1. Στην τρίτη σελίδα, στην τελευταία περίοδο της εισαγωγής, να προστεθεί η φράση εκεί που λέγεται: "σημαδεύεται από την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη", απ' την παραπέρα ένταση των αντιθέσεων του ιμπεριαλισμού και του θρησκευτικού σοβινισμού - και συνεχίζει "με τη μετεξέλιξη της ΕΟΚ σε Ευρωπαϊκή Ενωση..." κτλ.

Νομίζω πως γίνεται πιο ολοκληρωμένη η έννοια για την περίοδο αυτή.

2. Στη σελ. 6, παράγ. 4 στο τέλος της δεύτερης περιόδου μετά τις λέξεις "καλλιεργείται ο ατομικισμός, ο ανορθολογισμός κτλ.", να προστεθούν οι λέξεις: "και ο θρησκευτικός σοβινισμός".

Ετσι νομίζω πως δίνεται πιο ακριβή και ολοκληρωμένη εικόνα των μέσων που χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες τάξεις και οι ιμπεριαλιστές για να χειραγωγήσουν και διαλύσουν το κομμουνιστικό κίνημα.

3. Στη σελ. 8 στο τέλος της πρώτης περιόδου της παράγρ. 10, η τελεία να γίνει κόμμα και να προστεθεί η φράση: "δηλ. οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι".

4. Στη σελ. 9, στην παράγρ. 13, η πρώτη περίοδος δεν είναι πετυχημένα διατυπωμένη, γι' αυτό και όχι απόλυτα πειστική. "Η αντίθεση ανάμεσα στη λαϊκή ανάγκη για περισσότερη μόρφωση και πολιτισμό από τη μια και τα στενά συμφέροντα του κεφαλαίου για κέρδος από την άλλη, οξύνεται με ταχύτερους ρυθμούς στις συνθήκες της ΕΤΕ". Δεν είναι πολύ πειστική γιατί δίπλα στα στενά συμφέροντα του κεφαλαίου υπάρχουν και τα ευρύτερα που είναι συνυφασμένα με την ανάπτυξη της μόρφωσης πλατύτερων λαϊκών στρωμάτων κτλ. Για να δημιουργήσει επιστημονική ελίτ ο καπιταλισμός υποχρεώνεται να εντείνει τη μόρφωση πλατύτερων λαϊκών στρωμάτων.

5. Η τελευταία περίοδος της παράγρ. 14, σελ.10, είναι σωστή, όμως θα γίνονταν πιο κατανοητή αν διατυπωθεί ως εξής: "Η ανάπτυξη του καπιταλισμού οδήγησε μέσω των ιδιωτικοποιήσεων των κοινωνικών υπηρεσιών στην πλήρη υποταγή τους στις εμπορευματικές σχέσεις".

6. Στη σελ. 22, δεύτερο σημείο η λέξη "απεξαρτητοποιούν", να διορθωθεί και να γίνει "ανεξαρτητοποιούν".

7. Σελ. 23 στην 31 παράγρ., τέταρτη περίοδος, η έννοιά της είναι κάπως δυσκολονόητη, νομίζω πως είναι καλύτερα να διατυπωθεί ως εξής: "Οι πολυποίκιλες συνθήκες στις οποίες το αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης κατακτά την κυβερνητική εξουσία, οι μορφές και οι μέθοδοι πάλης που έχουν χρησιμοποιηθεί και το βάθος των κοινωνικών αντιπαραθέσεων θα ασκήσουν επίδραση στην κυβερνητική εξουσία και τα βασικά της χαρακτηριστικά".

8. Στην ίδια 31 παράγρ., η τελευταία περίοδος, προτείνω να συμπληρωθεί ως εξής: "Το Κόμμα μας πρέπει να μελετήσει και διαρκώς να μελετά βαθύτερα τη σχετική διεθνή πείρα, ιδιαίτερα μετά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο και τη σύγχρονη πορεία της κοινωνικοοικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ανάπτυξης της χώρας μας στην Ευρώπη και σ' όλο τον κόσμο. Η συμπλήρωση του καθήκοντος αυτού θα δίνει τη δυνατότητα στο Κόμμα, τηρώντας τις καταστατικές του αρχές, να προσαρμόζει έγκαιρα την ταχτική και στρατηγική του στις καινούριες συνθήκες που διαρκώς διαφοροποιούνται.

