Ενα στα τέσσερα παιδιά υποφέρει από πείνα. Το 27% των παιδιών υποφέρουν από χρόνιο υποσιτισμό. Η συντριπτική πλειονότητα των Βολιβιανών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Εκατομμύρια Αγιάννηδες, που ανήκουν σε 190 φυλετικές ομάδες, σε μία χώρα πλούσια. Ο πλούτος της χώρας, που δικαιωματικά τους ανήκει, διαρρέει, και οι ίδιοι βυθίζονται στη σκοτοδίνη της πείνας.

Οκτώβρης 2003. Ο «πόλεμος του φυσικού αερίου». Τουλάχιστον 80 νεκροί, περισσότεροι από 400 τραυματίες. Η κυβέρνηση Γκόνι, του Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα, ανατρέπεται. Ο ίδιος μαζί με το μισό τουλάχιστον κυβερνητικό του συμβούλιο διαφεύγει την τελευταία στιγμή. Προορισμός, φυσικά, οι ΗΠΑ και το Μαϊάμι. Μετά ένα παράξενο τρίγωνο επικρατεί. Ο αντιπρόεδρος του Γκόνι, Κάρλος Μέσα, αναλαμβάνει με την ανοχή, ή, καλύτερα, την περίοδο χάριτος του λαϊκού κινήματος που πρωτοστάτησε στον «πόλεμο του φυσικού αερίου», αλλά και πριν από αυτόν, στον «πόλεμο του νερού», το 2000. Η αμερικανική πρεσβεία, που ήταν έτοιμη να κατεβάσει στρατό, δείχνει μία εξαιρετική πολιτική ευλυγισία. Ο επικεφαλής του «Κινήματος για το Σοσιαλισμό» (MAS), Εβο Μοράλες, στηρίζει το δημοψήφισμα για το νέο νόμο σχετικά με τους υδρογονάνθρακες. Ομως, η Βολιβία εξακολουθεί να βράζει...

Κυριακή 5 του Δεκέμβρη. Οι υποψήφιοι ιθαγενικών κινημάτων, ανεξάρτητοι υποψήφιοι, καθώς και το «Κίνημα για το Σοσιαλισμό», δηλαδή όλες αυτές οι δυνάμεις που πρωτοστάτησαν τόσο στην περσινή εξέγερση, είναι οι μεγάλοι νικητές στις τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν, ενώ η υποστήριξη προς τα παραδοσιακά κόμματα που νέμονταν εδώ και δεκαετίες την εξουσία, όπως τα NFR, MNR, MIR και UCS, καταβυθίστηκε ακόμα περισσότερο, ορισμένα μάλιστα φαίνεται ότι εξαφανίζονται σχεδόν από τον πολιτικό χάρτη.

Αναλυτές σπεύδουν να σημειώσουν ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που τοπικές επιτροπές, ιθαγενικές ομάδες και αριστερά κόμματα διαμορφώνουν καθοριστικά τον πολιτικό χάρτη της Βολιβίας, καθώς η χώρα των οκτώ εκατομμυρίων βρίσκεται σε κρίσιμη περίοδο, «ξεχνώντας» να σημειώσουν ότι ακριβώς αυτές περίπου οι δυνάμεις πρωτοστατούν στις εξελίξεις από το 1952. «Τα παραδοσιακά κόμματα δεν είναι νεκρά, αλλά έχουν τραυματιστεί σοβαρά», σημείωσε ο Γκονσάλο Τσάβες, πολιτικός αναλυτής στο τηλεοπτικό δίκτυο PAT. Τα παραδοσιακά κόμματα ελέγχουν ακόμη το Κογκρέσο, ωστόσο η διακυβέρνηση έχει καταστεί δύσκολη για τον Πρόεδρο Κάρλος Μέσα. Η ισχύς τους έχει τρωθεί σοβαρά. Στη Λα Πας και στην Ελ Αλτο, κέντρα της εξέγερσης του 2003, εκλέγονται υποψήφιοι υποστηριζόμενοι από νεοπαγή κόμματα και ινδιάνικες οργανώσεις. Αυτά τα κόμματα όμως στηρίζει -άραγε δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο; - ο πρώην Πρόεδρος Χόρχε Κιρόγκα και το δεξιό κόμμα του ADN.

Μεγάλος νικητής το MAS. Οχι μόνο κατέγραψε πολύ σημαντική άνοδο της πολιτικής του δύναμης σε όλη την επικράτεια αλλά αυτή τη στιγμή είναι το μοναδικό κόμμα που κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή, πάντα βάσει των αποτελεσμάτων των τοπικών εκλογών και της σχετικότητάς τους.

