Μεγάλη έρευνα για τις απαγωγές παιδιών, την παιδοφιλία και τη σεξουαλική κακοποίηση έχει ξεκινήσει εδώ και δυο χρόνια το Κέντρο Ερευνας Γυναικείων Θεμάτων σε συνεργασία με άλλες γυναικείες οργανώσεις της Ελλάδας και της Ευρώπης. Στόχος η καταγραφή στοιχείων και η πληροφόρηση για το φαινόμενο, αλλά και μέτρα για την καταπολέμησή του. Τον ερχόμενο Μάρτη θα γίνει στην Ελλάδα συνέδριο μ' αυτό το θέμα και θα ανακοινωθούν τα συμπεράσματα. Από τη χώρα μας συμμετέχουν εκτός από το Κέντρο Ερευνας Γυναικείων Θεμάτων, η Αδέσμευτη Κίνηση Γυναικών, το Ινστιτούτο Ισότητας, το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας, η «Αργώ» Λάρισας και το «Ελεύθερο Βήμα» της Ηλείας.

Στο συνέδριο θα εκπροσωπηθούν οι ακόλουθες οργανώσεις από το εξωτερικό:

Ενωση Γυναικών Αυλώνας (Αλβανία), ΕΠΑ Βουλγαρίας, Πολιτιστική Οργάνωση Γυναικών του Μπαλί Κεσίρ, Κίνηση Εργαζομένων Γυναικών της περιοχής Γκάζι Οσμάν Πασά (οργανώσεις της Τουρκίας), ΗΤΚΒ - Ολλανδίας (Ομοσπονδία Μεταναστευτικών Οργανώσεων), FITA EV νεολαιίστικη οργάνωση της Γερμανίας, DAYMEP (Αγγλία).

Η μελέτη του προβλήματος περιλαμβάνει τους ακόλουθους τομείς:

- Μεγάλη έρευνα στους κρατικούς φορείς για να διαπιστωθεί τι κάνουν με τα συναφή προβλήματα των παιδιών έως 15 χρόνων.

- Ερευνα στους μη κυβερνητικούς φορείς αν έχουν βοήθεια από το κράτος.

- Ερευνα ανάμεσα σε 300 παιδιά από 12-15 χρόνων για να διαπιστωθεί η γνώση τους πάνω σ' αυτά τα ζητήματα.

- Αξιοποίηση στοιχείων έκθεσης που έχει γίνει για τις απαγωγές παιδιών από την Αλβανία που οδηγούνται προς την Ελλάδα και την Ιταλία.

«Τα συμπεράσματα θα είναι κυρίως ποιοτικά», επισημαίνει η Μάτα Καλουδάκη, που στα πλαίσια της παραπάνω έρευνας ταξίδεψε πρόσφατα στην Τουρκία για να συναντήσει και να συνεργαστεί με γυναικείες οργανώσεις της Τουρκίας.

«Εμεινα εκεί 10 ημέρες και η συνεργασία μας ήταν πολύ γόνιμη, λέει. Στο Μπαλί Κεσίρ, μια περιοχή που βρίσκεται στα παράλια κοντά στην Τροία, οι γυναίκες έχουν δημιουργήσει μια οργάνωση βασισμένες στην ανάγκη να συγκεντρωθούν και να αντιπαλέψουν τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γυναίκα στην Τουρκία. Η σύνθεση των γυναικών σ' αυτή την οργάνωση είναι συνταξιούχες, κυρίως εργάτριες και αγρότισσες, αλλά και δασκάλες και οικονομολόγοι. Κι αυτό, γιατί όσο είναι σε ενεργό υπηρεσία απαγορεύεται να μετέχουν σε οποιαδήποτε οργάνωση. Για να μπορέσει να επιβιώσει η οργάνωση, τα μέλη της παρασκευάζουν τουρσιά κατά παραγγελία και τα πουλάνε.

Οι περισσότερες γυναίκες είναι άνεργες - "δεν υπάρχει εργασία για τις γυναίκες", μας είπαν. Ακόμα και σαν εργάτριες γης δε δουλεύουν παρά ελάχιστες που κατεβαίνουν από τα χωριά. Οι αγροτικές δουλιές γίνονται με την αλληλοβοήθεια ανάμεσα στις οικογένειες. Η αφανής εργασία των γυναικών είναι τεράστια... Το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα για τη γυναίκα - είτε είναι απόφοιτη πανεπιστημίου, είτε απόφοιτη δημοτικού - είναι η ανεργία.

Το εντυπωσιακό - και τραγικό - είναι πως καμιά αγρότισσα δεν είναι ασφαλισμένη. Η γυναίκα της υπαίθρου όταν αρρωστήσει δεν μπορεί να πάει σε κρατικό νοσοκομείο γιατί χρειάζεται να έχει χαρτί απορίας».

