Κυριακή 16 Νοέμβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ
Νέα βραδυφλεγή όπλα μαζικής περιβαλλοντικής καταστροφής

Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα ή ορθότερα γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί πρόκειται να κατακλύσουν την Ευρώπη τους επόμενους μήνες. Το μορατόριουμ που κράτησε πέντε χρόνια έληξε τον περασμένο Ιούλη, όταν επί Ελληνικής ροεδρίας στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας αποφασίστηκε η ελεύθερη κυκλοφορία στο εμπόριο μεταλλαγμένων τροφίμων. Προς ενημέρωση των καταναλωτών τα τρόφιμα θα αναγράφουν στις ετικέτες τους μόνο αν εμπεριέχουν γενετικά τροποποιημένα συστατικά άνω του 0.9%, σύντομα πρόκειται να ανακοινωθεί στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης η σχετική οδηγία, οπότε στη συνέχεια θα μπορούν να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την έκδοση αδειών ελεύθερης παραγωγής και εμπορίας μεταλλαγμένων προϊόντων. Το πρώτο μεταλλαγμένο προϊόν που πιθανότατα θα κυκλοφορήσει στην Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί πατέντα της ελβετικής εταιρίας «Sygenta» και πρόκειται για μια ποικιλία καλαμποκιού με την επωνυμία «ΒΤ-11» που είναι ανθεκτικό σε παρασιτοκτόνα αλλά και έντομα. Σύμφωνα με το νέο κανονισμό της ΕΕ «εφόσον ένα μεταλλαγμένο προϊόν λάβει έγκριση από μια εθνική υπηρεσία, θα εξασφαλίζει άδεια για μια δεκαετία και στα υπόλοιπα κράτη - μέλη της ΕΕ». Με άλλα λόγια, αν ένα τέτοιο προϊόν πάρει άδεια κυκλοφορίας για παράδειγμα στη Βρετανία, θα μπορεί να κυκλοφορήσει σε όλα τα κράτη - μέλη, άρα και στην Ελλάδα τα επόμενα 10 χρόνια, παρά τις αντιδράσεις που θα εκδηλωθούν από ελληνικής πλευράς.

Σημείο κλειδί θεωρείται ο τρόπος με τον οποίο θα μπορεί ένα τέτοιο προϊόν να λαβαίνει άδεια κυκλοφορίας στα κράτη - μέλη. Η διαδικασία αυτή προβλέπει ότι η ενδιαφερόμενη επιχείρηση θα μπορεί να υποβάλει αίτηση στις αρχές της χώρας που προτίθεται να κυκλοφορήσει ένα γενετικά μεταλλαγμένο προϊόν. Στη συνέχεια οι υγειονομικές υπηρεσίες του κράτους - μέλους κάνουν μια πρώτη αξιολόγηση και υποβάλουν το σχετικό πόρισμα στις αρμόδιες κοινοτικές αρχές. Εαν το πόρισμα της Κοινότητας είναι θετικό, τότε ενημερώνονται τα υπόλοιπα κράτη - μέλη και υπό την προϋπόθεση ότι δε θα εκδηλωθούν ενστάσεις, τότε θα χορηγείται άδεια κυκλοφορίας σε όλη την κοινοτική επικράτεια για μια δεκαετία. Σε περίπτωση αντιρρήσεων το όλο θέμα θα παραπέμπεται στην ΕΕ και έαν χρειαστεί στο Συμβούλιο Υπουργών.

Δίνει κατά κάποιο τρόπο την ευχέρεια σε ένα κράτος - μέλος να αρνηθεί την κυκλοφορία του προϊόντος στην επικράτειά του αλλά μόνο εφόσον έχει αποδεικτικά στοιχεία για τη βλαπτικότητα στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον. Αυτό είναι σχεδόν αδύνατο, αφού η χώρα μέλος θα πρέπει να ανατρέψει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, την επιστημονική επιτροπή της ΕΕ και του Συμβουλίου Υπουργών. Από τη στιγμή που επί της Ελληνικής Προεδρίας άνοιξε η πόρτα για την είσοδο των μεταλλαγμένων στην ΕΕ ως μη επικίνδυνων για την υγεία των καταναλωτών, η κυκλοφορία των μεταλλαγμένων είναι μονόδρομος. Οσον αφορά δε, το γεγονός ότι τα μεταλλαγμένα προϊόντα θα αναγράφουν στην ετικέτα τα γενετικά τροποποιημένα συστατικά καθώς και τη χώρα προέλευσης εφόσον περιέχουν σε ποσοστό πάνω από 0,9%, αυτό καθόλου δε διασφαλίζει τον καταναλωτή. Πρώτον, διότι δεν έχει αποδειχθεί μέχρι σήμερα ότι το ποσοστό κάτω από 0,9% δεν είναι επικίνδυνο και, δεύτερον, ότι το αθροιστικό αποτέλεσμα από την κατανάλωση μεταλλαγμένων προϊόντων δεν είναι επικίνδυνο. Το γεγονός ότι περισσότερο του 85% των Ελλήνων δε συμφωνεί με την κατανάλωση των μεταλλαγμένων προϊόντων, όπως επίσης και τη 65% των πολιτών της ΕΕ, αφήνει αδιάφορους τόσο την ελληνική κυβέρνηση όσο και τις Βρυξέλλες. Οι πιέσεις των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών «Monsanto», «Agrevo», «Sygenta», μαζί με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και τις HΠA επέβαλαν την είσοδο των προϊόντων αυτών στην κοινοτική αγορά.

Υπολογίζεται ότι από το μορατόριουμ που ίσχυε μέχρι σήμερα στην ΕΕ, οι αμερικανικές εταιρίες έχαναν κάθε χρόνο 300 εκατ. δολάρια μόνο από τις εν δυνάμει εξαγωγές για το καλαμπόκι. Ενδεικτικά, το 75% της ετήσιας παραγωγής σόγιας στις HΠA και το 71% του βαμβακιού είναι γενετικά τροποποιημένα. Η ΕΕ παράγει μόνο το 1% της παγκόσμιας παραγωγής μεταλλαγμένων. Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα μπήκαν στην αγορά για να υπάρχουν φτηνότερα τρόφιμα. Αυτό μέχρι σήμερα δεν είναι αλήθεια. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι παράγονται αρκετά τρόφιμα για να θρέψουν όλους τους φτωχούς της Γης, απλώς η κατανομή τους είναι άδικη. Ολοι παρατηρούμε τις τεράστιες ποσότητες γεωργικών προϊόντων που καταστρέφονται κάθε χρόνο για να διατηρηθεί το εμπορικό ισοζύγιο στις αναπτυγμένες χώρες.

Είναι γνωστό ότι δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα συστηματικές έρευνες που να αποδεικνύουν ότι τα μεταλλαγμένα δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Παρ' όλα αυτά, κυκλοφορούν σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες και ποικιλίες. Υπολογίζεται ότι θα καταναλώνονται μεταλλαγμένη σόγια, καλαμπόκι, ρύζι και στάρι - είδη καθημερινής διατροφής - από το 75% του πληθυσμού του πλανήτη στα επόμενα δεκαπέντε χρόνια χωρίς να έχει διαπιστωθεί η επικινδυνότητά τους για την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον. Μέχρι σήμερα έχουν διαπιστωθεί αλλεργικές και τοξικές αντιδράσεις στους ανθρώπους αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι ακίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου. Αυτό δεν είναι τυχαίο, αφού τέτοιες έρευνες είναι χρονοβόρες και δε χρηματοδοτούνται από κρατικούς φορείς. Αντίθετα χρηματοδοτούνται έρευνες από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες που σχεδόν πάντοτε καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα μεταλλαγμένα είναι ακίνδυνα.

Αντίθετα, για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον οι περισσότερες από τις μέχρι τώρα έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι βλάπτουν την πανίδα και τη χλωρίδα. Ερευνα που χρηματοδοτήθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση και κράτησε τρία χρόνια, έδειξε ότι τα μεταλλαγμένα ελαιοκράμβη, καλαμπόκι και ζαχαρότευτλα έβλαπταν την πανίδα και τη χλωρίδα σε σύγκριση με τις αντίστοιχες συμβατικές καλλιέργειες. Ο καθηγητής Sherwood Rowland που τιμήθηκε με το βραβείο «Νόμπελ» για το περιβάλλον, αναφέρει χαρακτηριστικά: από τη στιγμή που μεταλλαγμένοι οργανισμοί ελευθερωθούν στο περιβάλλον και διαπιστωθεί ότι βλάπτουν την πανίδα και τη χλωρίδα, είναι ήδη πολύ αργά, είναι αδύνατον να σταματήσουμε τη βλαπτική τους επίδραση. Οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί θα συνεχίζουν το καταστροφικό τους έργο πολλαπλασιαζόμενοι συνεχώς.

Και πράγματι αυτή είναι η αλήθεια, όταν διαπιστωθεί ότι ένα φάρμακο έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, αποσύρεται από την αγορά, όταν όμως διαπιστωθεί ότι μεταλλαγμένα φυτά βλάπτουν το περιβάλλον είναι αδύνατον να αποσυρθούν αλλά θα συνεχίσουν το βλαπτικό τους έργο ως όπλα μαζικής περιβαλλοντικής καταστροφής.

Τα μεταλλαγμένα προϊόντα απειλούν να θέσουν υπό ομηρία τρία δισεκατομμύρια ανθρώπων του πλανήτη. Ο λόγος είναι απλός: οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες έχουν καταφέρει να παράγουν καλλιέργειες που οι σπόροι τους δε μπορούν να καλλιεργηθούν τον επόμενο χρόνο. Ετσι κάθε χρόνο οι αγρότες θα πρέπει να αγοράσουν σπόρους από τις πολυεθνικές εταιρίες. Σιτάρι, καλαμπόκι, ρύζι, σόγια, τέσσερα βασικά είδη διατροφής θα ελέγχονται από πέντε μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες, θέτοντας σε ομηρία τουλάχιστον εβδομήντα χώρες και τα 2/3 του πληθυσμού της Γης.

Ο κανονισμός της ΕΕ για τα μεταλλαγμένα τρόφιμα δεν είναι παρά νομικό κατασκεύασμα. Οι πολίτες και οι πολιτικές δυνάμεις των χωρών - μελών μπορούν να τον ανατρέψουν ή καλύτερα να τον καταργήσουν στην πράξη, αρνούμενοι να καταναλώσουν μεταλλαγμένα προϊόντα, τα μεταλλαγμένα για την υγεία και το περιβάλλον παραμένει υψηλή. Με αυτό ως δεδομένο, ένας είναι ο στόχος, οι πολιτικές δυνάμεις και οι πολίτες να αρνηθούν την κατανάλωση των μεταλλαγμένων και να αντιδράσουν. Καμιά αγορά μεταλλαγμένων δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς καταναλωτές. Είναι η ώρα της μεγάλης ευθύνης των καταναλωτών, να αντισταθούν στην είσοδο των μεταλλαγμένων για το μέλλον του περιβάλλοντος και των επόμενων γενιών.


Του
Νίκου ΚΑΤΣΑΡΟΥ*
*Ο Νίκος Κατσαρός είναι διευθυντής Ερευνών ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»,αντιπρόεδρος Ενωσης Ελλήνων Χημικών


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