Τα περί την Κεντροαριστερά δεν αποτελούν μια καινούρια υπόθεση. Οσον αφορά τη χώρα μας, έχουν ιστορία μεγαλύτερη των τριάντα χρόνων.Πρόκειται για μια ιστορία, την οποία πολλοί φροντίζουν να κρύβουν κατά κανόνα, παρουσιάζοντας τα σημερινά κεντροαριστερά σενάρια ως καρπό του σύγχρονου (!) προβληματισμού... Κρύβουν, επίσης ότι οι προβληματισμοί τους περί την Κεντροαριστερά έχουν συμπέσει άμεσα και χρονικά, με τα υπό προώθηση σενάρια της άρχουσας τάξης. Σενάρια παγίδευσης του λαού, που θα αντικαταστήσουν, όταν χρειαστεί, την κλασική λειτουργία του δικομματισμού. Πώς; Φέρνοντας στην κυβερνητική εξουσία, όχι ένα, αλλά τη συνεργασία δύο ή περισσότερων κομμάτων, της ίδιας, εννοείται, πολιτικής γραμμής.

Το ότι, λοιπόν, η Κεντροαριστερά αποτελεί μια υπόθεση τριάντα και πάνω χρόνων, αποδείχνει ότι σήμερα έχουμε να κάνουμε με τη νέα έκδοση μιας παλιάς ιστορίας. Το επιβεβαιώνουν οι μαρτυρίες πρωτοκλασάτων σοσιαλδημοκρατών του χώρου της "ανανέωσης".

1. Γράφει ο Τ. Μπενάς στο αποκαλυπτικό βιβλίο του "Ενα Συνέδριο, που δεν έγινε ποτέ": "Η ανάλυση, όμως, που επιχειρούν οι Θέσεις του Γ Συνεδρίου της ΕΔΑ (1966), για την κεντροαριστερή τάση της Ενωσης Κέντρου, είναι πραγματικά τολμηρή και σοβαρή, γιατί, αφ' ενός μεν, αποκρούει τη "σκληρή" γραμμή για καταγγελία της Ομάδας Ανδρέα Παπανδρέου και, αφ' ετέρου, προσδιορίζοντας ευκρινώς τα όρια της πολιτικής της Ομάδας αυτής, προτείνει μια ελαστική αντιμετώπιση από την Αριστερά, που θα άφηνε ανοιχτό το δρόμο για μια μελλοντική συνεργασία, ίσως και συμμαχία" (σελ. 46).

2. Στο ίδιο βιβλίο, ο Τ. Μπενάς παραθέτει απόσπασμα των "Θέσεων" για το Γ Συνέδριο της ΕΔΑ (το Συνέδριο, όπου θα επιχειρούνταν ο διεμβολισμός του ΚΚΕ). Σ' αυτό υπογραμμίζεται: "Η λογική προέκταση του ερωτήματος θα ήταν ν' ανοίξουμε πολεμική εναντίον αυτής της Ομάδας (του Α. Παπανδρέου). Δεν πρέπει να συμφωνήσουμε με την πολιτική αυτή. Η υιοθέτηση από την Ομάδα αυτή όσο γίνεται περισσοτέρων στοιχείων δημοκρατικού προγράμματος και, μέσω αυτής, από ευρύτερες μάζες συμβάλλει στο να μπορούν καθαρότερα και να προσανατολιστούν και να αξιώσουν την εφαρμογή των υπεσχημένων. Και δε φοβόμαστε ότι από αυτή τη διαδικασία θα χάσουμε" (σελ. 45).

3. Στο βιβλίο του "ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΑ" και με τίτλο του σχετικού κεφαλαίου "Να στηρίξουμε τον Ανδρέα Παπανδρέου", ο Λ. Κύρκος γράφει: "Επέμεινα να στηρίξουμε τον Α. Παπανδρέου. Δεν υποτιμούσα τα επιχειρήματα εναντίον του. Αλλά ήταν ένας φρέσκος άνθρωπος, θρεμμένος στους ορίζοντες του καιρού μας, που έδειχνε τη διάθεση να εκφράσει το πιο ριζοσπαστικό ρεύμα στους κόλπους της Ενωσης Κέντρου και μάλιστα με τη σφραγίδα ενός ονόματος, του οποίου από τον καιρό του "ανένδοτου" είχε αρχίσει να σβήνει από τη λαϊκή συνείδηση η παραπομπή στους "παπατζήδες της Ομόνοιας". Ελπιζα πως και η παλαιά μας σχέση, αλλά και οι σύγχρονες αναζητήσεις για μια σταθερή δημοκρατική πορεία και, πάνω απ' όλα, η δυναμική της ανάπτυξης του μαζικού δημοκρατικού κινήματος, θα διευκόλυναν μια σύγκλιση με την Αριστερά" (σελ. 181).

