H κατάθεση του προέδρου της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Αλαν Γκρίνσπαν, στην Κοινή Οικονομική Επιτροπή του Κογκρέσου, την περασμένη Τετάρτη, προκάλεσε τον ενθουσιασμό των «αγορών» και της κυβέρνησης Μπους. Ο Γκρίνσπαν μίλησε για «ρωμαλέα οικονομική δραστηριότητα» και τόνισε ότι «οι προοπτικές για διατηρήσιμους ισχυρούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης στο προσεχές μέλλον είναι καλές».

Οι δηλώσεις του κεντρικού τραπεζίτη των ΗΠΑ αφορούν στη μία πλευρά της αμερικανικής πραγματικότητας. Στην πλευρά των κεφαλαιοκρατών και των κερδών τους. Πράγματι, αν κρίνουμε την πορεία της οικονομίας από την πορεία των επιχειρηματικών κερδών, τότε ο κ. Γκρίνσπαν έχει απόλυτο δίκαιο. Τα τελευταία στοιχεία αναφέρουν ότι το μερίδιο των εταιρικών κερδών στο σύνολο της οικονομίας μεγάλωσε το 2003 κατά 14,8%. Εντυπωσιακό ποσοστό.

Υπάρχει, όμως, και η άλλη πλευρά, ο κόσμος της εργασίας. Γι' αυτόν, ο κ. Γκρίνσπαν δεν είχε τίποτα να πει. Μιλούν, όμως, τα στοιχεία που παρουσίασε ο Τζαρντ Μπέρνσταϊν, αναλυτής στο Economic Policy Insitute της Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με τον κ. Μπέρνσταϊν, το μερίδιο της οικονομίας που αντιπροσωπεύουν οι αμοιβές της εργασίας έχει συρρικνωθεί σε ασυνήθιστο βαθμό μετά την ύφεση που έπληξε την αμερικανική οικονομία και έληξε το Νοέμβρη του 2001. O ίδιος εκτιμά ότι η μείωση αυτή ανέρχεται στο 4,4% και είναι η μεγαλύτερη μετά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Την ίδια άποψη έχει και ο Λάελ Μπέρναρντ, σύμβουλος του ινστιτούτου Brookings, o οποίος σημειώνει: «Τα κέρδη των επιχειρήσεων είναι μεγαλύτερα από οποιαδήποτε άλλη περίοδο ανάκαμψης και αυτό επιτυγχάνεται εις βάρος της εργασίας».

Η συμπίεση των εισοδημάτων είναι η μια από τις συνέπειες που υφίστανται οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ. Η άλλη, και ίσως η σοβαρότερη, είναι η ανεργία. Μόνο στον τομέα της βιομηχανίας, από το 2001 μέχρι σήμερα, έχουν χαθεί 2,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Ενα ακόμη αρνητικό ρεκόρ.

Και ενώ η βιομηχανική παραγωγή αυξάνει με εντυπωσιακούς ρυθμούς, οι βιομηχανίες αρνούνται να προχωρήσουν σε προσλήψεις. Δηλαδή με το ίδιο προσωπικό πετυχαίνουν πολύ μεγαλύτερη παραγωγή. Αυτό, ο κ. Γκρίνσπαν το ονομάζει «άνοδο της παραγωγικότητας». Και τα στοιχεία λένε ότι η ωριαία παραγωγή ανά εργαζόμενο αυξήθηκε, το τρίτο τρίμηνο του 2003, κατά 9,5% και το αμέσως επόμενο τρίμηνο αυξήθηκε επιπλέον κατά 2,6%.

Φυσικά, πίσω από την «έκρηξη» της παραγωγικότητας, κρύβεται η ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζόμενων είτε με την εφαρμογή των «ελαστικών» εργασιακών σχέσεων, είτε με την εξοντωτική εντατικοποίηση της εργασίας. Και πάντα υπό την απειλή των βιομηχάνων ότι αν δε γίνουν δεκτοί οι όροι τους, θα μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους εκτός των ΗΠΑ. Εξάλλου, η «μετανάστευση θέσεων εργασίας» είναι ένα από τα θέματα που πρωταγωνιστούν στην προεκλογική περίοδο, ενόψει της προεδρικής εκλογής του ερχόμενου Νοέμβρη.