Ολοι συμφωνούν ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας στην καρδιά των Ανδεων, όπου υπάρχει ένας κάθετος σχεδόν διαχωρισμός και πόλωση μεταξύ της «δεξιάς» και της αριστεράς, και ότι η αναμέτρηση του 2007 θα είναι μεταξύ του Κιρόγκα και του Μοράλες. Να σημειωθεί πως - δεν είναι ωστόσο βέβαιο - ο Μοράλες, ο οποίος αντιτίθεται στην πολιτική των ΗΠΑ, έχει πλέον περισσότερες πιθανότητες να εκλεγεί Πρόεδρος απ' ό,τι το 2002, όταν έχασε από το Σάντσες ντε Λοσάδα. Πάντως, ο Εβο Μοράλες έχει το «κλειδί».

Γιατί; Ο Μοράλες και το MAS στήριζαν διστακτικά τον Πρόεδρο Μέσα μέχρι προσφάτως προσδοκώντας ίσως κάποια αποτελέσματα βάσει του δημοψηφίσματος, αλλά και υπό τις άμεσες ή έμμεσες απειλές της αμερικανικής πρεσβείας. Η τακτική της Ουάσιγκτον ήταν ένας συνδυασμός υποσχέσεων για «σεβασμό του εκλογικού αποτελέσματος» αλλά και απειλών για στήριξη ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος στην περίπτωση που τελικά το MAS συντονιζόταν απολύτως με το μαζικό λαϊκό κίνημα.

Οι εξελίξεις εξανάγκασαν ουσιαστικά τον Μοράλες και το MAS να ριζοσπαστικοποιήσουν τη στάση τους στο ζήτημα των αποθεμάτων φυσικού αερίου της χώρας, απεμπολώντας έστω και αυτές τις δειλές κινήσεις συνεργασίας με τμήματα της ολιγαρχίας και συντασσόμενοι τελικά με τον «φυσικό τους σύμμαχο». Με τις δυνάμεις που έστω και χωρίς συγκεκριμένη πολιτική πλατφόρμα απαιτούν συνολική ανατροπή και ειδικότερα «φυσικό αέριο για όλους τους Βολιβιανούς» και οι οποίες είχαν μποϊκοτάρει το δημοψήφισμα, καλώντας για μεγαλύτερο κρατικό παρεμβατισμό και υψηλότερη φορολογία στις εταιρίες αερίου. Εξάλλου, οι ειδήσεις το τελευταίο διάστημα ήταν δυσοίωνες και απειλητικές. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά και οι πολυεθνικές, που εκπροσωπούν κυρίως κεφάλαια με έδρα την Ευρώπη, πιέζουν ασφυκτικά τη Βολιβία να προχωρήσει στην άμεση ιδιωτικοποίηση της μοναδικής που έχει απομείνει πλουτοπαραγωγικής πηγής.

Την ίδια μέρα που διεξάγονταν οι εκλογές, ο Μάρτιν Βάσεμαν από την «Agencia Periodista del Mercosur» θα αποκαλύψει ότι το φυσικό αέριο της Βολιβίας μέσω της ισπανικής «Repsol YPF» εξάγεται αρχικά στη Χιλή και στην Αργεντινή με τελικό προορισμό τις ΗΠΑ και ειδικά την πολιτεία της Καλιφόρνια. Η είδηση που βασίζεται σε επίσημα έγγραφα επιβεβαιώθηκε από τον Πρόεδρο της Αργεντινής, Νέστορ Κίρσνερ, αλλά και τον υφυπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ, Ουίλιαμ Λας. Ο «πόλεμος του φυσικού αερίου» που ξέσπασε και εξαιτίας της επείγουσας ανάγκης της πολιτείας της Καλιφόρνια να επιλύσει την ενεργειακή της κρίση με το φυσικό αέριο της Βολιβίας, 14 μήνες μετά παραμένει αδικαίωτος παρά την εξέγερση και τις ανατροπές...

Ομως, τίποτα δεν έχει χαθεί. Εξάλλου και οι εξελίξεις, συνολικά στο πλατό της Λατινικής Αμερικής - που επηρεάζουν φυσικά και τη Βολιβία - είναι ενδιαφέρουσες και σε θετική κατεύθυνση για το λαϊκό κίνημα. Η περίπτωση της Βολιβίας δεν αποτελεί εξαίρεση και θα κριθεί εάν θα είναι ελπίδα ή ψευδαίσθηση...