ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΑΓΚΥΡΑ.-

Η αμερικανική διπλωματία ξεκαθάρισε τη θέση της, όσον αφορά την Τουρκία, σε δύο επίπεδα - στο ένα, όσο πιο εξόφθαλμα γινόταν, στο άλλο εμμέσως. Το πρώτο είναι η εισβολή στο Ιράκ, το δεύτερο, η κυβερνητική κρίση.

Χτες το πρωί, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νίκολας Μπερνς, ξεπέρασε τον εαυτό του: "Οι Τούρκοι, πιστεύουμε, έχουν λόγο να ανησυχούν για τη δράση και για την απειλή του ΡΚΚ στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Το δεχόμαστε αυτό. Η Τουρκία είναι σύμμαχος. Και δεν έχουμε κανένα λόγο να αμφιβάλλουμε για την ανάγκη εισβολής πέραν των συνόρων", δήλωσε, χωρίς καν να κοκκινίσει - έστω λίγο...

Στην πραγματικότητα, ο Αμερικανός διπλωμάτης επικρότησε την εισβολή και τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στο Βόρειο Ιράκ, μόνο και μόνο επειδή - λέει - οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λάβει διαβεβαιώσεις ότι η στρατιωτική επιχείρηση θα έχει... περιορισμένη διάρκεια!

Και ο Μπερνς κατέληξε πως "υπάρχει δουλιά που πρέπει να γίνει. Από τη στιγμή που αυτή η δουλιά θα τελειώσει, είμαι βέβαιος ότι ο τουρκικός στρατός θα επιστρέψει στη Νοτιοανατολική Τουρκία".

"Δουλιά που πρέπει να γίνει", λοιπόν: Να "εξαλειφθούν", για να χρησιμοποιήσουμε τη διπλωματική ορολογία, οι "κακοί" και "τρομοκράτες" Κούρδοι. Τι κι αν είναι αδύνατο να επιβεβαιωθεί, αν έχουν τουρκική ή ιρακινή εθνικότητα, στα απέραντα εδάφη του Βορείου Ιράκ, Κούρδοι είναι (πολιτική λύση του προβλήματος; Τι είν' αυτό;)...

Οι δηλώσεις Μπερνς, όμως, αποτέλεσαν και μια "έμμεση" αναφορά στην κυβερνητική κρίση: Επικροτώντας τη δράση του στρατού, η αμερικανική διπλωματία υπονοεί, κατ' ουσίαν, ότι αυτόν εννοεί ως το "διαμορφωτή πολιτικής" στην Τουρκία. Αν και ασφαλώς φροντίζει να τηρεί τα προσχήματα: δεν είναι τυχαία η δήλωση της προϊσταμένης του Μπερνς, της υπουργού Εξωτερικών, Μαντλίν Ολμπράιτ, αργότερα χτες, ότι η Τουρκία πρέπει να συνεχίσει να συμπεριφέρεται ως "λαϊκή Δημοκρατία" κι ότι κάθε κυβερνητική μεταβολή στην Τουρκία πρέπει να σεβαστεί το συνταγματικό και το δημοκρατικό πλαίσιο.

Τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία έφεραν χτες τον Τούρκο πρωθυπουργό να έχει συμφωνήσει να παραιτηθεί ως την ερχόμενη Τρίτη, ώστε να αναλάβει η Τανσού Τσιλέρ να σχηματίσει μια "υπηρεσιακή" κυβέρνηση και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές. Ομως, τόσο το Γαλλικό και το Γερμανικό Πρακτορείο, όσο και το "Ρόιτερ" και το "Ασοσιέιτεντ Πρες", μετέδωσαν δηλώσεις μόνο από την πλευρά του Κόμματος Ορθού Δρόμου της Τσιλέρ, ενώ το BBC παρατήρησε πως ο ίδιος ο ηγέτης του Κόμματος Ευημερίας και πρωθυπουργός, Νετσμετίν Ερμπακάν, δεν επιβεβαίωσε τις πληροφορίες αυτές...

Στο μεταξύ, η παραίτηση ενός ακόμη στελέχους της κυβέρνησης, του υπουργού Τουρισμού, Μπαχατίν Γιουτζέλ, αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο την ήδη "σχετική" πλειοψηφία του κυβερνώντος συνασπισμού στη Βουλή. Η αιτιολογία που χρησιμοποίησε ο βουλευτής του Ορθού Δρόμου θύμισε... "κασέτα": "αισθάνθηκα ότι παραμένοντας στη θέση μου, με τις αντιφάσεις που σημαίνει αυτή ως προς τις αρχές της χώρας μας, παραβίαζα το βουλευτικό μου όρκο", είπε.

Κρίσιμη για την εξέλιξη της κυβερνητικής κρίσης θεωρείται η στάση του Προέδρου Ντεμιρέλ, ο οποίος δηλώνει ότι θα "περιμένει" την παραίτηση Ερμπακάν. Κρίσιμο επίσης είναι το στοιχείο ότι η νέα κυβέρνηση, που θα σχηματιστεί για να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές, θα πρέπει να ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου, όπως ορίζει το Σύνταγμα - και με δεδομένο το γεγονός ότι το Κόμμα της Ευημερίας και το Κόμμα του Ορθού Δρόμου δεν έχουν απόλυτη πλειοψηφία, θα χρειαστούν την υποστήριξη του ακροδεξιού Κόμματος της Μεγάλης Ενότητας, που έχει τις δικές του αντιρρήσεις και σκοπιμότητες...

Χτες, επίσης, έγινε γνωστό ότι στρατιωτικό δικαστήριο της Τουρκίας εξέδωσε εντάλματα σύλληψης εναντίον τριών σωματοφυλάκων του πρωθυπουργού, Νετσμετίν Ερμπακάν, επειδή "προσέβαλαν και αντιστάθηκαν διά της βίας σε στρατιωτικούς". Αφορμή, ένα επεισόδιο στις αρχές Μάη που προκάλεσαν με φρουρούς της ναυτικής βάσης Γκολτσούκ, οι οποίοι τους αρνήθηκαν να εισέλθουν στη βάση μαζί με τον πρωθυπουργό, για μια τελετή.

Τα στρατιωτικά δικαστήρια έχουν εξουσιοδότηση να δικάζουν πολίτες για εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε στρατιωτικές ζώνες.

Οι (εθελοντές, όχι αστυνομικοί) "γενειοφόροι", όπως αποκαλούνται οι σωματοφύλακες, εξαιτίας της ισλαμικής γενειάδας, έχουν προκαλέσει και άλλοτε επεισόδια με άλλους επαγγελματίες σωματοφύλακες.