Το πρωινό της Πρωτομαγιάς του 1944 την ησυχία στη γειτονιά, την ηρώισσα, την Καισαριανή, σκίζουν οι ριπές των γερμανικών πολυβόλων, σαν δρεπάνια θερίζουν 200 άνθη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της χώρας μας, το αίμα 200 παλικαριών ποτίζει το χώμα του Σκοπευτηρίου. Η επιλογή της μέρας και του χώρου της εκτέλεσης δεν είναι τυχαία. Και τα δύο ως σύμβολα αντίστασης και αγώνα επιλέχτηκαν για να προσδώσουν μεγαλύτερο βάρος στο μήνυμα που ο κατακτητής ήθελε να στείλει στις δυνάμεις της αντίστασης, ένα ματοβαμμένο μήνυμα «προς γνώση και συμμόρφωσή τους».

Εκείνο το πρωί η ιστορία κατέγραψε μεγαλειώδεις στιγμές αυτοθυσίας, περηφάνιας, αξιοπρέπειας, αντίστασης. Σαν εκείνη του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, που αρνήθηκε να βγει από τη λίστα θανάτου και να εκτελεστεί κάποιος άλλος στη θέση του, όπως του προτάθηκε...

Λίγες μέρες πριν την εκτέλεση των 200 κομμουνιστών, στις 27 Απρίλη του 1944, «κομμουνιστικαί συμμορίαι» - όπως χαρακτηριστικά αναφερόταν στην ανακοίνωση του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή Ελλάδας, στις 30/4/1944 - στήνουν ενέδρα και σκοτώνουν ένα Γερμανό στρατηγό και τρεις συνοδούς του κοντά στους Μολάους της Λακωνίας, ενώ τραυματίζουν και πολλούς Γερμανούς στρατιώτες. Οι 200 ζωές που θερίστηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής είναι μόνο ένα μέρος των αντιποίνων, αφού έχει ήδη ανακοινωθεί ότι «Ελληνες εθελονταί» δολοφόνησαν «αυτοβούλως» 100 κομμουνιστές, ενώ οι Γερμανοί θα εκτελούσαν όποιον άνδρα έβρισκαν έξω από το χωριά κατά μήκος του δρόμου από τους Μολάους προς τη Σπάρτη.

Το πρωινό της πρώτης μέρας του Μάη βρήκε τους 200 στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Εκεί κρατούνταν μαζί με 3.000 ακόμα ψυχές - όλοι τους αγωνιστές της Αντίστασης. Οι ίδιοι ήταν εξόριστοι Ακροναυπλιώτες, που το μεταξικό δικτατορικό καθεστώς κράτησε αιχμάλωτους, παραδίδοντάς τους στους Γερμανούς κατακτητές. Παρόντες στο προσκλητήριο θανάτου, χωρίς να λυγίσουν ούτε μια στιγμή, επιβιβάζονται στα φορτηγά. Στην πορεία από το Χαϊδάρι για την Καισαριανή γράφουν πρόχειρα σημειώματα και τα σκορπούν στους δρόμους, ξέροντας πως αυτοί που θα τα μαζέψουν θα τα παραδώσουν στους ανθρώπους τους. Σημειώματα που κληροδότησαν σε μας, στην Ιστορία, τις τελευταίες σκέψεις 200 ηρώων.

Στις 12 περίπου το μεσημέρι όλα είναι έτοιμα για την εκτέλεση. Γυναίκες και παιδιά έχουν συγκεντρωθεί γύρω από το Σκοπευτήριο και φωνάζουν, ξέρουν τι πρόκειται να συμβεί, μόνο που ο νους δεν μπορεί να χωρέσει τέτοια θηριωδία. Και ξαφνικά οι ριπές των πολυβόλων αντηχούν στη γειτονιά. Οι 200 μέχρι να πέσουν νεκροί τραγουδούν, περιφρονώντας το θάνατο και τους εκτελεστές τους. Οι Γερμανοί μοιάζουν να βιάζονται, τελειώνουν γρήγορα και φορτώνουν τα πτώματα στα φορτηγά που απομακρύνονται. Οι κάτοικοι ξεχύνονται στους δρόμους που έχουν ποτιστεί από το ζεστό ακόμα αίμα των εκτελεσθέντων που ρέει από τα φορτηγά. Αυτό το κόκκινο ποτάμι μετατρέπεται από τους συγκεντρωμένους σε ιερό μνημείο αντίστασης και θυσίας και σε λίγα λεπτά πάνω του θα αναφτούν χιλιάδες καντήλια και θα αφεθούν αγκαλιές λουλούδια.

Οι 200 της Καισαριανής εκείνο το πρωί δε βάδισαν στο θάνατο, αλλά στην αθανασία. Στάθηκαν αγέρωχοι μπροστά στο απόσπασμα και πέρασαν στο πάνθεον των ηρώων της εργατικής τάξης, πλάι στους Σπάις, Πάρσον, Φίσερ, Νιμπ... Τι κι αν στη ζωή τούς χώρισαν δεκαετίες και ωκεανοί, τους ένωσαν ιδανικά, και η ένωσή τους σφραγίστηκε από μια θυσία ανεξίτηλη στο πέρασμα του χρόνου. Το δικό τους κύκνειο άσμα, ο επιθανάτιος ρόγχος τους στο απόσπασμα ή στην αγχόνη, μετουσιώθηκε σε δύναμη για τους όπου Γης αγωνιστές να συνεχίσουν στα βήματά τους.