Το θέμα της Διακυβερνητικής Διάσκεψης, που συζητήθηκε στο Ελσίνκι, πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Ωστόσο, μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία απ' ό,τι η τουρκική υποψηφιότητα.

Κατά τη διάρκεια της Διακυβερνητικής Διάσκεψης, που θα διεξαχθεί την επόμενη χρονιά, θα συζητηθούν διάφορα ζητήματα που αφορούν στον τρόπο λήψης των αποφάσεων, στα δικαιώματα των κρατών - μελών, θα επιδιωχτεί ουσιαστικά η ηγεμονία των μεγάλων δυνάμεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης επί των μικρότερων κρατών - μελών και πάντως η ακόμη μεγαλύτερη ισχυροποίηση των πολυεθνικών ενάντια στους λαούς.

Ορισμένα από τα θέματα που θα συζητηθούν στη Διάσκεψη είναι η κατάργηση του «βέτο», η αλλαγή της στάθμισης των ψήφων στα κοινοτικά όργανα, η αναδιάρθρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αρχή της ευελιξίας και άλλα.

Θα επιχειρήσουμε να περιγράψουμε αυτά τα ζητήματα και να προσδιορίσουμε τους στόχους αυτής της διαπραγμάτευσης, καθώς και τις συνέπειες που θα έχουν οι αποφάσεις της Διάσκεψης στα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και τον ελληνικό λαό.

Η κατάργηση του «βέτο» ήταν στόχος των μεγάλων δυνάμεων της ΕΕ εδώ και χρόνια. Υποστηρίζοντας ότι το βέτο μειώνει την αποτελεσματικότητα της ΕΕ μπροστά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, ζητούν οι αποφάσεις στα κοινοτικά όργανα να λαμβάνονται με πλειοψηφία. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το δικαίωμα του «βέτο» ήταν ένα μέσο στοιχειώδους άμυνας των κρατών - μελών, και ειδικά των μικρότερων, μπροστά στο ενδεχόμενο να ληφθεί μια απόφαση που θα βλάπτει τα εθνικά τους συμφέροντα. Η άσκηση του «βέτο» έδινε τη δυνατότητα σε ένα κράτος - μέλος να αποτρέπει μια απόφαση δυσμενή γι' αυτό. Η καθιέρωση της πλειοψηφίας αφαιρεί αυτό το δικαίωμα και ένα κράτος - μέλος θα είναι υποχρεωμένο να δεχτεί μια απόφαση εις βάρος του από την πλειοψηφία των υπολοίπων. Ουσιαστικά με την καθιέρωση της αρχής της πλειοψηφίας για θέματα όπως εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας επιφέρεται ένα σκληρό χτύπημα στην έννοια της εθνικής κυριαρχίας.

Η αλλαγή της στάθμισης των ψήφων στα κοινοτικά όργανα είναι μια πρόταση που θα έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν μέλη διαφόρων κατηγοριών και με διαφορετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, σε ένα Συμβούλιο Υπουργών ο κάθε υπουργός έχει μια ψήφο και η ψήφος του Ελληνα υπουργού τυπικά είναι ισότιμη με την ψήφο του Γερμανού συναδέλφου του, όπως και με των υπολοίπων. Ετσι φαίνεται ότι στη διαμόρφωση των αποφάσεων όλες οι ψήφοι έχουν το ίδιο «βάρος». Προτείνεται, λοιπόν, τώρα, να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού των ψήφων με τον υπολογισμό του πληθυσμιακού μεγέθους των κρατών - μελών. Παραδείγματος χάριν η ψήφος του κάθε υπουργού θα πολλαπλασιάζεται επί ένα συντελεστή που θα είναι τόσο μεγαλύτερος, όσο μεγαλύτερος είναι ο πληθυσμός της χώρας που εκπροσωπεί. Αυτό σημαίνει ότι η ψήφος του Ελληνα υπουργού θα «μικρύνει» και αντίστοιχα θα «μεγαλώσει» η ψήφος του Γερμανού. Σαν αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής θα έχουμε τη δυνατότητα στις μεγάλες χώρες της ΕΕ να λαμβάνουν αποφάσεις, έστω και αν δεν είναι οι περισσότερες, κατοχυρώνοντας και τυπικά την ηγεμονία στην ΕΕ. Αντίθετα αφαιρείται το δικαίωμα των μικρότερων χωρών, αν και είναι περισσότερες, να αποφασίζουν. Θα μπορούσαμε να σκεφθούμε ένα παράδειγμα όπου οι τέσσερις - πέντε μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ιταλία και η Ισπανία με τη νέα στάθμιση των ψήφων θα μπορούν να παίρνουν απόφαση παρά τη θέληση και τη γνώμη των υπόλοιπων έντεκα...