Ομως αν κατέχει έστω και ένα μικρό κομμάτι γης δεν της δίνουνε χαρτί απορίας. Και σε ιδιωτική κλινική δεν μπορεί να καταφύγει γιατί δεν έχει χρήματα! Η έκτρωση είναι νόμιμη μόνο με την άδεια του συζύγου. Για τις ανύπαντρες είναι παράνομη. Συχνά γίνεται με φτερό κότας από τις ίδιες τις γυναίκες... Η βία στην οικογένεια κατά γενική παραδοχή φτάνει το 99%. «Υπάρχει - μου είπαν - μια παροιμία σε όλους τους λαούς όπου επικρατεί η φεουδαρχία: "Αν ο άντρας σού σπάσει το κόκαλο, κρύψε το χέρι σου να μη φανεί"»! Οπως ανέφεραν οι ίδιες οι γυναίκες, «είναι πολύ δύσκολο να οργανώσουμε κίνημα, εξαιτίας της θέσης της γυναίκας. Καμιά οργάνωση δεν μπορεί να κινηθεί γιατί καμιά γυναίκα δεν ακολουθεί». Ολες μιλάνε, παρατηρεί η Μάτα Καλουδάκη, για τη σεξουαλική κακοποίηση... των άλλων. Μεταξύ τους μιλάνε γι' αυτό το θέμα μόνο 2-3 γυναίκες - είναι ένας τρόπος αλληλοϋποστήριξης. Και η πορνεία; Δε χρειάζεται, απαντάνε, να έχουμε εισαγόμενη, έχουμε αρκετή ντόπια και αιτίες που οδηγούν σ' αυτή είναι η φτώχεια, η αμορφωσιά, η καθυστέρηση, η βία του συζύγου, η άγνοια...

Η Τουρκία έχει αποδεχτεί τη Διεθνή Σύμβαση του 1989 για την προστασία των παιδιών και έχει και σχετικό νόμο. Τα παιδιά σ' αυτές τις περιπτώσεις χρειάζονται στήριξη από ψυχολόγο και κοινωνική λειτουργό, όμως ο νόμος δεν εφαρμόζεται στην πράξη. Οι φυλακές ανηλίκων είναι ελάχιστες, τα παιδιά πάνε σε φυλακές ενηλίκων σε ξεχωριστούς χώρους, όπου όμως συνεχίζεται η κακοποίησή τους!

Υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά των δρόμων που βιάζονται, όπως και πολλά παιδιά που εργάζονται σε εργοστάσια.

Στις νότιες περιοχές της Τουρκίας, οι γυναίκες δεν καταγγέλλουν περιστατικά κακοποίησης γιατί δε βγαίνουν καν από το σπίτι. Οταν μια γυναίκα βιαστεί, σκοτώνουν και τη μητέρα και το παιδί που είναι καρπός του βιασμού... Αν αποκαλυφθούν προγαμιαίες σχέσεις, σκοτώνουν και τους δυο νέους. Πάντα στο Νότο, σημειώνονται πάρα πολλές αυτοκτονίες γυναικών. Συχνά είναι και τα κρούσματα δολοφονίας παιδιών εκτός γάμου από τις ίδιες τις μητέρες τους. Βέβαια, θα πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι οι κοινωνικές συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές σε περιοχές της Τουρκίας, όπως στα παράλια του Αιγαίου ή στη Μαύρη Θάλασσα.

Στην Κωνσταντινούπολη, η συνομιλήτριά μας συνάντησε γυναίκες από οργάνωση που τα μέλη της είναι κυρίως εργάτριες, νοικοκυρές και συνταξιούχες. Οι εργάτριες δουλεύουν συχνά δώδεκα ώρες, χωρίς να τους υπολογίζουν υπερωρίες και το ωράριο εξαρτάται από τις εκάστοτε ανάγκες του εργοδότη. Εχουν αυξηθεί πολύ τα εργατικά ατυχήματα - και έχει καταγγελθεί ότι σε ορισμένους τόπους δουλιάς οι εργάτριες δεν μπορούν να πάνε στην τουαλέτα, παρά μόνο σε ορισμένες ώρες!

Στην Πόλη υπάρχει δρόμος όπου συχνάζουν κυρίως γυναίκες ελευθερίων ηθών που κάνουν ότοστοπ. Αν, μια γυναίκα περάσει με ΙΧ και της χαλάσει το αυτοκίνητο σ' αυτό το δρόμο, θα έχει να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις...

Δύσκολη η οικονομική απελευθέρωση των γυναικών, που θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για τη χειραφέτησή τους. «Συνάντησα, λέει η Μάτα Καλουδάκη, μια καθηγήτρια που φοβόταν να μιλήσει μπροστά στον άντρα της. Μια άλλη εξομολογήθηκε: "Δεν έζησα γάμο, έζησα βία"». Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες πολλά παιδιά φεύγουν από το σπίτι τους, δεν ξαναγυρνάνε και κανείς δεν τα αναζητά. Πολλές οικογένειες έχουν μέχρι και δέκα παιδιά που πεινάνε και οι γυναίκες φαίνεται να έχουν μπουχτίσει από τις πολλές γέννες, τη βία και τη φτώχεια. Ομως υπάρχουν και κάποια αισιόδοξα σημάδια: Το 70% του τουρκικού λαού είναι ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ. Και οι γυναίκες, όταν πρόκειται για πόλεμο, μόνο τότε κινητοποιούνται σε φιλειρηνικές διαδηλώσεις!