Γιορτάζουμε τη "Μέρα της Μητέρας", ανησυχούμε για το δημογραφικό πρόβλημα, αλλά για να δούμε, τι γίνεται για την ίδια τη μητρότητα; ας μην ξεχνάμε ότι το μεγάλωμα των παιδιών δεν είναι μόνο ιδιωτική υπόθεση, αλλά - κυρίως - κοινωνική. "Παρ' όλο που η μητρότητα και η οικογένεια προστατεύονται από το Σύνταγμα, εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις κοινωνικοασφαλιστικού χαρακτήρα μεταξύ των γυναικών. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι δε διασφαλίζεται ομοιογένεια επιδομάτων εγκυμοσύνης - τοκετού - λοχείας. Σε πολλές περιπτώσεις η απόκλιση στα χρηματικά ποσά μεταξύ ασφαλιστικών ταμείων αγγίζει την αναλογία 1 προς 10", επισημαίνει η Βάσω Μαργαριτίδου, στέλεχος της Εταιρείας Οικογενειακού Προγραμματισμού και καθηγήτρια ΤΕΙ Αθήνας. Αποκαλυπτικά τα στοιχεία που αναφέρει παρακάτω:

• Οι τοκετοί πραγματοποιούνται κυρίως στα ιδιωτικά μαιευτήρια. Ο δημόσιος τομέας διαθέτει μόνο το 30% των μαιευτικών κλινών, πράγμα που ενθαρρύνει την εμπορευματοποίηση και την ιατρικοποίηση της γέννας. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια το δικαίωμα μητρότητας δε στηρίζεται στην ενεργό συμμετοχή και δυναμική συνεργασία εγκύου - συστήματος - γιατρού - μαίας με αποτέλεσμα η επίτοκος να μετατρέπεται σε... άρρωστη. Ετσι 9% των γυναικών, μόνο, γλιτώνουν από την πρόκληση να γεννήσουν σε ιδιωτικά μαιευτήρια. Ακόμη το 36% των τοκετών ξεκινούν προκλητά και αποφεύγονται οι τοκετοί σε ωράριο εκτός από το πρωινό, καθώς και το Σαββατοκύριακο (!).

Ειδικότερα:

• Σε ποσοστό 70% επιταχύνεται ο τοκετός με ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων και σε 45% των γυναικών χορηγούνται μυοχαλαρωτικά και ναρκωτικά, ενώ μια στις δυο γυναίκες υποβάλλονται σε γενική νάρκωση, για προφανείς λόγους!
• Στην πολιτική των γεννήσεων ακολουθείται μια τακτική που καταλήγει σε έναν υψηλό αριθμό καισαρικών τομών, ακόμα και όταν δεν είναι απαραίτητες, τονίζει η Βάσω Μαργαριτίδου και συνεχίζει:
• Τα Κέντρα Οικογενειακού Προγραμματισμού ελάχιστο ποσοστό αναγκών καλύπτουν. Μόνο σε 29 από τους 52 νομούς λειτουργούν, σε μη ικανοποιητικό βαθμό, Κέντρα Οικογενειακού προγραμματισμού. Επίσης, με βάση τη νομοθεσία, τα ΚΟΠ δίνουν μόνο πληροφορίες (Ν. 1397/83) και όχι σ' όλη την έκταση, μεθόδους και μέσα ρύθμισης γονιμότητας και κατευθύνσεις σεξουαλικής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του AIDS.
• Αν και τα αντισυλληπτικά μέσα κυκλοφορούν ελεύθερα και μπορούν να αγοραστούν χωρίς συνταγή - ακόμα και τα αντισυλληπτικά δισκία - ωστόσο η χρησιμοποίηση δεν είναι ευρεία. Η χρήση του προφυλακτικού με το φόβο του AIDS έχει αυξηθεί, εν τούτοις παράδοξο παραμένει γιατί οι Ελληνίδες προσφεύγουν στην έκτρωση, ταυτίζοντάς τη με την αντισύλληψη, ιατρικοποιώντας τη ρύθμιση της γονιμότητάς τους κατά τρόπο παθητικό και οικονομικά ασύμφορο. Αν και οι δαπάνες διενέργειας της έκτρωσης καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα, ωστόσο οι γυναίκες δεν κάνουν χρήση του νόμιμου δικαιώματός τους.
• Αν και ο αριθμός των εκτρώσεων μειώνεται, εξακολουθεί να αντιστοιχεί μια έκτρωση σε μία γέννηση παιδιού (εκατό χιλιάδες και περισσότερες για ένα χρόνο), ο αριθμός εκτρώσεων στις έφηβες κάτω των 19 χρόνων παρουσιάζει μικρή αύξηση. Το 1975 το 29% των κυήσεων των εφήβων κατέληξε σε έκτρωση, ενώ το 1990 το 35%.
• Οι τοκετοί εκτός γάμου αντιπροσωπεύουν χαμηλό ποσοστό 2,4% (1,6% ήταν το 1981) σε σχέση με άλλα κράτη της ΕΕ, που φτάνουν το 10%. Οι άγαμες ανήλικες μητέρες καθώς και οι έγκυες δε στηρίζονται από τοπικές υπηρεσίες υποστήριξης.
• Ισως αυτός είναι ο λόγος που το 1/3 των παιδιών εκτός γάμου, που έχουν γεννηθεί από ανήλικα κορίτσια, δίνεται για υιοθεσία. Στο σύνολο των τοκετών οι κυήσεις στην εφηβεία το 1974 αντιπροσώπευαν ποσοστό 5,3%, ενώ το 1993 το 10,3%.

