Σύντροφοι,

Μ' αυτό μου το γραφτό θα επιχειρήσω να εισχωρήσω στα προβλήματα που απασχολούν όλους, όσους ασχολούνται με την κομμουνιστική θεωρία, στελέχη, μέλη, οπαδούς, φίλους και εχθρούς της κομμουνιστικής θεωρίας.

Σήμερα, παντού ακούγεται από διαφόρους εχθρούς της κομμουνιστικής θεωρίας ότι δεν μπορούμε να μιλάμε πια για σοσιαλισμό και κομμουνισμό, γιατί όπου έγινε κατέρρευσε. Εχοντας μάλιστα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δικά τους, το διατυμπανίζουν σε όλους τους τόνους.

Οι ηγεσίες των κομμουνιστικών κομμάτων δεν μπόρεσαν να προβλέψουν την κατάρρευση. Πρέπει τώρα εμείς να πούμε στον κόσμο τι δεν εφαρμόστηκε καλά από τη θεωρία ή τι εφαρμόστηκε επιπλέον ή τι λιγότερο, ώστε να φτάσουν αυτά τα καθεστώτα σε τέτοιο σημείο εξασθένησης, που ο πρώτος Γκορμπατσόφ ή Γιέλτσιν με ένα μικρό σπρωξιματάκι να τα γκρεμίσει σε τόσα κράτη συγχρόνως. Πράγμα που δείχνει ότι ήταν παντού ετοιμόρροπα. Γιατί δεν μπορεί και η σοσιαλιστική θεωρία να εφαρμόστηκε σωστά και να κατέρρευσε, γιατί αν είναι έτσι, τότε θα έχουν δίκαιο αυτοί που υποστηρίζουν ότι δεν είναι εφαρμόσιμη. Ούτε μπορείς να καλείς τον κόσμο να σου εμπιστευτεί, να εφαρμόσεις ένα οικονομικό πρόγραμμα που δεν μπορείς να τον βεβαιώσεις ότι μ' αυτό θα πετύχει καλυτέρευση της ζωής του. Πρέπει να δεχτούμε ότι και οι ηγεσίες των υπαρχόντων κομμουνιστικών κομμάτων και οι θεωρητικοί που δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να δώσουν στους λαούς τους ουσιώδεις λόγους με πειστικά επιχειρήματα, που οδήγησαν το σύστημα σε κατάρρευση έχουν διπλή ευθύνη.

Ζούμε στο καπιταλιστικό σύστημα και προσπαθούμε να το μετατρέψουμε σε σοσιαλιστικό και μετά σε κομμουνιστικό.

Σε ορισμένα κράτη, εδώ και 70 χρόνια περίπου, εφαρμόστηκε ο σοσιαλισμός, επέζησε 70 περίπου χρόνια και μετά κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος.

Στην αρχή η θεωρία αυτή πήγε καλά και απέδωσε πολλά στους λαούς αυτών των χωρών και σε όλη την ανθρωπότητα. Μετά κάτι άρχισε να μην πάει καλά σ' αυτές τις χώρες, μέχρι του σημείου το πολίτευμα που είχε επικρατήσει, να καταρρεύσει. Τις ημέρες μας πολλά λέγονται και πολλά γράφονται για το αν ο σοσιαλισμός είναι εφαρμόσιμος. Αυτό άρχισε να γίνεται έντονο, μετά την κατάρρευση του πολιτεύματος των χωρών αυτών. Βλέπουμε τώρα να αναπτύσσονται πάρα πολλά επιχειρήματα, που στοχεύουν στο ότι η θεωρία του σοσιαλισμού και κομμουνισμού δεν είναι εφαρμόσιμη. Μία θεωρία που μόνον αν οι άνθρωποι δε σκέπτονται να φορτώσουν τα δικά τους βάρη της ζωής στους άλλους, τότε θα ήταν εφαρμόσιμη. Ομως το θετικό στα επιχειρήματα της σοσιαλιστικής θεωρίας είναι ότι στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη από λάθος, αυτό που εφαρμόστηκε δεν ήταν σοσιαλισμός, αλλά ήταν παραμορφωμένη η θεωρία του σοσιαλισμού. Επίσης, σήμερα σ' αυτά που λέγονται από τους αντιπάλους της κομμουνιστικής θεωρίας τα κομμουνιστικά κόμματα δε λένε με πειστικά επιχειρήματα τι θα κάνουμε εμείς μόλις έρθουμε στην εξουσία, για να εφαρμόσουμε το σοσιαλισμό και να είναι βιώσιμος. Δηλαδή, τι από τα οικονομικά πρότυπα που εφάρμοσαν οι χώρες αυτές, εμείς δε θα το εφαρμόσουμε και τι στη θέση του θα εφαρμόσουμε, να μας δίνει τη δυνατότητα να μην καταρρεύσουμε.

