Συμφωνία - πλαίσιο αναγνώρισης και σεβασμού των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο αποτελεί το κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν μετά τη χτεσινή συνάντησή τους ο Πρόεδρος της Τουρκίας και ο Ελληνας πρωθυπουργός.

Γίνεται λόγος για "σεβασμό στα νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα της κάθε χώρας στο Αιγαίο, τα οποία έχουν μεγάλη σημασία για την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία τους".Με την παράγραφο αυτή αναγνωρίζονται στην ουσία οι τουρκικές απαιτήσεις στο Αιγαίο. Η χρήση εξάλλου των λέξεων "ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα" είναι αποκαλυπτική. Αν ο "σεβασμός", για τον οποίο γίνεται λόγος, αφορούσε τα κυριαρχικά δικαιώματα της κάθε χώρας στο Αιγαίο, πράγμα θεμιτό, δε θα γινόταν η χρήση των παραπάνω όρων αλλά θα περιοριζόταν στον όρο "νόμιμα". Ετσι ορίζεται το πλαίσιο διχοτόμησης του Αιγαίου,αφού παραμερίζονται τα νόμιμα συμφέροντα της κάθε χώρας, όπως αυτά καθορίζονται από το Διεθνές Δίκαιο (χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, υφαλοκρηπίδα, FIR) και στη θέση τους μπαίνουν τα "ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντά" της. Οπως είναι γνωστό πάγια επιδίωξη της τουρκικής πλευράς είναι η έναρξη διαλόγου στη βάση των "ζωτικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων" της σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αυτό γιατί τα νόμιμα τουρκικά δικαιώματα στο Αιγαίο, όπως εκτιμά η Αγκυρα, περιορίζονται εξαιτίας της ύπαρξης των ελληνικών νησιών που είναι διάσπαρτα στο Αρχιπέλαγος και τα οποία με βάση το Διεθνές Δίκαιο οριοθετούν την ελληνική κυριαρχία μέχρι απέναντι από τις τουρκικές ακτές. Για το λόγο αυτό προσπαθεί να τα διευρύνει με τα "ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα", που, όπως επισημαίνεται στο κείμενο, "έχουν μεγάλη σημασία για την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία" της.

Εν ολίγοις γίνεται αποδεκτή η τουρκική θεώρηση περί Αιγαίου - ζωτικού χώρου πέρα και άσχετα από τα όσα προβλέπουν οι Συνθήκες (Συνθήκη Λοζάνης) και το Διεθνές Δίκαιο. Αν λοιπόν ξεκινήσει, όπως προαναγγέλλεται από το χτεσινό κοινό ανακοινωθέν - συμφωνία, "διευθέτηση των διαφορών" των δύο χωρών σε αυτή τη βάση της αναγνώρισης των τουρκικών "ζωτικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων", τότε γίνεται εκ των προτέρων αποδεκτή η ανατροπή του σημερινού καθεστώτος στο Αιγαίο. Το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει χωρικά ύδατα και εναέριο χώρο στο Αιγαίο στα 12 μίλια περιορίζεται από τα τουρκικά "ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα", αφού αυτά πλέον νομιμοποιούνται.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στο ίδιο κείμενο υπάρχει και "δέσμευση αποφυγής μονομερών ενεργειών στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού και της επιθυμίας, ώστε να αποτραπούν συγκρούσεις οφειλόμενες σε παρεξήγηση".Δηλαδή η Ελλάδα θα πρέπει να αποφύγει "μονομερείς ενέργειες", όπως αποκαλείται από Τουρκία και ΗΠΑ και το νόμιμο δικαίωμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων της στα 12 μίλια, για να μην υπάρξει "σύγκρουση οφειλόμενη σε παρεξήγηση". Με την παράγραφο αυτή λοιπόν όχι μόνο δεν αίρεται το τουρκικό Casus Belli, όπως λέει η κυβέρνηση, αλλά ισχυροποιείται αφού προβάλλεται η απειλή σύγκρουσης ακόμα και από "παρεξήγηση".

Κ. Ζ.