Νέες κοπέλες, νέες γυναίκες: Τις βλέπουμε και τις χαιρόμαστε. Από την κοπέλα της εργατικής τάξης μέχρι τη φοιτήτρια και τη νεαρή αγρότισσα έχουν σήμερα μεγαλύτερη μόρφωση, περισσότερες επιλογές - φαινομενικά τουλάχιστον - στην προσωπική και την εργασιακή τους ζωή. Ενα μεγάλο ποσοστό τους εργάζεται και έχει αποκηρύξει αρκετές από τις προκαταλήψεις του παρελθόντος.

Τις βλέπουμε παντού: Στο εμπόριο, αλλά και στις νέες τεχνολογίες, στον επισιτισμό, στον τουρισμό, στις υπηρεσίες, στις ταχυμεταφορές, στα φαστ φουντ, αλλά και σαν οδηγούς στο μετρό. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η νέα κοπέλα είναι σήμερα «ίση» με τον άντρα και πολλές νέες το πιστεύουν. Είναι, όμως, αυτό αλήθεια; Πόσο οι αντικειμενικές κοινωνικές συνθήκες τις αφήνουν να χειραφετηθούν; Πόσο το παρελθόν επιβιώνει ή και αναβιώνει στη συνείδησή τους και στη συνείδηση των συντρόφων τους; Πόσο αρνητικά ή θετικά τις επηρεάζουν η οικογένεια, το σχολείο, τα ΜΜΕ, η εργασία, το κράτος με τους θεσμούς του;

Στον αντίποδα των κατακτήσεων του γυναικείου και του εργατικού κινήματος, μια στις τέσσερις νέες ηλικίας 15-29 χρόνων είναι σήμερα άνεργη, παράγοντας πολύ καθοριστικός για την παραπέρα εξέλιξή τους και τη διεκδίκηση της όποιας χειραφέτησης. Το ποσοστό των συνδικαλισμένων νέων γενικά είναι μόνο 10,6% και στις κοπέλες είναι ακόμα χαμηλότερο. Οι νέες γυναίκες στην περίοδο της Κατοχής συμμετείχαν εξίσου με τα αγόρια στην ΕΠΟΝ και «έπαιζαν το κεφάλι τους», όπως οι συναγωνιστές τους, ήταν ίσες μπροστά στον κίνδυνο. Οι σημερινές νέες δεν αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες, οι δυσκολίες τους είναι διαφορετικές, όμως είναι συχνά πολύ σκληρές και πολύπλοκες. Τουλάχιστον η γενιά του 1-1-4 δεν αντιμετώπιζε την ανεργία, παρά μόνο σε πολύ μικρό ποσοστό... Ηταν πολύ πιο κοντά της χρονικά η εποποιία, τα βιώματα και το παράδειγμα μιας γενιάς που αντιστάθηκε σκληρά...

«Η σπορά μένει», βέβαια, και μια μέρα θα φυτρώσει. Ομως, οι καρποί της εξαρτώνται και από το έδαφος που θα βρει και το γενικότερο περιβάλλον. Το κράτος, από την πλευρά του, έκανε ό,τι μπορούσε για να «θάψει» την Ιστορία της Αντίστασης, που όχι μόνο δε διδάσκεται στα σχολεία, αλλά φτάνει στους νέους ανθρώπους παραποιημένη. Οι διαφορές, σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές, έχουν αυξηθεί δραματικά και η επίθεση ενάντια στη συνείδηση των νέων γυναικών είναι σήμερα πολυμέτωπη. Η γενικότερη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας, ύστερα από τα γεγονότα των αρχών της δεκαετίας του '90 (ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων, αρνητικός συσχετισμός δυνάμεων στο συνδικαλιστικό κίνημα), επηρεάζει βαθύτατα τους νέους και ακόμα περισσότερο τις νέες. Ετσι βλέπουμε σε πρόσφατες έρευνες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών τους νέους, απογοητευμένους από τους πολιτικούς και την πολιτική, να έχουν στραφεί στην οικογένεια, στους φίλους, στις προσωπικές σχέσεις και την ατομική επιτυχία. Αυτό φαίνεται, άλλωστε, και από τις επιλογές όσων ψηφίζουν στις φοιτητικές εκλογές - παρά την κάποια πρόοδο τα τελευταία χρόνια.

Ο ατομισμός όλο και κατακτάει έδαφος σε όλα τα επίπεδα. Η «γενιά της τηλεόρασης», αν και ωριμάζει σωματικά και πνευματικά πολύ πιο γρήγορα από άλλοτε, υφίσταται μια συνεχή πλύση εγκεφάλου, που ιδιαίτερα στα κορίτσια μεταφράζεται σε υιοθέτηση προτύπων, τα οποία θέλει να πλασάρει το σύστημα. Από μικρά παιδιά, αντί να παίζουν ομαδικά παιχνίδια, παιχνίδια που καλλιεργούν τη δημιουργική φαντασία, εθίζονται στο μιμητισμό, στην «γκλαμουριά», στο στόχο «να περνάμε καλά» και να καταναλώνουμε. Η επιτυχία βασίζεται, όχι τόσο στη δουλιά, στο χαρακτήρα, στις ικανότητες και την προσωπικότητα, αλλά στα σωματικά προσόντα και τον άκρατο ανταγωνισμό που καλλιεργείται στα τηλεπαιχνίδια. Επιδίωξη: «Να πιάσουμε την καλή». Εξαίρεση είναι οι νέες που δε χρησιμοποιούν κινητό. Η άμεση επικοινωνία έχει υποκατασταθεί από τα «μηνύματα», το διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων από την τηλεόραση για πολλούς και πολλές, η αλληλογραφία με e-mail στο Διαδίκτυο, τα τραγούδια της μόδας έχουν υποκαταστήσει την απόλαυση της μουσικής, η παθητική ακρόαση την ενεργητική συμμετοχή σε καλλιτεχνικά συγκροτήματα ή έστω στο τραγούδι μαζί με άλλους - στο ταβερνάκι ή στις κινητοποιήσεις.

