Κυριακή 15 Ιούνη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 10

Αξιοπρόσεκτα θέματα

Η, 435 σελίδων, ελληνική έκδοση του έργου, συμπεριλαμβανομένων των προλόγων, εισαγωγής, βιβλιογραφικών σημειώσεων και των περιεχομένων, περιλαμβάνει δέκα κεφάλαια, τα οποία τιτλοφορούνται κατά σειρά:

  • Τα πρώτα βήματα του Στάλιν στην πολιτική
  • Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα
  • Η σοσιαλιστική εκβιομηχάνιση
  • Η κολεκτιβοποίηση
  • Η κολεκτιβοποίηση και το "ουκρανικό ολοκαύτωμα"
  • Η πάλη κατά της γραφειοκρατίας
  • Η μεγάλη εκκαθάριση
  • Ο ρόλος του Τρότσκι στις παραμονές του Β Παγκοσμίου Πολέμου
  • Ο Στάλιν και ο Αντιφασιστικός Πόλεμος
  • Από τον Στάλιν στον Χρουστσιόφ

Επισημαίνουμε ορισμένα από τα θέματα που πραγματεύεται και μπορούν, κατά τη γνώμη μας, να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, όχι μόνο για "μια άλλη ματιά" στον Στάλιν, αλλά και για την αναζήτηση ιστορικών πηγών.

  • Με μια "άλλη ματιά" δίνεται η άποψη του Λένιν για τον Στάλιν, μια άλλη ερμηνεία για τη "διαθήκη του Λένιν".

Αξίζει προσοχής και ιστορικής ανάδειξης το γεγονός ότι ο Στάλιν αναδείχτηκε σε μια σειρά υπεύθυνες θέσεις του Κόμματος και οργάνων της σοβιετικής εξουσίας, με υπόδειξη του Λένιν: Ως επικεφαλής του Λαϊκού Επιτροπάτου Εθνοτήτων, ως λαϊκός επίτροπος της Εργατοαγροτικής Επιθεώρησης, επικεφαλής της Γραμματείας ως Γενικός Γραμματέας, ενώ είναι το μοναδικό από τα κορυφαία στελέχη - συνεργάτες του Λένιν, που συμμετείχε στην Κεντρική Επιτροπή, στο Πολιτικό Γραφείο, στο Οργανωτικό Γραφείο και στη Γραμματεία του Κόμματος των μπολσεβίκων, με σταθερότητα στη στήριξη της μπολσεβίκικης γραμμής.

  • Δίνεται η ουσία της αντιπαράθεσης Στάλιν - Τρότσκι για το χαρακτήρα της Οχτωβριανής Επανάστασης και της εξουσίας, με αναφορές από το ίδιο το έργο του Τρότσκι και στοιχεία για τη ρίζα τους, στην αντιπαράθεση Λένιν - Τρότσκι.
  • Στο κεφάλαιο για τη σοσιαλιστική εκβιομηχάνιση, αλλά και στο κεφάλαιο "Η μεγάλη εκκαθάριση" υπάρχουν ενδιαφέρουσες αναφορές σε μαρτυρίες και εκτιμήσεις Αμερικανών μηχανικών, που εργάστηκαν στη βιομηχανία και ιδιαίτερα στα ορυχεία των Ουραλίων και της Σιβηρίας, για τις δολιοφθορές και τα σαμποτάζ που προέρχονταν από στελέχη του ΚΚ (μπ) και που αργότερα κρίθηκαν από το κόμμα και τη δικαιοσύνη.
Η κολεκτιβοποίηση
  • Το κεφάλαιο για την κολεκτιβοποίηση είναι από τα πιο σημαντικά για την προσέγγιση του περιεχομένου της ταξικής πάλης στα πλαίσια της συνειδητής και σχεδιασμένης προσπάθειας για την ανάπτυξη των σοσιαλιστικών σχέσεων στην αγροτική οικονομία.