Ετσι κατοχυρώνεται και ενισχύεται όχι μόνο το δικαίωμα των «μεγαλύτερων» να αποφασίζουν, αλλά τους απαλλάσσει και από πιθανές ανεπιθύμητες αποφάσεις των «μικρότερων» ή πιθανά εμπόδια. Πρόκειται δηλαδή για μια θεσμοθέτηση της ανισοτιμίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, που ρίχνει στο καλάθι των αχρήστων όλες τις κορόνες για τη δήθεν ισότιμη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ. Αν μάλιστα λάβει κανείς υπόψη ότι οι μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ είναι και οι οικονομικά ισχυρότερες, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι διαμορφώνεται ένας οργανισμός όπου οι λίγοι και «μεγάλοι» θα αποφασίζουν, ενώ οι πολλοί και «μικροί» θα εκτελούν. Αυτόματα η ΕΕ θα χωριστεί σε μια μικρή ομάδα κρατών με δικαιώματα και μια μεγαλύτερη ομάδα μόνο με υποχρεώσεις. Αντικειμενικά οι λαοί όλων των χωρών θα «πληρώσουν» τη νύφη, ενώ και ιδιαίτερα των «μικρών» οι πολυεθνικές θα ενισχύσουν την κυριαρχία τους.

Οσον αφορά στην αναδιάρθρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν υποβληθεί δύο βασικές προτάσεις. Η πρώτη, η οποία υποστηρίζεται και από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι, προβλέπει τη μείωση του αριθμού των Κοινοτικών επιτρόπων με την κατάργηση της αρχής: κάθε κράτος - μέλος και ένας επίτροπος. Αυτό σημαίνει ότι κάποια κράτη - μέλη δε θα διαθέτουν πλέον επίτροπο στην Κομισιόν. Προτείνεται ακόμα να χάσουν το δικαίωμα της εκπροσώπησης και πάλι οι μικρότερες χώρες. Σηματοδοτεί ουσιαστικά την έξωση αυτών των κρατών από ένα σημαντικό κέντρο αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επειδή όμως αυτή η πρόταση συναντά την αντίθεση μεγάλου αριθμού κρατών - μελών, διατυπώνεται μια άλλη εναλλακτική. Προτείνεται δηλαδή να έχουν όλα τα κράτη - μέλη επίτροπο, αλλά τα μέλη της Επιτροπής να χωριστούν σε δυο κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία θα είναι οι επίτροποι των «μεγάλων» κρατών - μελών και μόνον αυτοί θα έχουν χαρτοφυλάκια, θα έχουν δηλαδή συγκεκριμένους τομείς δράσης. Στη δεύτερη κατηγορία θα είναι οι επίτροποι των «μικρότερων» κρατών - μελών, οι οποίοι δε θα έχουν συγκεκριμένο τομέα αρμοδιότητας, θα αναλαμβάνουν συγκεκριμένες αποστολές, θα είναι ουσιαστικά οι «κλητήρες» της Κομισιόν. Αυτό βεβαίως δεν εμποδίζει την άρχουσα τάξη της Ελλάδας στην εξασφάλιση των κερδών και της εξουσίας της μέσω αυτής της και τυπικά και ουσιαστικά ανισότιμης συμμετοχής. Αυτές οι αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την καθιστούν ένα όργανο στην υπηρεσία των μεγάλων δυνάμεων και των πολυεθνικών.

Τέλος όσον αφορά στην «αρχή της ευελιξίας» πρέπει να σημειώσουμε ότι με αυτήν επιχειρείται η πλήρης αυτονόμηση των ηγέτιδων δυνάμεων της ΕΕ απέναντι στις υπόλοιπες χώρες - μέλη. Θα δίνεται λοιπόν η δυνατότητα σε μια ομάδα χωρών να συναποφασίζουν για ένα συγκεκριμένο θέμα και να προχωρούν στην υλοποίηση των αποφάσεών τους χωρίς εμπόδια απ' τις υπόλοιπες. Μάλιστα, θα δίνεται η δυνατότητα εφαρμογής αυτής της αρχής και σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα κυριαρχικά δικαιώματα των λαών.

Βεβαίως, υπάρχουν και άλλα θέματα που θα συζητηθούν στη Διακυβερνητική Διάσκεψη και θα αφορούν στη λεγόμενη θεσμική μεταρρύθμιση. Ο κοινός παρονομαστής αυτής της διαπραγμάτευσης είναι η πρόθεση του λεγόμενου σκληρού πυρήνα της ΕΕ, δηλαδή των πολυεθνικών επιχειρήσεων και των πολιτικών τους εκφραστών για την ενίσχυση της εξουσίας τους και της κυριαρχίας τους. Αν βάλουμε αυτή την εξέλιξη δίπλα στη στρατιωτικοποίηση που επιχειρείται με τη συγκρότηση της «δύναμης ταχείας επέμβασης», η οποία αποφασίστηκε στη Σύνοδο του Ελσίνκι, θα δούμε την ενίσχυση του ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα της ΕΕ και ταυτόχρονα των αυταρχικών χαρακτηριστικών της. Και το σίγουρο είναι ότι αυτές οι εξελίξεις δεν αποτυπώνουν μόνο τις διαθέσεις και τους σχεδιασμούς των ιθυνόντων της ΕΕ, αποτυπώνουν και τους φόβους τους απέναντι στους λαούς τόσο των κρατών - μελών, όσο και των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Καθώς γνωρίζουν ότι όσο θα αναπτύσσεται στο σχέδιό τους τόσο θα μεγαλώνει και το κίνημα της αντίστασης στο εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και έξω απ' αυτήν.