Το τέλος των λαϊκών κινητοποιήσεων έσπευσε να προεξοφλήσει ο Κ. Σημίτης, την περασμένη Τρίτη στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΠΑΣΟΚ, μετά "και τη λήξη της απεργίας των καθηγητών". Στη βάση αυτής της εκτίμησης, σήμανε συναγερμό, προκειμένου να προχωρήσει, με επιταχυνόμενους ρυθμούς και αποτελεσματικότητα, η επιβολή των αντιλαϊκών μέτρων.

Φυσικά, ο πρωθυπουργός γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν έχει ξεμπερδέψει με τους λαϊκούς αγώνες. Πολύ περισσότερο, που οι πρωτοφανείς σε μαζικότητα και αποφασιστικότητα λαϊκές κινητοποιήσεις των προηγούμενων μηνών έχουν συμβάλει στην αποκάλυψη των σκληρών νεοφιλελεύθερων επιλογών που εφαρμόζει η κυβέρνηση, και από αυτή και μόνο την άποψη έχουν προετοιμάσει - και εγγυώνται - τη συνέχεια της αναμέτρησης με την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης.

Αυτό που επιδιώκει η ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος είναι να "προλάβει" και να εξουδετερώσει νέες δυναμικές λαϊκές αντιδράσεις, ενόψει, μάλιστα, της προσπάθειας να επιβάλει το νέο πακέτο των αντιλαϊκών μέτρων, με το οποίο θα σαρώνονται πολύχρονες κατακτήσεις των εργαζομένων (ευελιξία στην αγορά εργασίας, με ό,τι ολέθριο συνεπάγεται αυτό για τις κατακτήσεις στο ωράριο, στο βασικό μισθό, στις συλλογικές συμβάσεις, κλπ.). Τα αντιλαϊκά σχέδια της κυβέρνησης έχουν δημοσιοποιηθεί σε σημαντικό βαθμό, ώστε να μην αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία για το "πού το πάει". Επιπλέον, διαφαίνεται ως πιθανότατη η επιβολή νέων φορομπηχτικών μέτρων και περικοπής των κοινωνικών δαπανών, εξαιτίας του γεγονότος ότι έπεσαν έξω τα έσοδα στο πρώτο δίμηνο του 1997.

Στην προσπάθειά της να επιβάλει τα νέα αντιλαϊκά μέτρα - και, βέβαια, να διασφαλίσει την τύχη αυτών που μέχρι σήμερα έχει εφαρμόσει - η κυβέρνηση σχεδιάζει να αξιοποιήσει τρία "όπλα": τον κοινωνικό διάλογο, την Κεντροαριστερά και την κομματική ανασυγκρότηση. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των αλληλένδετων και αλληλοτροφοδοτούμενων μέσων είναι η στήριξη της πολιτικής της και η εξασφάλιση κάποιας κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης στα αντιλαϊκά μέτρα.

Η κυβέρνηση προχωρεί στην ταυτόχρονη και συντονισμένη αξιοποίηση των τριών αυτών "πρωτοβουλιών", ώστε να επιτύχει τα μεγαλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Στο πολιτικό επίπεδο, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, μέσω της πρωτοβουλίας για την Κεντροαριστερά, επιχειρεί να καλλιεργήσει μια εικόνα ότι υπάρχει ευρύτερη πολιτική συναίνεση τις επιλογές της. Προσπαθεί να καταστήσει "ελκυστική" και - γιατί όχι - και ..."προοδευτική" την άγρια νεοφιλελεύθερη πολιτική της, κάτω από το μανδύα της Κεντροαριστεράς. Στην κατεύθυνση αυτή, αξιοποιεί τη στάση της ηγεσίας του ΣΥΝ, η οποία, όχι μόνο νομιμοποιεί το άλλοθι που επιζητά η κυβέρνηση, αλλά και ουσιαστικά δείχνει να σύρεται πίσω από τις κυβερνητικές "πρωτοβουλίες". Η στάση αυτή διευκολύνει σημαντικά την κυβερνητική προπαγάνδα, η οποία διατυμπανίζει ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένα πλειοψηφικό "εκσυγχρονιστικό" μπλοκ πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, ανεξάρτητα από προσανατολισμούς και ιστορικές καταβολές των δυνάμεων που το συγκροτούν.

