Ο σ. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΟΠΗΤΑΣ μας έστειλε το παρακάτω κείμενο και τα ονόματα τα των πεσόντων αγωνιστών, από τα οποία δημοσιεύουμε ορισμένα, τα υπόλοιπα στην επόμενη σελίδα της Αντίστασης (30/5/97).

"Θεώρησα υποχρέωσή μου να γράψω για τους νεκρούς του χωριού μας, για να διαβάσουν τα παιδιά τους, τ' αδέλφια τους, οι συγγενείς τους, που σήμερα ζούνε στο χωριό και όπου Γης, καθώς και οι πατριώτες, ώστε να σηκώσουν το ανάστημά τους, στον αγώνα και να παλέψουν για εθνική ανεξαρτησία, ειρήνη και πρόοδο, ενάντια στη "νέα τάξη" και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Το ηρωικό χωριό μας, το Χρυσό Φωκίδας, όπως το 1821 σήκωσε τη σημαία της λευτεριάς με δικιά του ομάδα ανταρτών - ανάμεσά τους και ο παππούς μου Χριστόφορος Κόντος (Καλοπήτας) - έτσι και το 1941, με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές, πήρε δραστήρια μέρος στην Εθνική Αντίσταση (ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ).

Στο χωριό μας υπήρχε παράνομη Κομματική Οργάνωση του ΚΚΕ, με γραμματέα τον Δημήτρη Τριρλιάγγο από το Σερνικάκι και τον Ηλία Κόζαρη, γραμματέα της ΟΚΝΕ. Στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ οργανώθηκαν κι άλλοι πατριώτες, που σήμερα δε ζούνε. Είναι όλοι οι νεκροί που αναφέρω πιο κάτω και άλλοι πολλοί. Τον Δημήτρη Τριρλιάγγο τον δολοφόνησαν οι παρακρατικοί στη Λαμία μετά την απελευθέρωση. Οπως έγινε και με τον Φώτη Τσίγκα, τον Μίχο κι άλλα στελέχη της Φωκίδας. (Ο πρώτος δολοφονήθηκε με λιθοβολισμό στην Αράχωβα από ταγματασφαλίτες, που τον κατέβασαν από το λεωφορείο, ενώ πήγαινε στην Αθήνα. Ο δεύτερος εκτελέστηκε στη Λαμία, αφού καταδικάστηκε από το στρατοδικείο σε θάνατο).

Ανέφερα τα τρία αυτά ονόματα στελεχών του κόμματός μας, του ΚΚΕ, που τότε παίξανε σοβαρό και πρωτοπόρο ρόλο, κάτω από πολύ σκληρές συνθήκες.

Ακόμα, στο χωριό μας, στην τοποθεσία "Γιοφύρι στο Πασκάλι", εκτέλεσαν και άλλους 18 πατριώτες, παλικάρια κομμουνιστές.

Τον παπά Κουτσούμπα (από το χωριό Βελεσιώτες Δομοκού) και τον γιο του, μαζί με άλλους 7, τους έφεραν από τη Λαμία. Εξι Αμφισιώτες και τρεις Αραχωβίτες.

- Χρήστος Δ. Κατσαρός: Γεννήθηκε το 1915. Σκοτώθηκε στο Αλβανικό Μέτωπο, στις 15 Νοέμβρη 1940. Ηταν μέλος του Γραφείου της ΟΚΝΕ Παρνασσίδας. - Γιάννης Σ. Σταμόγιαννος: Γεννήθηκε το 1912. Σκοτώθηκε στην Αλβανία (Τρία Λογά) Μάρτη του 1941, ήταν δάσκαλος και έφεδρος αξιωματικός, μέλος του ΚΚΕ.

- Θύμιος Π. Σταμόγιαννος: Γεννήθηκε το 1916 και πέθανε στο Αλβανικό Μέτωπο Μάρτη του 1941. Ηταν μέλος της ΟΚΝΕ.

- Δημήτριος Ι. Ρομβοτσάνος: Γεννήθηκε το 1888, αγρότης. Πιάστηκε για κατοχή όπλου τον Αύγουστο του 1941 και πνίγηκε σε τορπιλισμό κοντά στην Ιταλία, μαζί μ' άλλους ομήρους.

- Λουκάς Γ. Οικονόμου: Γεννήθηκε το 1897. Ηταν μέλος του ΕΑΜ Χρυσού. Πέθανε στα στρατόπεδα της Γερμανίας το 1944.

- Γιάννης Δ. Ρομβοτσάνος: Γεννήθηκε το 1924, ήταν μέλος του ΕΑΜ Νέας Γενιάς (μετέπειτα ΕΠΟΝ). Σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα σε αποστολή στη Δωρίδα το 1942.

- Σεβερίνος Δ. Σκούφος: Γεννήθηκε το 1925 και σκοτώθηκε τον Ιούνη του 1943 στη μάχη της Παύλιανης. Ηταν μέλος της ΕΠΟΝ και μαχητής του ΕΛΑΣ Παρνασσίδας.

- Δημήτριος Ε. Μακρής: Γεννήθηκε το 1915. Ηταν μέλος του εφεδρικού ΕΛΑΣ Χρυσού, σκοτώθηκε το Σεπτέμβρη του 1943, στη μάχη της Αράχωβας και στη θέση Τρούπα Χρυσού.

- Νίκος Κ. Κολιαβάς: Γεννήθηκε το 1916, ήταν μέλος του ΚΚΕ, σκοτώθηκε στη μάχη της Αγόριανης Παρνασσίδας τον Αύγουστο του 1944 με τον ΕΛΑΣ.