαδικασίες. Εννοιες, όπως Ενότητα και Δημοκρατία πήραν συγκεκριμένη μορφή και δυναμική. Η οργάνωση της εργατικής τάξης σε σωματεία ήταν το πρώτο βήμα προς την κοινωνική απελευθέρωση.

Στο δεύτερο επεισόδιο με τίτλο «Η γυναίκα πλάι μας» παρουσιάζονται οι μακρόχρονες προσπάθειες των γυναικών για ισότιμη κοινωνική και οικονομική μεταχείριση, οι οποίες συνάντησαν την αντίσταση του κράτους, των εργοδοτών αλλά και των αντρών συναδέλφων τους. Ο φακός καταγράφει την καταπίεση της γυναίκας, μεγάλες εξεγέρσεις εργατριών, ενώ γίνεται και αναφορά στο φεμινιστικό κίνημα.

«Η παιδική εργασία», τιτλοφορείται το τρίτο επεισόδιο, που αναφέρεται στην εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας - χαρακτηριστικό των βιομηχανικών και βιοτεχνικών κλάδων. Ψηλαφίζει πλευρές ενός μεγάλου κοινωνικού προβλήματος για πολλές χώρες - αναπτυγμένες και μη -, αναφερόμενο στα εκατομμύρια παιδιά που στερούνταν (σ.σ. σε πολλές χώρες ακόμα στερούνται) της οικογενειακής φροντίδας, της παιδείας και του δικαιώματος του παιχνιδιού.

Στη διάρκεια των εργατικών διεκδικήσεων, καθώς ο συνδικαλισμός ισχυροποιούνταν, η απεργία αναδείχτηκε ως κορυφαία μορφή αγώνα για την ικανοποίηση των αιτημάτων των εργαζομένων. Στο δικαίωμα της απεργίας, που αποτέλεσε υψηλό δείγμα κοινωνικής και προσωπικής ελευθερίας εστιάζει το τέταρτο επεισόδιο με τίτλο «Το δίκιο πάνω απ' όλα». Αναφέρεται στη θεσμοθέτηση της απεργίας, που ενίσχυσε την κοινωνική δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα, καθώς και στις πολιτικές απαγόρευσης των απεργιών, που εφαρμόστηκαν κατά καιρούς σε διάφορες χώρες.

«Γεννήθηκα για να ζω», τιτλοφορείται το πέμπτο επεισόδιο, που αναφέρεται στο βασικότερο αίτημα των εργατικών αγώνων στον 19ο αιώνα «Οκτώ ώρες εργασία - οκτώ ώρες ψυχαγωγία - οκτώ ώρες ξεκούραση». Ενα αίτημα που γέννησε ένα πλατύ κοινωνικό κίνημα, το οποίο απαίτησε να δοθεί η ευκαιρία για μια πιο ανθρώπινη ζωή.

Το έκτο επεισόδιο, «Η ζωή είναι καλύτερη», εστιάζει στη μόνιμη απαίτηση των συνδικαλιστικών σωματείων για την εξάλειψη των κακών συνθηκών εργασίας, που οδηγούν σε ατυχήματα και ασθένειες με την υποβάθμιση των ικανοτήτων τους και της προσωπικότητάς τους. Αναφέρεται στις επιτυχίες του συνδικαλιστικού κινήματος σε αυτό τον τομέα, που οδήγησαν σε μέτρα βελτίωσης της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος εργασίας, ενώ σημειώνεται πως μετά από μεγάλους συνδικαλιστικούς και πολιτικούς αγώνες άρχισε να εφαρμόζεται το σύστημα αδειών και συντάξεων.

Οι εργαζόμενοι, με τους αγώνες και τις θυσίες τους, συνέβαλαν τα μέγιστα στα αντιπολεμικά κινήματα. Αυτή η προσφορά παρουσιάζεται στο επεισόδιο «Δουλειά και Ειρήνη». Γίνεται αναφορά στην Ελλάδα της Κατοχής, όπου οι παράνομες συνδικαλιστικές οργανώσεις έσωσαν από το θάνατο εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και πήραν ενεργό ρόλο στην Αντίσταση. Επίσης, στο εργατικό κίνημα που έγινε η εμπροσθοφυλακή στις διεθνείς κινητοποιήσεις για την ειρήνη.

Η σχέση «Δουλειάς και Δημοκρατίας» προσεγγίζεται στο όγδοο επεισόδιο, με την παρουσίαση της συμβολής - καθοριστική και τεράστια - του εργατικού κινήματος στα δημοκρατικά δικαιώματα. Αναφέρεται ότι μέσα από τους εργατικούς αγώνες θεσμοθετήθηκαν θεμελιώδεις δημοκρατικές αρχές και το καθεστώς της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας με το ανάλογο Σύνταγμα.

Οι εργαζόμενοι και οι αγώνες τους ενέπνευσαν τη δημιουργία εξαιρετικών καλλιτεχνικών έργων (στις εικαστικές τέχνες, στο θέατρο, στον κινηματογράφο κ.α.), τα οποία είχαν μεγάλη επίδραση στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Η σχέση «Τέχνης και Δουλειάς» παρουσιάζεται στο ένατο επεισόδιο, ενώ γίνεται αναφορά σε πολλούς δημιουργούς που σε κάποια φάση της ζωής τους δούλεψαν ως εργάτες, μεταφέροντας στην τέχνη και τη βιωματική πλευρά.

Η σειρά θα ολοκληρωθεί με το επεισόδιο «Μπροστά στις προκλήσεις του μέλλοντος». Θα γίνει αναφορά στον 21ο αιώνα που παρουσιάζεται αντιφατικός για τους εργαζόμενους, αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία: από τη μια μεριά η νέα τεχνολογία που προσφέρει ελπίδες επίλυσης προβλημάτων, από την άλλη η αγωνία για την παγκοσμιοποίηση και τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις.

Το σενάριο και τη σκηνοθεσία της σειράς υπογράφει ο Διονύσης Γρηγοράτος. Επιστημονικοί σύμβουλοι είναι ο Γαβρήλος Λαμπάτος και η Μαρία Παπαθανασίου. Ερευνα: Νίκος Αξαρλής. Διεύθυνση φωτογραφίας: Δημήτρης Κυριάκου, Σπύρος Παπατριανταφύλλου, Δημήτρης Μεράντζας. Διεύθυνση παραγωγής: Θεοδώρα Γρηγόρη. Μουσική επιμέλεια: Νίκος Παναγιωτίδης.