Οι τοκετοί, όπως προαναφέρθηκε, γίνονται κυρίως σε ιδιωτικά μαιευτήρια.

• Οι τοκετοί χωρίς την παρουσία γιατρού και μαίας έχουν μειωθεί αισθητά. από 0,6% κατά το 1981 έχουν περιοριστεί σε ποσοστό 0,2%.
• Το ποσοστό των γυναικών που θηλάζουν παραμένει χαμηλό σε σχέση με αυτό των άλλων κρατών της ΕΕ (30%) αν και παρουσιάζει πορεία ανοδική.

• Ενας βασικός τομέας, όπου υπάρχει ανάγκη στήριξης της οικογένειας, είναι αυτός της φύλαξης των παιδιών. Εξαιτίας της ανεπάρκειας των σχετικών υπηρεσιών μόνο σε ποσοστό 4- 5% καλύπτονται οι ανάγκες φύλαξης παιδιών κάτω των 3 χρόνων, ενώ για παιδιά 3,5 χρόνων είναι 65- 70%. Το σημαντικότερο ποσοστό της φύλαξης παιδιών έχουν αναλάβει οι γυναίκες (μητέρα, πεθερά, γιαγιά). Γι' αυτό το λόγο στο 1/3 των συζυγικών οικογενειών στην περιφέρεια της πρωτεύουσας υπάρχει καθημερινή παρουσία και συμπαράσταση γονέων - πεθερικών.

Εξαιτίας ακριβώς των παραπάνω ελλείψεων, ιδιαίτερα σημαντική είναι η κάλυψη αντίστοιχων υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα, με πολύ υψηλό κόστος για την οικογένεια.

• Αλλο γεγονός που φανερώνει ότι η γυναίκα στην Ελλάδα έχει εσωτερικοποιήσει το ρόλο της ως "φροντιστής", ότι δηλαδή αυτή θα φροντίζει για τους αδύναμους στην οικογένεια, είναι η παραμονή των ηλικιωμένων μέσα στο σπίτι... Ποσοστό μόνο 0,8% των κλινών αντιστοιχούν σε γηροκομικές κλινικές (δημόσιες και ιδιωτικές), ενώ σε άλλες χώρες της ΕΕ φθάνουν το 11%.
• Μια στις τρεις μητέρες εργάζεται εκτός σπιτιού, ενώ ίδιο ποσοστό σταματά την εργασία με τη γέννηση του παιδιού. Ενα στα τέσσερα σπιτικά έχουν σταθερά στη σύνθεσή τους ένα ή περισσότερα άτομα από τους "παππούδες".
• Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην Ευρώπη στις δαπάνες για την υγεία, την τρίτη ηλικία και την ανεργία. Η μέση δαπάνη για την κοινωνική προστασία ανέρχεται στις χώρες της ΕΕ σε 4.348 ECU ανά κάτοικο, ενώ στην Ελλάδα μόλις φθάνει τα 1.127 ECU ανά κάτοικο. Επίσης στις δαπάνες για τους τομείς υγείας και εκπαίδευσης, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση αν και με ανοδική πορεία ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ.