«...στις κοιλάδες ο τόπος γιόμισε λαχανικά, λαχανικά να θρέψουνε όλο τον κόσμο: σαλάτες, κουνουπίδια, αγκινάρες, πατάτες - όλα φυτά που δεν μπορείς να τα σοδιάσεις παρά διπλωμένος στα δύο. Ο άνθρωπος στέκεται όρθιος όταν δουλεύει δρεπάνι, αλέτρι, δικράνι, μα πρέπει να περπατεί με τα τέσσερα, σαν το κοριό, ανάμεσα στα αυλάκια από τις σαλατιές, πρέπει να κυρτώνει τη ράχη και να παίρνει το σακί ανάμεσα από τις μπαμπακιές, και μέσα στον ταρλά των λάχανων είναι υποχρεωμένος να σέρνεται με τα τέσσερα, στα γόνατα σαν τον ταμένο αμαρτωλό για να τα κόψει».

(Τζον Στάινμπεκ, «Τα Σταφύλια της Οργής»)

Ανεξέλεγκτος συνεχίζεται ο χορός της κερδοσκοπίας των μεγαλεμπόρων και μεσαζόντων σε βάρος χιλιάδων παραγωγών και εκατομμυρίων εργαζομένων καταναλωτών σε ό,τι αφορά στα οπωροκηπευτικά προϊόντα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως η ντομάτα από 15 - 20 λεπτά το κιλό που πωλείται στον έμπορα φτάνει στην αγορά και το 1 ευρώ, το αγγούρι από 15 λεπτά το ζευγάρι φτάνει στην αγορά και τα 40 λεπτά, η μελιτζάνα από 20 λεπτά καταλήγει στην αγορά μέχρι και 1.30 ευρώ, οι πατάτες από 10 λεπτά το κιλό (έχει πέσει και στα 7 λεπτά) μέχρι και 70 λεπτά το κιλό, τα φασολάκια από 50 λεπτά μέχρι και 1.70 ευρώ, κ.ο.κ.

Οπως γίνεται αντιληπτό, η ψαλίδα μεταξύ της τιμής παράδοσης του προϊόντος από τον αγρότη - παραγωγό και της τιμής στην αγορά, στην οποία αγοράζει ο καταναλωτής, είναι ...χαοτική. Για μια ακόμη φορά, στο όνομα της ελεύθερης αγοράς, μια χούφτα έμποροι και μεσάζοντες πίνουν στην κυριολεξία το αίμα χιλιάδων αγροτών της χώρας. Ενώ με τις τιμές που πωλούν στην αγορά προκαλούν οικονομικά εμφράγματα στα εκατομμύρια των εργαζόμενων καταναλωτών, πάντα με τις ευλογίες της κυβέρνησης και των (αν)αρμόδιων υπηρεσιών της, που παραμένουν απλοί θεατές στη γενικευμένη ασυδοσία και κερδοσκοπία.

Η επιτόπια παρουσία του «Ρ» σε χωριά της Μεσσηνίας και της Ηλείας και η συζήτηση που ακολούθησε με τους αγρότες αποτελεί αδιάψευστη μαρτυρία του οργίου κερδοσκοπίας, που συντελείται σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων.

Οτι η δουλιά του αγρότη είναι μια απ' τις πιο δύσκολες και σκληρές εργασίες είναι κοινή αντίληψη όλων. Οταν αναγκάζεται να γίνεται ένα - εκτεθειμένος κάτω από τον καυτό ήλιο - με τα χώματα, τα φυτά, τα αγριόχορτα, τις λάσπες, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, τα λόγια περισσεύουν. Και μάλιστα, όταν μιλάμε για τη δουλιά που απαιτείται για την καλλιέργεια των κηπευτικών, όπου ο αγρότης διπλωμένος στα δύο ή πεσμένος στα τέσσερα αγωνίζεται σαν τον κολασμένο να βγάλει πέρα την παραγωγή του.

Αυτήν την εικόνα αντικρίσαμε, όταν συναντήσαμε την αγρότισσα Παναγιώτα Κότσιρα, μες στο καταμεσήμερο, με τον ήλιο να τσουρουφλίζει τα πάντα, να περιποιείται το χωράφι της με όλα τα καλούδια. «Από 15 χρονών κάνω αυτή τη δουλιά. Δυστυχώς, ο μπαξές σε θέλει από το πρωί μέχρι το βράδυ. Φτύνεις αίμα για να βγάλεις πέρα την παραγωγή και στο τέλος ούτε το μεροκάματο δε μας μένει. Μονάχα η βρώμα και η σκόνη, τίποτα άλλο», μας λέει. Και αναφερόμενη στις εξευτελιστικές τιμές που δίνουν οι έμποροι συμπληρώνει: «Ενα χέρι κόψαμε φασολάκια και τα αφήσαμε έτσι. Δεν καλύψαμε ούτε τα έξοδα».

Στη Μεσσήνη, ο αγρότης Κώστας Τσιμπούρης, μας εξηγεί τη δραματική κατάσταση, στην οποία βρίσκονται οι μικρομεσαίοι αγρότες της περιοχής από την πολιτική των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. «Και φέτος, λέει, με τις τιμές που διαμορφώνουν ασύδοτα οι έμποροι, κανένας παραγωγός δε θα καλυφθεί από την παραγωγή. Η εγκατάλειψη των αγροτών από το κράτος έχει ως συνέπεια να πουλάμε κάθε χρόνο σχεδόν τσάμπα την παραγωγή και οι έμποροι να κερδοσκοπούν. Το αποτέλεσμα; Για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες μας και να ζήσουμε τις οικογένειές μας, καταφεύγουμε στην Αγροτική Τράπεζα για δανεισμό. Κάτι που έχει γίνει θηλιά στο λαιμό των αγροτών της περιοχής. Σήμερα είμαστε σχεδόν όλοι ένα βήμα πριν τον πλειστηριασμό», επισημαίνει.