Στο κοινωνικό επίπεδο, επιχειρείται η παγίδευση και ο αφοπλισμός του λαϊκού κινήματος, μέσω του κοινωνικού διαλόγου - απάτης. Είναι ολοφάνερο ότι σ' αυτήν τη διαδικασία - κοροϊδία, επιδιώκεται, οι ηγεσίες των συνδικάτων να έρθουν εκ των υστέρων να αποδεχτούν και νομιμοποιήσουν ειλημμένα αντιλαϊκά μέτρα. Εκμεταλλευόμενη τους συσχετισμούς που υπάρχουν στις κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις (ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ) και τα ερείσματα που διαθέτει, επιχειρεί να ευνουχίσει τις λαϊκές αγωνιστικές διαθέσεις και να "μαντρώσει" τις λαϊκές αντιδράσεις.

Στο οργανωτικό επίπεδο, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ πασχίζει να συγκροτήσει κάποιες υπολογίσιμες οργανωμένες δυνάμεις, απόλυτα αφοσιωμένες στον "εκσυγχρονισμό", οι οποίες θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σε μια διπλή αποστολή: Να λειτουργήσουν αποτελεσματικά ως κυματοθραύστης των λαϊκών κινητοποιήσεων και, στο βαθμό που μπορούν, και ως φορείς εκλαϊκευσης του "εκσυγχρονισμού". Αυτός είναι και ο λόγος, που επικεφαλής του προπαγανδιστικού μηχανισμού τέθηκε ο Κ. Λαλιώτης. Τα αποτελέσματα της ανασυγκρότησης, τα οποία μέχρι στιγμής είναι πενιχρά, θα καθορίσουν, ως ένα βαθμό, και τους δύο πρώτους στόχους. Τα καθήκοντα του κομματικού μηχανισμού διατυπώνονται με σαφήνεια στην τελευταία συνεδρίαση της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ: "Ενεργός συμμετοχή του Κινήματος στον κοινωνικό διάλογο", "να πρωτοστατήσουμε στον διάλογο για τη σύγχρονη Αριστερά" και "η ανασυγκρότηση θα γίνει στο καμίνι της πολιτικής μάχης". Η προτροπή της απόφασης για ενεργητική αξιοποίηση των θεσμικών οργάνων, κυρίως των αιρετών, όπως της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλων (τοπικές εξουσίες), από τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ σ' αυτή την κατεύθυνση, αποκαλύπτει και τις μεθόδους επιβολής της αντιλαϊκής πολιτικής, αλλά και το πώς εννοούν "την αναζήτηση νέων μορφών στην πολιτική διαδικασία". Πλήρης υποταγή των πάντων στις κυβερνητικές επιδιώξεις και επιλογές.

Η εναγώνια προσπάθεια της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, να συγκεντρώσει όσες δυνάμεις μπορεί για την υποστήριξη της πολιτικής του, δεν πρόκειται να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ο βασικότερος λόγος είναι ότι, ήδη, η κυβέρνηση και η αντιλαϊκή πολιτική της έχει προκαλέσει την αποδοκιμασία και κατακραυγή της συντριπτικής πλειοψηφίας των λαϊκών μαζών. Εχει υποστεί απανωτά και ισχυρά πλήγματα από τους πρόσφατους λαϊκούς αγώνες, που έχουν συμβάλει στην "κοινωνική απομόνωσή" της. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για την κυβέρνηση να προσπεράσει αυτό το "τείχος" της λαϊκής αγανάκτησης. Μάλλον πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι πάνω σ' αυτό θα προσκρούσουν τα αντιλαϊκά σχέδια, που θα την υποχρεώσει σε ανώμαλη προσγείωση.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