Κυριακή 11 Ιούνη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Παγκοσμιοποίηση: παλιό κρασί σε καινούριο φλασκί

(Παγκοσμιοποίηση είναι η διαδικασία εκείνη μέσω της οποίας όλο και περισσότερο οι λαοί του κόσμου δένονται ο ένας κοντά στον άλλο σε μια και μοναδική κοινωνία)

Η«παγκοσμιοποίηση», λοιπόν, ορίζεται από το έγκυρο κοινωνιολογικό λεξικό του Blackwell ως εκείνη η κοινωνική διαδικασία που οδηγεί τους λαούς της γης με γρήγορους ρυθμούς σε μια ολοκληρωτική ομογενοποίηση. Βέβαια, η λέξη έγινε της μόδας και αποτελεί ένα, σχεδόν, μοναδικό πλαίσιο αναφοράς σε κάθε συζήτηση που αφορά τα «πράγματα» του κόσμου. Τον πόλεμο, την πολιτική, την οικονομία, τον πολιτισμό. Φυσικά, όπως συμβαίνει πάντοτε στην Ελλάδα, όλοι οι νεοέλληνες έχουν άποψη σχετική με το φαινόμενο. Μιλούν όλοι για την «παγκοσμιοποίηση». Αλλοι την κατηγορούν και την ξορκίζουν, άλλοι την περιμένουν και τη βλέπουν στο όνειρό τους. Υπάρχει όμως και μια μερίδα που την αγνοούν και ούτε θέλουν να μάθουν γι' αυτήν. Αυτοί οι τελευταίοι ισχυρίζονται πως δεν τους αφορά και γι' αυτό δηλώνουν πως «δεν ξέρουν, δεν απαντούν», οι ανόητοι!

Το πρόβλημα όμως δεν ξεκινάει από το τι λέγεται συνήθως στα τηλεοπτικά παράθυρα για την «παγκοσμιοποίηση» και το τι καταλαβαίνει ο μέσος νεοέλληνας με τον όρο αυτό. Ξεκινάει από το γεγονός ότι σε καμία περίπτωση δεν περιγράφεται με απλό και συγκεκριμένο τρόπο το πραγματικό και ιστορικό περιεχόμενό του. Και πρώτα απ' όλα δεν τονίζεται πως η «παγκοσμιοποίηση» ως όρος με ισχυρή πολιτική φόρτιση και ως αντίληψη με αντιφατικό περιεχόμενο μπήκε σε μια πλατιά χρήση από το 1980. Ως διαδικασία όμως κοινωνικού, οικονομικού και πολιτισμικού χαρακτήρα δεν είναι καινούρια. Οι θεωρητικοί που ασχολήθηκαν με το θέμα αναφέρονται ακόμα και στο γεγονός ότι οι άνθρωποι ως φυσικές υπάρξεις ανήκουν έτσι κι αλλιώς σε ένα είδος. Αναφέρονται, επίσης, στο γεγονός πως οι μεγάλες αυτοκρατορίες της Ιστορίας βρίσκονταν σε στενή επαφή εδώ και χιλιάδες χρόνια. Και ακόμα πως εδώ και εκατοντάδες χρόνια οι πιο πολλοί λαοί της Γης εμπλέκονταν αναγκαστικά μέσα σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Οπωσδήποτε όμως, επιμένουν οι ίδιοι θεωρητικοί που έχουν ασχοληθεί με το θέμα, τα τελευταία χρόνια η «παγκοσμιοποίηση» ως διαδικασία ενσωμάτωσης κάτω από την ηγεμονία ενός έθνους - κράτους άλλαξε. Προηγήθηκαν οι κοινωνικές αντιλήψεις του Οικουμενισμού (Universalism), οι πολιτικές του Διεθνισμού (Internasionalism), το παγκόσμιο εμπόριο, ο ιμπεριαλισμός και οι παγκόσμιοι πόλεμοι, που τελικά οδήγησαν στη διαμόρφωση σύγχρονων κοινωνικοπολιτικών αντιλήψεων (μεταβιομηχανικές κοινωνίες, ανάπτυξη και υπανάπτυξη) που θα επέβαλαν και θεωρητικά, αλλά και ιστορικά ως νόμιμη κοινωνική διαδικασία την Παγκοσμιοποίηση. Δηλαδή τον «εγκλεισμό» όλων των λαών της Γης σε ένα σύστημα, η δομή και η λειτουργία του οποίου επιβάλλεται από πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξουσίες, που θα ήταν, ανάλογα με την περίπτωση της διαμόρφωσης ενός τέτοιου «εγκλεισμού», φανερές ή όχι!

Εκείνο, βέβαια, που θα άξιζε τον κόπο να παρατηρήσει κανείς είναι πως αν και όλες αυτές οι διαδικασίες της φυσικής ένταξης των ανθρώπων μέσα σε ένα «είδος», οι επαφές και οι αλληλοεπιδράσεις των αρχαίων πολιτισμών, η αναγκαστική εμπλοκή των λαών μέσα σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα είναι πολύ παλιές, σε κάθε εποχή ανάπτυξης και επιβολής αυτών των διαδικασιών προτείνονται νέοι όροι για να τις δηλώσουν. Κι αυτό γίνεται με ένα και μοναδικό σκοπό, τον αποπροσανατολισμό των υποκειμένων που υφίστανται τις συνέπειες του «εγκλεισμού». Μέσα από αυτή την πρόθεση του «αποπροσανατολισμού», ασφαλώς προέκυψε και η χρήση της λέξης Global (γενικός, παγκόσμιος, σφαιρικός) και Globalization (Παγκοσμιοποίηση).

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειώσω επίσης πως ο όρος συνάντησε και θεωρητικές αντιρρήσεις, γι' αυτό το λόγο υπάρχουν σχετικά λεξικά που αντιπροτείνουν στη θέση του όρου «Παγκοσμιοποίηση» τον όρο «Mondial» (αυτός που ανήκει στον κόσμο). Χωρίς αυτό να σημαίνει και άρνηση του περιεχομένου του όρου. Η αντίρρηση είναι καθαρά φιλολογική! Στα 1962 όμως από τον Marshal Mak Luhan προτείνεται ο όρος «Το χωριό του Κόσμου» (global vilage) και στα 1970 ο όρος «Παγκοσμιοποίηση» γίνεται δεκτός και από τα λεξικά της Οξφόρδης και του Λαρούς.


Του
Γιώργου Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