Αστεγη παραμένει, ουσιαστικά, η ΙΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, αφού η επιστροφή της στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης από τα κοντέινερ (!) όπου, από το 2003 μέχρι σήμερα, «στεγάζεται» είναι προσωρινή, αποσπασματική και σε ένα μη φιλικό προς αυτήν περιβάλλον.

Η προσωρινή στέγαση της ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης απασχόλησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην προχτεσινή του συνεδρίαση, η οποία είναι και η πλέον χαρακτηριστική για τα χάλια στα οποία έφτασε την Αρχαιολογική Υπηρεσία το ΠΑΣΟΚ και για το πώς θέλει να την «αποτελειώσει» η ΝΔ.

Το πρόβλημα ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '90, όταν η τότε ηγεσία του ΥΠΠΟ προσανατολιζόταν στη μετατροπή των μουσείων σε ΝΠΔΔ και στην απόσπασή τους από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, με προοπτική την ιδιωτικοποίησή τους. Μετά από αντιδράσεις το σχέδιο δεν «πέρασε» τότε, αλλά το εφαρμόζει τώρα η ΝΔ με το σχέδιο του νέου Οργανισμού του ΥΠΠΟ. Ωστόσο, με τον ισχύοντα Οργανισμό από το 2003 (επί υπουργίας Ε. Βενιζέλου), το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αποκόπηκε από την ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ και δημιουργήθηκαν δύο ξεχωριστοί φορείς, προφανώς για να αλλάξει νομική μορφή το μουσείο αργότερα. Δεδομένου του διαχωρισμού του μουσείου από την Εφορεία, οι μελέτες αναμόρφωσης και επέκτασης του μουσείου ήδη από τα τέλη του '90 είχαν προβλέψει τη συστέγαση των δύο, πλέον, υπηρεσιών. Επειδή όμως έπρεπε να γίνουν οικοδομικές εργασίες - αν δεχτούμε πως κι αυτό δεν ήταν μια αφορμή - η ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ «εξωθήθηκε» προσωρινώς από το μουσείο.

Η «περιπλανώμενη» Εφορεία - η παλαιότερη της Θεσσαλονίκης, με πολύ σημαντικό έργο, εποπτεύουσα τρεις νομούς - εγκαταστάθηκε στον περίβολο των πρώην αποθηκών της βιομηχανίας «ΑΛΑΤΙΝΗ», μέσα σε κοντέινερ, διότι η τότε ηγεσία του ΥΠΠΟ αδιαφόρησε πλήρως και ψυχρά για την «τύχη» της. Οι αποθήκες ανήκουν στην Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου, η οποία τις παραχώρησε προς χρήση στο ΥΠΠΟ μέχρι και φέτος. Οι πρώην ιδιοκτήτες των αποθηκών (οι οποίοι εξακολουθούν να κατέχουν άλλα κτίρια του συγκροτήματος) «προσφέρθηκαν» να χρηματοδοτήσουν την ανακαίνιση των αποθηκών, αλλά για κάποιους λόγους υπαναχώρησαν. Και καθώς το ΥΠΠΟ δεν έδωσε χρήματα, οι δεκάδες εργαζόμενοι της Εφορείας, τα εργαστήρια και η κινητή υλικοτεχνική της υποδομή στοιβάζονται, κυριολεκτικά, σε εργοταξιακά κοντέινερ, ενώ τα αρχαιολογικά ευρήματα είναι αφύλακτα.

Σαν να μην έφτανε αυτό, για να κάνουν τη δουλιά τους με τα ευρήματα στις αποθήκες του μουσείου, οι αρχαιολόγοι της Εφορείας πρέπει να ζητούν άδεια από το μουσείο, για ευρήματα που ανήκουν στην Εφορεία!

Οπως φάνηκε από τη συζήτηση, όπου συμμετείχε και ο διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και οι αρμόδιες διευθύνσεις και η έφορος, το μουσείο ουσιαστικά δε θέλει την Εφορεία, προφασιζόμενο πως «δεν έχει χώρο». Από την άλλη, όλοι παραδέχονται πως αυτή η απαράδεκτη κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ουσιαστικά, το μουσείο δε θέλει την Εφορεία προφανώς ενόψει νέου Οργανισμού, που θα το μετατρέψει σε ΝΠΔΔ με πλήρη «οικονομική αυτοτέλεια», δηλαδή παράδοσή του στους ιδιώτες. Και βέβαια, οι «χορηγοί» δε θέλουν στα πόδια τους μη «αποδοτικές» δραστηριότητες, όπως η διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Να σημειωθεί ότι την τελευταία 20ετία, σύμφωνα με την έφορο της ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ, τα ευρήματα στη Μακεδονία έχουν υπερπολλαπλασιαστεί. Η ίδια θεωρεί πως η Εφορεία πρέπει να είναι μαζί με το μουσείο, ως φυσική συνέχεια του ανασκαφικού έργου. Μάλιστα, η ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ κατέθεσε και σχετικές προτάσεις για χρήση διπλανού οικοπέδου μεταξύ του Αρχαιολογικού και του Βυζαντινού Μουσείου, εκεί όμως θα χτιστεί το νέο δημαρχείο της Θεσσαλονίκης.

Τελικά, το ΚΑΣ αποφάσισε την προσωρινή (για 4 χρόνια) εγκατάσταση της ΙΣΤ΄ ΕΠΚΑ στο Αρχαιολογικό Μουσείο και αγορά ακινήτου για μόνιμη στέγαση της Εφορείας.