9. Στην παράγρ. 34, σελ. 26 στο τέλος της τελευταίας περιόδου, όπου αναφέρεται ότι "Η εργατική τάξη με πρωτοπορία το κόμμα της θα επιδιώξει να διατηρεί τη συμμαχία και τους δεσμούς της όσο γίνεται μπορετό με περισσότερες αντιμονοπωλιακές κοινωνικές δυνάμεις", να προστεθεί η φράση: "Εμμένοντας στη δημοκρατική πορεία πάλης για τον σοσιαλισμό". Ετσι δημιουργούμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους συμμάχους του αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού μετώπου.

10. Στην παράγρ. 35, σελ. 27, προτείνω στις κινητήριες δυνάμεις να προστεθεί και η προοδευτική διανόηση. Το να μην συμπεριλαμβάνεται η προοδευτική διανόηση στις κινητήριες δυνάμεις της επανάστασης, κατά τη γνώμη μου δεν είναι σωστό. Γιατί απ' τις γραμμές της έχουν αναδειχτεί πολλά ανώτερα και ανώτατα στελέχη στο Κόμμα, στο ΕΑΜ, στο ΔΣ και στον αντιδικτατορικό αγώνα στην περίοδο της επταετίας.

11. Στην παράγρ. 36, σελ. 28 στη δεύτερη περίοδο, στη δεύτερη πρόταση μετά τις λέξεις: "Το σοσιαλιστικό κράτος όπου την εξουσία την εξασκεί η εργατική τάξη με τους συμμάχους της", να προστεθούν οι λέξεις: "που θα συμπεριλαμβάνουν την πλειοψηφία του λαού μας", είναι μόνο ικανό κτλ.

Αν δεν εκφράζουμε και δεν έχουμε κοντά μας την πλειοψηφία του λαού, είναι αδύνατο να παρεμποδίσουμε τις προσπάθειες της ντόπιας και διεθνούς αντίδρασης για παλινόρθωση του καθεστώτος της εκμετάλλευσης.

12. Στην προτελευταία περίοδο της παράγρ. 37, σελ. 29, η τελευταία πρόταση να διατυπωθεί ως εξής: "Αναγνωρίζει το δικαίωμα της προσωπικής ιδιοκτησίας κινητής και ακίνητης, που αποκτιέται από την εργασία, καθώς και το δικαίωμα κληρονομιάς αυτής". Ετσι δημιουργούνται κίνητρα για περισσότερη και αποδοτικότερη εργασία, γιατί εδραιώνουμε στους εργαζόμενους την πεποίθηση ότι η ιδιοκτησία τους που αποκτιέται με την εργασιακή τους προσπάθεια να την καρπωθούν οι κληρονόμοι τους. Δηλ. δημιουργούμε το δικαίωμα στους πολίτες στο σοσιαλιστικό κράτος, παράλληλα με τη γενική φροντίδα για καλύτερο μέλλον των επόμενων γενεών, φροντίδα ειδικά και για τους άμεσους κληρονόμους τους.

13. Στην παράγρ. 39, σελ. 30, δεύτερη περίοδος, 2η πρόταση, όπου λέγεται: "Ανάλογα με τις συνθήκες και τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει, επιτρέπει κάτω από όρους", να ακολουθήσει η φράση: "όπως π.χ. σήμερα στη Σοσιαλιστική Κίνα, κτλ". Ετσι δίνεται πιο παραστατικά η δυνατότητα ανάπτυξης της ατομικής πρωτοβουλίας που δεν πρέπει να περιορίζεται μονάχα στα πλαίσια της σοσιαλιστικής οικονομίας. Αφού παραδεχόμαστε ότι αυτή, δηλ. ο σοσιαλισμός αποτελεί μεταβατικό στάδιο προς τον κομμουνισμό.

14. Στην παράγρ. 43, σελ. 31. Η πρώτη περίοδος να συμπληρωθεί ως εξής: "Η σοσιαλιστική οικοδόμηση που επικροτείται με την ενεργητική συμμετοχή των λαϊκών μαζών της πόλης και του χωριού, θα αναπτύσσεται βαθμηδόν μέσω της πειθούς, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες κοινωνικοοικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές για το διαρκώς διευρυνόμενο προλεταριάτο νέου τύπου, εξασφαλίζοντας σ' αυτό και όλο το λαό υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και ολόπλευρη συμμετοχή σ' όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής και δράσης".

Η προσθήκη αυτή θεωρώ ότι είναι αναγκαία για να ενθυμίζει διαρκώς τους κυβερνώντες και τους υψηλά ιστάμενους της σοσιαλιστικής εξουσίας, ότι πρωταρχικό τους καθήκον αποτελεί η εκπλήρωση της προγραμματικής αυτής αρχής.

ΧΑΡΗΣ ΡΑΚΙΤΖΗΣ

Γκάμπροβο Βουλγαρίας