Εγκαιρα, το ΚΚΕ «χτυπάει το καμπανάκι» για την ολομέτωπη επίθεση ενάντια στη νέα γενιά από το καπιταλιστικό σύστημα, που εσκεμμένα καλλιεργεί αυταπάτες. Πλασματικές ανάγκες, ικανοποίηση της ματαιοδοξίας του ατόμου, συμβιβασμός και παθητική αποδοχή όσων του προσφέρουν, είναι ο στόχος αυτού του συστήματος, που για άλλο δεν ενδιαφέρεται παρά για την καλύτερη οργάνωση της εκμετάλλευσης, ώστε οι άνθρωποι να μην εξεγείρονται.

Η αβεβαιότητα, το άγχος για το αύριο, οι ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις για να εισχωρήσει ένας νέος, -α στην ανώτατη εκπαίδευση έχουν στερήσει τους νέους ανθρώπους από την εφηβεία τους, την ξενοιασιά, τα πολυποίκιλα ενδιαφέροντα. Ο χρόνος πιέζει αγόρια και κορίτσια, που θέλουν να σπουδάσουν και να εξασφαλίσουν, όπως πιστεύουν, ένα «διαβατήριο» για το αύριο: Η συλλογικότητα, οι κοινές προσπάθειες, τα οράματα για αλλαγή της κοινωνίας φαίνεται να έχουν αντικατασταθεί από τη στοχοπροσήλωση για την είσοδο σε ένα Πανεπιστήμιο και μετά για την απόκτηση του μεταπτυχιακού και μετά ...του ντοκτορά. Ετσι, οι νέοι - και ίσως περισσότερο οι νέες - λένε «όχι» στο διάβασμα της εφημερίδας, «όχι» σε βιβλία που δεν είναι «χρήσιμα» για τις επιδιώξεις τους, «όχι» στην ενημέρωση: Ο,τι αρπάξουν από δω κι από κει - από το τι θα πουν οι γονείς ή οι φίλοι ή η τηλεόραση ή, στην καλύτερη περίπτωση, οι τίτλοι της εφημερίδας που παίρνει η οικογένεια. Τα κορίτσια αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία στα ΑΕΙ (58,2%), αλλά τη μειοψηφία στα μεταπτυχιακά και κυρίως διδακτορικά (43,4%). Πόσες, όμως, κοπέλες πηγαίνουν να ψηφίσουν στις φοιτητικές εκλογές; «Εχω να διαβάσω», είναι η μόνιμη επωδός για πολλές.

Ενα μεγάλο ποσοστό νέων, αγοριών και κοριτσιών που σπουδάζουν, αργεί να εργαστεί για πρώτη φορά. Το φάσμα της ανεργίας τρομάζει και προτιμούν να συνεχίσουν τη μελέτη με την ελπίδα ότι, έχοντας περισσότερα προσόντα, θα βρουν τελικά πιο εύκολα δουλιά.

Περισσότεροι νέοι και νέες από όσο στο παρελθόν «επιλέγουν» να μείνουν με τους γονείς τους μέχρι σχεδόν τα τριάντα τους, «κορόιδο είμαι, να πληρώνω νοίκι;» λένε ευθέως. Υπαρκτές οι δυσκολίες, υπάρχει, όμως, και η ευθυνοφοβία. Η ηλικία γάμου έχει αυξηθεί, ενώ η γονιμότητα στα νέα ζευγάρια έχει μειωθεί. Αν και οι νέοι άνθρωποι ωριμάζουν πιο γρήγορα από άλλοτε, η κοινωνική τους ωρίμανση καθυστερεί, καθώς αργούν να μπουν στην πάλη για την επιβίωση, να στηριχτούν στα δικά τους πόδια.

Βασική προϋπόθεση, για τα όποια βήματα έχουν γίνει στις κατακτήσεις της γυναίκας, στάθηκε πάντα η ένταξη στην παραγωγική διαδικασία και η σχετική οικονομική της ανεξαρτησία. Ετσι, οι Ελληνίδες μπορεί συγκριτικά με το παρελθόν να έχουν εξασφαλίσει σχετική οικονομική ανεξαρτησία από τον πατέρα και τον άντρα τους, έχουν όμως σοβαρές επιπτώσεις στις προσωπικές τους σχέσεις και στο γάμο. Το Οικογενειακό Δίκαιο που ισχύει από το 1983, παρά την όποια πρόοδο σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών, εντούτοις δεν αρκεί για τη λύση των προβλημάτων τους, αφού συνολικά και για τα δυο φύλα η πολιτική υπέρ του κεφαλαίου δεν αφήνει περιθώρια. Αρκεί και μόνον η ιδιωτικοποίηση - εμπορευματοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών, για να γίνει αντιληπτό πως για τις γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων η κατάσταση είναι ζοφερή, αφού αυτές επωμίζονται τα βάρη απ' αυτήν την εξέλιξη.

Είναι ηλίου φαεινότερον, επομένως, πως η χειροτέρευση της κατάστασης της νέας κοπέλας έχει τη ρίζα της στην κοινωνία της εκμετάλλευσης. Γι' αυτό και οι αγώνες για τα δικαιώματά της είναι συστατικό της αντιιμπεριαλιστικής αντιμονοπωλιακής πάλης για τη Λαϊκή Εξουσία.