Η αντανάκλαση αυτής της πάλης εκφράζεται και στα πλαίσια του κόμματος, αφού, έτσι και αλλιώς, το Κομμουνιστικό Κόμμα επωμίζεται το δύσκολο και αντιφατικό έργο, να εκφράζει στην πολιτική του τα συμφέροντα της εργαζόμενης αγροτιάς στην προοπτική της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, να πετυχαίνει την κοινωνική και πολιτιστική αναμόρφωσή τους.

Αξίζει να προσεχτεί ότι η λειτουργία και η έκταση των σχέσεων της αγοράς (εμπορευματοχρηματιστικών) σχετίζονται με την ατομική ιδιοκτησία και ιδιοποίηση, γίνονται κομβικό σημείο ανάπτυξης αντιθέσεων, είναι θεμελιακές στην πάλη για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.

Μια "άλλη ματιά" προσέγγισης αναδεικνύεται σε σχέση με την άποψη ότι η κολεκτιβοποίηση στηρίχτηκε σε ένα ευρύτατο διοικητικό σύστημα κρατικού ελέγχου. "Οι ρίζες του σταλινικού συστήματος στην ύπαιθρο δε βρίσκονται στην εξάπλωση του κρατικού ελέγχου, αλλά στην ίδια την απουσία τέτοιων ελέγχων και ενός καλά οργανωμένου διοικητικού συστήματος, πράγμα που, από την άλλη, είχε ως αποτέλεσμα να γίνει η καταστολή, ο βασικός μοχλός της εξουσίας στην ύπαιθρο".

Ο συγγραφέας, κριτικάροντας και αυτή την άποψη, αναδεικνύει ως περιεχόμενο της "καταστολής" τους βίαιους ταξικούς αγώνες της πιο καταπιεσμένης αγροτιάς ενάντια στους κουλάκους.

Ακόμα, αξίζει να προσεχτούν: Η θεωρητική συζήτηση και ιδεολογική - πολιτική διαπάλη γύρω από το ιδιοκτησιακό καθεστώς των αγροτικών μηχανημάτων (στην ιδιοκτησία των μηχανοτρακτερικών σταθμών και όχι στους συνεταιρισμούς, αποτελούσε μια μορφή πιο ανεπτυγμένων σχέσεων κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και έφερνε τους συνεταιρισμούς πιο κοντά προς το σοσιαλιστικό τρόπο παραγωγής).

Η πορεία - ρυθμοί, πραγματική εκμηχάνιση κλπ. - της κολεκτιβοποίησης, η σχέση της με τη γενική πολιτική - πολιτιστική - κοινωνική δουλιά στους αγρότες και το ρόλο του προλεταριάτου σε αυτήν, ο κίνδυνος να σπάσει η συμμαχία με μεσαίους αγρότες, αλλά και οι κίνδυνοι αναβίωσης της τάξης των κουλάκων, δίνει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνικοοικονομική βάση της ταξικής διαπάλης στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον αγροτικό τομέα της οικονομίας.

Η στάση της γραφειοκρατίας προς την υπερβολή, αλλά και οι "συμμαχίες" "δεξιών" και "αριστερών" με τους κουλάκους δίνουν τη συνυφασμένη έκφραση του οπορτουνισμού με τη μικροαστική και αστική ιδεολογία.

Για την αντεπαναστατική δράση

Ειδικό ενδιαφέρον, ως προς τις πηγές που χρησιμοποιεί, παρουσιάζει το κεφάλαιο "Η κολεκτιβοποίηση και το "ουκρανικό ολοκαύτωμα"".