Στην Ηλεία και συγκεκριμένα στο Γιαννιτσοχώρι, που ήταν ο επόμενος σταθμός μας, πριν προλάβουμε να ξεκινήσουμε τη συζήτηση με αγρότες και συνδικαλιστικά στελέχη της περιοχής, έφτασε η είδηση πως το καρπούζι μπήκε στα αζήτητα, καθώς οι έμποροι δε δίνουν ούτε 7 λεπτά το κιλό και αναμένεται για μια ακόμη χρονιά ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής να σαπίσει στο χωράφι.

«Ετσι, ανεξέλεγκτα και ασύδοτα, λειτουργούν οι μεγαλέμποροι», παρεμβαίνει, με αφορμή την εκβιαστική στάση των μεγαλεμπόρων, ο Γιάννης Παπαλεξόπουλος, για να προσθέσει: «Η απουσία παραγωγικών συνεταιρισμών και η μη εκτόπιση των μεσαζόντων και των χονδρεμπόρων ανάμεσα στον παραγωγό και στην αγορά, δημιουργούν τέτοιες προϋποθέσεις, που επιτρέπουν στους χονδρεμπόρους, αλλά και στα μεγάλα καταστήματα, που πωλούν πανάκριβα - ενισχυόμενοι από τη συνεχιζόμενη αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ και της κυβέρνησης - να λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Αν δεν αλλάξουμε περπατησιά, εμείς οι μικρομεσαίοι αγρότες πάμε χαμένοι».

Τι είναι, όμως, αυτό που αναγκάζει τους παραγωγούς, να υποκύπτουν στις απαιτήσεις των εμπόρων;

«Οι μεγαλέμποροι - μας λέει ο Ηλίας Λυμπερόπουλος, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Γιαννιτσοχωρίου - με όπλο κυρίως τον εκβιασμό, καθώς ο αγρότης δε διαθέτει εκείνους τους μηχανισμούς που θα του επιτρέψουν να διαθέσει τα προϊόντα του σε μια ικανοποιητική τιμή γι' αυτόν, καταφέρνουν και του αποσπούν κάθε φορά το προϊόν στο όριο του κόστους παραγωγής, χρησιμοποιώντας διάφορους τρόπους. Ο έμπορος, εκμεταλλευόμενος τη δεινή θέση και το άγχος του παραγωγού για να πουλήσει το προϊόν του, το παίρνει και φθηνά και με τους όρους που τον βολεύουν. Ο παραγωγός, ακόμα και αν στην αρχή δεν υποκύψει, στη συνέχεια θα αναγκαστεί να ενδώσει, με τις ίδιες απαιτήσεις, προ του κινδύνου να μείνει απούλητη η παραγωγή».

«Την ξετσίπωτη και θρασύτατη ασυδοσία των εμπόρων - συμπληρώνει ο Χρήστος Γιαννόπουλος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηλείας - δεν την πληρώνουν μόνον οι αγρότες. Την πληρώνουν και οι εργαζόμενοι που καλούνται στο χώρο της αγοράς να συνδράμουν με το ξεπαράδιασμά τους, τις ήδη παραγεμισμένες τσέπες των εμπόρων και των σούπερ - μάρκετ από τα υπερκέρδη».

Από την πλευρά του, δίνοντας τη συνολικότερη διάσταση, ο Παρασκευάς Διονυσόπουλος, στέλεχος της ΠΑΣΥ στη Μεσσηνία, μιλώντας στο «Ρ», επισημαίνει: «24 χρόνια στην ΕΟΚ - ΕΕ και η εποχή των "χρυσών κουταλιών" δεν ήρθε. Το μέλι και το γάλα δεν έτρεξε στη γη της επαγγελίας. Αυτό που έγινε και γίνεται είναι οι αγρότες να παλεύουν - μόνοι και ανυπεράσπιστοι - όχι μόνον ενάντια στις αντιξοότητες της φύσης, αλλά και ενάντια στις αντιαγροτικές επιλογές της κυβέρνησης και της ΕΕ. Το αποτέλεσμα: Οι αγρότες να πνίγονται στα χρέη, οι τράπεζες να θησαυρίζουν, οι μεσάζοντες και οι έμποροι πωλούν σε πενταπλάσια τιμή απ' ό,τι αγοράζουν από τους αγρότες.

Η προοπτική για να μπορεί ο μικρομεσαίος αγρότης να παραμείνει στη γη του είναι η άνοδος του αγροτικού κινήματος, η κοινή του δράση με τ' άλλα λαϊκά στρώματα, και η ανάπτυξη της ιδέας του παραγωγικού συνεταιρισμού ενάντια στις αντιαγροτικές επιλογές της κυβέρνησης και της ΚΑΠ. Χρειάζεται άλλη φιλολαϊκή πολιτική. Η δεκαετία που πέρασε ήταν ένα καλό μάθημα για όλους μας. Τελείωσαν οι ψευδαισθήσεις του ατομισμού και της "ελεύθερης αγοράς". Η λύση είναι ο αγώνας. Τίποτα δε χαρίζεται, τα πάντα κατακτιούνται».

Και επειδή με Τζον Στάινμπεκ ξεκινήσαμε, με τον ίδιο αυτόν εξαίρετο συγγραφέα θα κλείσουμε: «Μες στην ψυχή των ανθρώπων φουρκώνουνε κι ωριμάζουνε τα σταφύλια της οργής και προαναγγέλλουνε σύντομους τρυγητούς».