Ο σοσιαλισμός που πρότυπό του ήταν οι πρώην σοσιαλιστικές χώρες κατέρρευσε και είδαμε τους λαούς αυτών των καθεστώτων να μην αντιδρούν σχεδόν καθόλου.

Ομως για να μπορέσει να ενεργοποιηθεί ένας λαός να προστατεύσει το σύστημά του, θα έπρεπε να το βλέπει να υπερέχει του καπιταλισμού, τότε θα εύρισκε τους τρόπους που χρειάζονταν για να το προστατέψει.

Αν εμείς βαδίσουμε στα αχνάρια του, ασφαλώς θα καταρρεύσουμε άμα γίνουμε κυβέρνηση. Το ερώτημα πολλών είναι, εσείς για ποιο σοσιαλισμό μιλάτε, αφού όπου έγινε κατέρρευσε;

Από αυτό το επιχείρημα απορρέουν τα περισσότερα εμπόδια που παρεμβάλλονται στο κομμουνιστικό κόμμα, κτυπώντας την ιδεολογική του βάση. Τα μέλη, οι φίλοι και οι οπαδοί περιμένουν από το κόμμα την αναζωογόνηση της πίστης τους προς τη θεωρία του κομμουνισμού.

Αυτό είναι το πρώτο συστατικό της επαναδραστηριοποίησης ή της ένταξης νέων μελών, φίλων ή οπαδών στο κομμουνιστικό κόμμα. Πρέπει το γρηγορότερο να καθορίσουμε την πορεία για το πού πάμε, άλλως δεν μπορεί να έχουμε την απαίτηση να ακολουθήσει ο κόσμος, όταν εμείς δεν έχουμε χαράξει την πορεία για το ποιο σοσιαλισμό θέλουμε, οπότε είναι φυσικό ο καθένας να υπολογίζει ότι βαδίζουμε για το σοσιαλισμό που ξέραμε μέχρι πρότινος και που κατέρρευσε.

Εγώ θα κάνω προσπάθεια σ' αυτό το γραφτό μου να εισχωρήσω στο βάθος του θέματος, χωρίς προκαταλήψεις.

Μπορεί ένας λαός να εργάζεται και να μην απολαμβάνει άμα, ή του τα παίρνουν άλλοι, ή η παραγωγή του καταστρέφεται κατά διαφόρους τρόπους. Ομως δεν μπορεί να υπάρξει λαός που να μην εργάζεται και να απολαμβάνει τα αγαθά, εκτός αν εκμεταλλεύεται άλλους λαούς. Για να αποδώσει επομένως οποιοδήποτε σύστημα, πρέπει πρώτα ο λαός να εργάζεται για να παράγει. Πράγμα που δε γινόταν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Ανοδος της παραγωγής γίνεται με δύο τρόπους, ο ένας είναι να εργάζεται ο άνθρωπος περισσότερο, οπότε θα παράγει περισσότερο, αυτό λέγεται αύξηση της παραγωγής, ο άλλος είναι να χρησιμοποιεί τρόπους που με τον ίδιο χρόνο εργασίας να παράγει περισσότερο (αύξηση της παραγωγικότητας).