4. Σε άλλο σημείο, που το τιτλοφορεί "ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΝΕΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ", ο Λ. Κύρκος συνεχίζει: "Το κεντρικό νήμα της πολιτικής μου σκέψης ήταν πως χρωστούσαμε, ενισχύοντας την αυτονομία της Αριστεράς, να εργαζόμαστε σταθερά, με κάθε τρόπο για τη συγκέντρωση των ευρύτερων δυνάμεων, ώστε η ελληνική κοινωνική και πολιτική ζωή να στραφεί στις ώριμες μεγάλες μεταρρυθμίσεις, που θα μας οδηγούσαν σε μια δημοκρατική Αναγέννηση. Εκεί, σε μια πλατιά δημοκρατική συνεργασία, με όρους ισοτιμίας και προγραμματική βάση, απέβλεπε στρατηγικά η στήριξη του Ανδρέα Παπανδρέου. Μια σταθερή γραμμή προσέγγισης μ' αυτό το ρεύμα θα ήταν δυνατό να διαφοροποιήσει όλο το Κέντρο ή να δημιουργήσει τους όρους για μια μελλοντική συνεργασία" (σελ. 183).

Την απάντηση, στα όσα υποστηρίζουν ο Τ. Μπενάς και ο Λ. Κύρκος, καθώς και πολλοί άλλοι, τους τη δίνει ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου, καταεξευτελίζοντας τους ουραγούς της άρχουσας τάξης. Γράφει στο βιβλίο του "Η δημοκρατία στο απόσπασμα", σελ. 272: "Η ΕΔΑ, που έπρεπε να είχε επωφεληθεί από τη διάσπαση του κόμματός μας, δεν ωφελήθηκε καθόλου. Αντίθετα, έχασε μερικούς από τους οπαδούς της, που εντάχθηκαν στις αναπτυσσόμενες δυνάμεις της Κεντροαριστεράς, στα πλαίσια της Ενωσης Κέντρου. Η ηγεσία της ΕΔΑ ήταν απόλυτα ενήμερη γι' αυτή τη διάβρωση που είχε υποστεί το κόμμα της και η γνώση αυτή επηρέασε την τακτική της. Το πολιτικό πρόγραμμα της ΕΔΑ, μετά από λεπτομερειακή επεξεργασία, ήταν στην ουσία του σχεδόν απαράλλαχτο με το δικό μας. Η μόνη σημαντική διαφορά ανάμεσα στα προγράμματά μας αναφερόταν στη συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ. Αλλά και σ' αυτό το θέμα η ΕΔΑ υιοθέτησε μαλακή, προσεκτικά διατυπωμένη γραμμή".Και συνεχίζει παρακάτω: "Ο σημαντικότερος λόγος, για την απροθυμία μας να αποτελέσομε μαζί της λαϊκό μέτωπο, ήταν πως δεν είχαμε ανάγκη να συνεργαστούμε με την ΕΔΑ, ούτε κανένα άλλο κόμμα, για να πετύχομε απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές. Ο εκλογικός μας θρίαμβος στις επόμενες εκλογές ήταν εξασφαλισμένος, εκτός αν, στο μεταξύ, κάναμε πολιτικά σφάλματα πρώτου μεγέθους".

Τόσο νέα είναι, λοιπόν, τα περί Κεντροαριστεράς. Στην πραγματικότητα, αν τα συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα την παραπέμπουν στη δεκαετία του '60, η ιστορία της, με τη μια ή την άλλη μορφή, χρονολογείται από τότε που τα μονοπώλια αναζητούν συμμαχίες για να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους.

Μάκης ΜΑΪΛΗΣ