Associated Press

Σωστικά συνεργεία σε έναν από τους χώρους των εκρήξεων

Η καταπολέμηση της «εσωτερικής τρομοκρατίας» ήταν από τις πρώτες κιόλας ημέρες της 8ετούς πρωθυπουργίας του Αθνάρ μία από τις προτεραιότητες της κυβέρνησής του. Στη διάρκεια της δεύτερης τετραετίας του «Λαϊκού Κόμματος» μάλιστα, ο «αγώνας» ενάντια στους «αυτονομιστές τρομοκράτες», κυρίως της ΕΤΑ, έλαβε τις διαστάσεις μιας πραγματικής σταυροφορίας. Ο Αθνάρ και το Λαϊκό Κόμμα στο όνομα της «εδαφικής ακεραιότητας» της χώρας, δε δίστασαν να διχάσουν, να εκφοβίσουν, να κλείσουν πολιτικά κόμματα (Μπατασούνα) και να κατηγορήσουν όσους τάσσονται υπέρ μιας νέας σχέσης μεταξύ των αυτόνομων περιοχών και της Μαδρίτης για υπόθαλψη της τρομοκρατίας.

Η «λογική» αυτή βρήκε σε διεθνές επίπεδο την ιδανική της έκφραση στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» που διεξάγει η Ουάσινγκτον. Ο Αθνάρ χωρίς δισταγμό έθεσε τη χώρα στο πλευρό των ΗΠΑ και προσέφερε κάθε είδους υπηρεσία στον Τζορτζ Μπους. Η κυβέρνηση των συντηρητικών έσυρε τη χώρα στον πόλεμο κατά του Ιράκ, παρά την πρωτοφανή αντίδραση του ισπανικού λαού και τις μεγαλειώδεις αντιπολεμικές κινητοποιήσεις της προηγούμενης χρονιάς. Οι λόγοι για την απόφαση αυτή δεν εξηγήθηκαν ποτέ, ενώ ο ίδιος ο Αθνάρ διαβεβαίωσε τους Ισπανούς ότι το Ιράκ διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής... Αργότερα η κυβέρνηση δε δίστασε να στείλει και 1.300 στρατιώτες στο Ιράκ προκειμένου να συνδράμουν τις δυνάμεις κατοχής.

Παρά το γεγονός ότι η αδιάλλακτη αυτή στάση του Αθνάρ (και φυσικά τα ψέματά του) έδειξε να στοιχίζει στον ίδιο πολιτικά (σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση το 60% των Ισπανών τον θεωρεί «αλαζόνα και μη ανεκτικό»), αφού αποφάσισε να βάλει τέλος στην πολιτική του καριέρα, η εκστρατεία του φόβου μάλλον δημιούργησε τις κατάλληλες εντυπώσεις μεταξύ των Ισπανών. Αφ' ενός, η τρομοκρατία, πριν από την επίθεση της Πέμπτης, κατονομαζόταν ως το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μετά την ανεργία (ποσοστό 66% για την ανεργία και 45% για την τρομοκρατία). Ενώ, αφετέρου, το Λαϊκό Κόμμα, όπως έδειχναν όλες οι δημοσκοπήσεις πριν από την Πέμπτη, θα κέρδιζε με σχετική άνεση τις σημερινές γενικές εκλογές (με 5 ή 6 μονάδες διαφορά, 42% για το Λαϊκό Κόμμα και 36% για τους Σοσιαλιστές, PSOE).

Αν και οι Ισπανοί αντιτάχθηκαν στη συμμετοχή της χώρας τους στον πόλεμο στο Ιράκ, η δυσαρέσκεια αυτή δε φάνηκε να μεταφράζεται σε ρεύμα καταδίκης του «Λαϊκού Κόμματος». Η προεκλογική εκστρατεία μάλιστα τις δύο τελευταίες βδομάδες είχε αρχίσει να περιστρέφεται πάλι γύρω από το θέμα της τρομοκρατίας όταν έγινε γνωστό ότι ο αρχηγός του κόμματος της Καταλανικής Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς (που συμμετέχει μαζί με το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Καταλονίας στην τοπική κυβέρνηση) Καρό Ροβίρα συναντήθηκε με εκπροσώπους της ΕΤΑ προκειμένου να διαπραγματευτεί την κατάπαυση πυρός στην Καταλονία. Η κατάπαυση πυρός έγινε πραγματικότητα (ο Ροβίρα παραδέχτηκε τη συνάντηση) και το «Λαϊκό Κόμμα» δεν άργησε να εκμεταλλευτεί πολιτικά το γεγονός. Ο υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος για την πρωθυπουργία Μαριάνο Ραχόι, δύο μόλις ημέρες πριν από την τραγωδία της Μαδρίτης καλούσε σε προεκλογική συγκέντρωση στο Μπούργκος τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών, Ροντρίγκεζ Θαπατέρο «να υποστηρίξει το Λαϊκό Κόμμα αν είναι πατριώτης». Παράλληλα προειδοποίησε τους αναποφάσιστους ότι αν δεν ψηφίσουν το κόμμα του «δίνουν φτερά στους κομμουνιστές και στους αυτονομιστές»...

Πλέον μετά τη βομβιστική επίθεση δεν μπορεί να γίνει κανένα προγνωστικό. Το σίγουρο ωστόσο είναι ότι οι απόγονοι του Φρανκισμού έσπευσαν με πραγματικά προκλητικό τρόπο να εκμεταλλευτούν πολιτικά την τραγωδία του ισπανικού λαού. Παρά τις «επιτυχίες» που διαφήμιζαν σε βάρος της ΕΤΑ (150 συνελήφθησαν μόνο πέρυσι, ανάμεσα στους οποίους και σημαντικά στελέχη του επιχειρησιακού της βραχίονα) τώρα έδειξαν πρόθυμοι να της «φορτώσουν» τα πάντα προκειμένου να νικήσουν στις εκλογές...

Την ημέρα της επίθεσης οι αρχές ανακοίνωσαν ότι βρήκαν μικρό φορτηγό στην πόλη Αλκάλα ντε Χενάρες με 7 πυροκροτητές και κασέτα με στίχους του κορανιού στα αραβικά. Ακολούθησε η προκήρυξη της ισλαμικής οργάνωσης των «Ταξιαρχιών του Αμπού Χαφς Αλ-Μάσρι» στην εφημερίδα «Αλ-Κουντς Αλ-Αράμπι» του Λονδίνου με την οποία ανέλαβε την ευθύνη στο όνομα της «Αλ Κάιντα». Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι «εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα».

Παράλληλα, όπως μετέδωσε το απόγευμα της Παρασκευής το πρώτο κανάλι της κρατικής τηλεόρασης της Σουηδίας (SVT1) ο Αθνάρ μάλλον γνώριζε για τα σχέδια των ισλαμιστών. Πριν από δύο περίπου μήνες, στα χέρια των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών της Νορβηγίας περιήλθε έγγραφο 44 σελίδων, στα αραβικά, στο οποίο αναφερόταν ξεκάθαρα ότι επίκεινται βομβιστικές επιθέσεις στις χώρες εκείνες που συμμετέχουν στην κατοχή του Ιράκ. Στην πρώτη θέση φιγουράριζε η Ισπανία.

Η πολυσέλιδη αυτή επιστολή που έφερε την υπογραφή του Γιουσέφ αλ Αϊρι, σημαίνοντος στελέχους της «Αλ Κάιντα», (και την οποία οι Νορβηγοί θεωρούσαν μάλλον αυθεντική) διαβιβάστηκε ταχύτατα στον Αθνάρ. Αυτός ωστόσο την αγνόησε...

Είναι πλέον προφανές ότι η συντηρητική παράταξη επιθυμεί τουλάχιστον για τα άμεσο μέλλον να στρέψει τις υποψίες στους βάσκους αυτονομιστές, αφού στην αντίθετη περίπτωση το πολιτικό κόστος θα είναι μάλλον μεγάλο.

Από την άλλη ωστόσο, αν και μια «ισλαμική επίθεση» μπορεί να κόστιζε άμεσα στο «Λαϊκό Κόμμα», αυτό δε σημαίνει ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις ενός τέτοιου σεναρίου θα είναι τόσο απλές. Μια επίθεση ισλαμιστών σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα (με οποιαδήποτε μορφή) δρομολογεί ποικίλες εξελίξεις που εύκολα μπορούν να συνδυαστούν με τη «λογική» του Λαϊκού Κόμματος αλλά και των λοιπών αστικών κομμάτων της Ισπανίας και της Ευρώπης.

Μια τέτοια επίθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολιτικά για να «αποδείξει» ότι ο κίνδυνος από την τρομοκρατία είναι υπαρκτός οπότε και υπάρχει ανάγκη για εντατικοποίηση του αγώνα εναντίον της σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Επίσης κάθε τέτοια επίθεση συνοδεύεται πάντα από τη δημιουργία κλίματος τρόμου και συνακόλουθα από τον περιορισμό των ανθρωπίνων ελευθεριών. Πρώτη στο στόχαστρο θα είναι η μουσουλμανική μειονότητα της Ισπανίας. Φυσικά θα ακολουθήσουν οι απανταχού της Ευρώπης μουσουλμάνοι και μετανάστες, ενώ η «σταυροφορία» θα χρησιμοποιηθεί για να πνιγούν φωνές αντίστασης. Είναι προφανές ότι οι ηγέτες της Ευρώπης, στην περίπτωση του ισλαμικού σεναρίου, δε θα διστάσουν σε καμία περίπτωση να ενισχύσουν τους πανευρωπαϊκούς θεσμούς ελέγχου στο όνομα της «δημοκρατίας και των ευρωπαϊκών αξιών», αποσιωπώντας φυσικά την ευθύνη τους για τις πράξεις εκείνες που προκαλούν τέτοιες μορφές αντίδρασης.

Το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών στην Ισπανία δεν μπορεί να το προεξοφλήσει κανείς. Αυτό που είναι ωστόσο σίγουρό είναι ότι από την Πέμπτη τίποτα στην Ευρώπη δεν είναι το ίδιο.