Ενδιαφέρον έχουν οι δυτικές πηγές, όχι πάντοτε κομμουνιστικής προέλευσης, για τα αίτια τουουκρανικού λιμού του 1932 - 1933 (Κλιματολογικές συνθήκες - ξηρασία - και μάλιστα σε μια περίοδο, που η κολεκτιβοποίηση της γεωργίας δεχόταν πλήγματα από την αντίδραση. Επιδημίες τύφου, τυφοειδούς πυρετού, δυσεντερίας και μάλιστα σε μια περίοδο που η αναδιοργάνωση της γεωργίας και των κοινωνικο-οικονομικών σχέσεων σε αυτήν αντικειμενικά έφερνε αναστάτωση). Τα στοιχεία αυτά καταρρίπτουν την αντικομμουνιστική θεωρία περί σταλινικής πολιτικής ουκρανικής γενοκτονίας. Σαν πηγή αξίζει να διερευνηθούν και από την άποψη ότι αποκαλύπτουν τις σχέσεις που είχαν με την CIA και τα ιμπεριαλιστικά κέντρα οι σημαντικότεροι υπερασπιστές της άποψης περί σταλινικής πολιτικής ουκρανικής γενοκτονίας (βλέπε Ρόμπερτ Κόνκουεστ, που έφθασε τις "εκτιμήσεις" του στα 14 εκατομμύρια νεκρούς, επεκτείνοντας τις συνθήκες του λιμού ως το 1937, και ο οποίος συνεργάστηκε με την υπηρεσία παραπληροφόρησης - IRD - των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών).

  • Στο κεφάλαιο "Η μεγάλη εκκαθάριση", αλλά μπορούμε να ισχυριστούμε και σε ολόκληρο το έργο, δίνονται στοιχεία που αναδεικνύουν τα εξής: Πως αναθεωρητές θεωρητικοί και άλλοι διανοούμενοι (π.χ. Μπουχάριν, Σολζενίτσιν), οπορτουνιστές (Ζηνόβιεφ, Κάμενεφ) συναντιούνταν στην αντισοβιετική, αντικομμουνιστική δραστηριότητά τους άμεσα ή έμμεσα με αντικομμουνιστές στρατιωτικούς (π.χ. Τοκάγεφ, Τσουχασέφσκι, Αφτορχάνοφ), που έρχονταν σε άμεση σχέση και επαφή με τις υπηρεσίες των κέντρων του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, ναζιστική Γερμανία). Παρατίθενται στοιχεία για τις σχέσεις των σοσιαλδημοκρατικών ομάδων εκτός (μενσεβίκοι) και εντός (Μπουχάριν) του κόμματος, με αντικομμουνιστικές οργανώσεις, που δούλευαν για την ανατροπή της επαναστατικής σοβιετικής εξουσίας και επεξεργάζονταν σχέδια δολοφονίας των ηγετών της.

Αξίζει της προσοχής του αναγνώστη και της αναγνώστριας ο ρόλος του Τρότσκι - συνδετικός κρίκος όλης της αντεπαναστατικής δραστηριότητας - και των διασυνδέσεών του με το εξωτερικό. Το θεωρητικό πλαίσιο του Τρότσκι, με αναφορές στο ίδιο το έργο του, επίσης αξίζει προσοχής, αφού οι περισσότερες από τις θέσεις του αναβιώνουν σήμερα από "αριστερούς μαρξιστές" διανοούμενους.

Η θεωρία για τη "διαρκή επανάσταση" (την εξαγωγή της επανάστασης), μέσω της οποίας αναπτύχθηκε η θέση για το αδύνατον της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στα πλαίσια ενός εθνικού κράτους (πέρα από οτιδήποτε άλλο, θα λέγαμε ότι δεν έπαιρνε υπόψη του ούτε καν το πολυεθνικό χαρακτήρα της Ρωσίας). Η άρνηση του προλεταριακού σοσιαλιστικού χαρακτήρα της Οχτωβριανής Επανάστασης και του επαναστατικού εργατικού χαρακτήρα της εξουσίας της. Οι θέσεις περί γραφειοκρατίας, βοναπαρτισμού, διοικητικού ελιτισμού σαν το κύριο περιεχόμενο της δικτατορίας, και η άρνηση του επαναστατικού ταξικού περιεχομένου της, ως οργάνου άσκησης της κυριαρχίας μιας τάξης που ασκεί βία απέναντι σε άλλη, στην προκειμένη περίπτωση (δικτατορία του προλεταριάτου) προς την τάξη του κεφαλαίου και τα στρώματα που ταλαντεύονται ανάμεσα στην τάξη του κεφαλαίου και της εργατικής τάξης.


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