Η πρόσφατα ιδιωτικοποιημένη «Tupras», η οποία κυριαρχεί στην τουρκική πετρελαϊκή αγορά με τα διυλιστήρια που διαθέτει, ανακοίνωσε στο τέλος του Ιούλη το πρώτο στάδιο του σχεδίου αναδιαμόρφωσής της, το οποίο προβλέπει την απόλυση 828 εργαζομένων ή 16% του συνολικού της εργατικού δυναμικού σε εθνικό επίπεδο. Πριν τη διαδικασία αυτή, η «Tupras» απασχολούσε περίπου 5.000 εργαζόμενους.

Η «Tupras» εξαγοράστηκε τον Γενάρη του 2006 από μια κοινοπραξία του ομίλου «Κοτς» - του μεγαλύτερου επιχειρηματικού ομίλου της χώρας, που δραστηριοποιείται σε πολλά πεδία, περιλαμβανομένων της ενέργειας, της λιανικής, των τηλεπικοινωνιών, της άμυνας κ.ά. - στην οποία μετέχει και η αγγλο-ολλανδική υπερδύναμη της παγκόσμιας πετρελαϊκής βιομηχανίας «Royal Dutch Shell PLC». Επισήμως, η κοινοπραξία αγόρασε το 51% των μετοχών της «Tupras». Η κίνηση αναμένεται να ωφελήσει ακόμη περισσότερο τα έσοδα της οικογένειας Κοτς, που βρέθηκε το 2005 στην 103η θέση του καταλόγου του περιοδικού «Forbes» για τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο.

Το εκπληκτικό στην υπόθεση δεν ήταν η ανακοίνωση της νέας διοίκησης της εταιρίας, η οποία στο πλαίσιο του άγριου κυνηγιού του κέρδους στέλνει τους εργαζομένους της στο δρόμο και καταδικάζει τις οικογένειές τους στην ανέχεια και την ανασφάλεια της ανεργίας, αλλά η στάση του συνδικαλιστικού οργάνου των απολυμένων, της Ενωσης Εργαζομένων στη Βιομηχανία Χημικών, Πετρελαίου και Ελαστικών, γνωστότερης ως Petrol-Is: απλούστατα, το συνδικάτο παρέμεινε απολύτως αδρανές και δεν έκανε καν το στοιχειωδέστερο, δηλαδή να ανακοινώσει έστω και μια αντίδραση. Αναλυτές σημείωσαν ότι αυτό είναι εύκολα εξηγήσιμο: η γραφειοκρατία του συνδικάτου έλαβε μέρος στη διαδικασία που οδήγησε στις απολύσεις. Σε άλλη μια θλιβερή απόδειξη της κατάντιας του συμβιβασμένου με το σύστημα συνδικαλισμού, η ηγεσία της Petrol-Is μοιάζει να επιχείρησε να φανεί χρήσιμη και ευέλικτη στη νέα ιδιοκτησία της «Tupras».

Είναι χαρακτηριστικό ότι η ίδια η Petrol-Is έπαιξε ενεργό ρόλο στην προώθηση της ιδιωτικοποίησης, επιχειρώντας να κατευνάσει τους εργαζόμενους στην έως πρότινος κρατική αυτή εταιρία ώστε να μην συνεχίσουν την κινητοποίησή τους εναντίον της. Μάλιστα, πριν τέσσερα χρόνια, σημειώνουν παρατηρητές, η ηγεσία της Petrol-Is έκανε μια πανάκριβη διαφημιστική εκστρατεία που εκτέλεσε για λογαριασμό της μια ιδιωτική διαφημιστική εταιρεία που ανήκει σε στενό φίλο του προέδρου της Ενωσης, Μουσταφά Οζτασκίν. Κεντρικό μήνυμά της ήταν το ότι «δε θέλουμε απλώς να περιορίσουμε τη συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα που λένε "ναι" ή "όχι". Θέλουμε να οργανώσουμε έναν ευρύ και ανοιχτό διάλογο για την ιδιωτικοποίηση. Η τουρκική κοινή γνώμη δεν έχει συζητήσει το ζήτημα».

Είναι αν μη τι άλλο αποκαλυπτικό ότι η ιδεολογική γραμμή αυτή είναι πανομοιότυπη με εκείνην του Κόμματος Ελευθερίας και Αλληλεγγύης (ODP) όσον αφορά το ζήτημα της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.

Η Petrol-Is έκανε πέρυσι - και πάλι, μέσω της ίδιας διαφημιστικής - μια νέα ακριβή διαφημιστική εκστρατεία με το εντελώς αντίστροφο περιεχόμενο: «η "Tupras" είναι το μέλλον μας, δεν μπορεί να ξεπουληθεί» (!). Με αυτή την εκστρατεία, και μερικές μονοήμερες κινητοποιήσεις, η ηγεσία της Petrol-Is ουσιαστικά «ξεμπέρδεψε» με τη... δράση της εναντίον της ιδιωτικοποίησης στη μεγαλύτερη επιχείρηση της τουρκικής οικονομίας, η οποία διαθέτει το 7ο μεγαλύτερο διυλιστήριο στην Ευρώπη.

Η εταιρεία έχει να προσλάβει νέο προσωπικό από το 1996, όταν δημοσιοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα σχέδια ιδιωτικοποίησής της. Η μείωση του προσωπικού της συνοδεύτηκε από μια ραγδαία μείωση των μισθών - και πάλι, με την Petrol-Is να παίζει βοηθητικό ρόλο στις εργοδοτικές προθέσεις. Οι μισθοί των εργαζόμενων στην "Tupras" δε φθάνουν ούτε το μισό των εργαζόμενων σε αντίστοιχες ευρωπαϊκές εταιρίες, παρά την υπερτίμηση της νέας τουρκικής λίρας. Αναλυτές θεωρούν βέβαιο ότι η διοίκηση της εταιρείας θα προωθήσει όποιες νέες προσλήψεις γίνουν με βάση τον κατώτατο μισθό στη χώρα! Ο κατώτατος μισθός στην Τουρκία, σημειωτέον, είναι περίπου 195 ευρώ, παρά το γεγονός ότι το όριο της φτώχειας για μια τετραμελή οικογένεια έχει οριστεί στα 270 ευρώ! Αυτό άραγε είναι το «όραμα» της συνδικαλιστικής ηγεσίας και της τουρκικής «κεντροαριστεράς»;