Για να εργαστεί όμως ένας λαός χρειάζεται κίνητρα που να τον σπρώχνουν προς την παραγωγή και να του δίνουν τη δυνατότητα και την ώθηση να γίνει κατά το δυνατόν παραγωγικότερος. Τα κίνητρα είναι δύο. Ενα είναι της καλύτερης ζωής που δημιουργείται από την αύξηση των απολαβών του καθενός λόγω της αυξημένης παραγωγικής του προσπάθειας ή της εκμετάλλευσης των συνανθρώπων του και το δεύτερο είναι του κινδύνου. Δηλαδή το να μην μπορεί το άτομο να επιβιώσει μέσα στην κοινωνία, αν δε δεχτεί να λάβει μέρος στη διαδικασία της παραγωγής (αν δεν εργάζεται). Ετσι λοιπόν ο άνθρωπος βρίσκοντας συνεχώς καινούριους τρόπους, που του διευκολύνουν τη διαβίωσή του στη γη έναντι των άλλων όντων, άρχισε με μια πέτρα που ανακάλυψε ότι πολλαπλασιάζει τη δύναμή του, σαν όπλο, υπέταξε τη φωτιά, ανακάλυψε τον τροχό και έφτασε στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Για μένα η κομμουνιστική θεωρία είναι σωστή και εφαρμόσιμη (και θα εφαρμοστεί). Πρέπει όμως να μελετηθεί το σημείο που λέει ότι στο σοσιαλισμό ο καθένας θα απολαμβάνει ανάλογα με την προσφορά του. Εχω τη βεβαιότητα ότι αυτό το σημείο δεν εφαρμόστηκε καλά στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και αυτό ήταν η αποφασιστική αιτία της κατάρρευσης.

Αλλά το σημείο αυτό δεν εφαρμόζεται σωστά ούτε σήμερα στις ιδεολογικές μας θέσεις. Πιστεύω ότι άμα δούμε σωστά το σημείο αυτό της σοσιαλιστικής θεωρίας, θα πρέπει να κάνουμε επανάσταση στο πώς διαμορφώνουμε, ως προς το σημείο αυτό, τις ιδεολογικές μας θέσεις. Θα πρέπει να δούμε διαφορετικά από ό,τι μέχρι σήμερα, τον τρόπο εργασίας και αμοιβής. Τη σχέση εργασίας και μονιμότητας. Τη σχέση εργασίας και παραγωγικότητας. Την απολαβή των κοινωνικών παροχών. Γιατί είναι γεγονός ότι στα πρώην σοσιαλιστικά κράτη έπεσε η παραγωγικότητα και η παραγωγή, με αποτέλεσμα να λιγοστέψουν τα αναλώσιμα αγαθά και ότι αυτή η πτώση της παραγωγικότητας και της παραγωγής έχει σχέση με την εργατικότητα των εργαζομένων. Γιατί δεν είναι πάντα προς το συμφέρον των εργαζομένων το να απολαμβάνουν μεγαλύτερη ποσότητα αγαθών από αυτήν που εναρμονίζεται με την προσφορά του καθενός στη διαδικασία της παραγωγής, όπως λέει και η θεωρία. Διαφορετικά δημιουργούνται τέτοιες καταστάσεις, που στο μάκρος του χρόνου δίνουν τη δυνατότητα να χάσουν οι εργαζόμενοι πολύ περισσότερα, όπως έγινε στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Νομίζω ότι μπορεί να ξεπεραστεί το καπιταλιστικό σύστημα άμα στις κρατικές παραγωγικές επιχειρήσεις αφαιρεθεί η μονιμότητα και προωθούνται οι πιο αποδοτικοί σε όλες τις βαθμίδες της παραγωγής, κάτι που γίνεται με επιτυχία στις πολυεθνικές, που δεν υπάρχει ιδιώτης να τις διευθύνει, αλλά μόνον ειδικοί άνθρωποι αμειβόμενοι.

Θανάσης Καπελεντζής

Κόρινθος