Αντικαπιταλιστικός χαρακτήρας του μετώπου και κυβέρνηση

Το Πρόγραμμα του ΚΚΕ είναι θεμελιακό ζήτημα για τη διασφάλιση του επαναστατικού χαρακτήρα. Η επεξεργασία σωστής στρατηγικής και τακτικής, η σχέση της τακτικής με τη στρατηγική, δηλαδή το αν η τακτική υπηρετεί το στρατηγικό σκοπό είναι κρίσιμο ζήτημα για την ταξική πάλη. Κρίσιμο, όχι μόνο για το τράβηγμα της εργατικής τάξης στην πάλη για τα άμεσα προβλήματα, αλλά μέσα από την πάλη να ωριμάζει η ταξική συνείδηση, να φέρνει στο προσκήνιο το πρόβλημα της εξουσίας.

Στο Σχέδιο Προγράμματος, η ΚΕ του ΚΚΕ σωστά επεξεργάζεται αυτά τα ζητήματα.

Καθορίζει το χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα ως σοσιαλιστικό, και το ζήτημα της ωρίμανσης του υποκειμενικού παράγοντα στο έδαφος της αντιιμπεριαλιστικής, αντιμονοπωλιακής πάλης. Η αντίθεση ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό και τα μονοπώλια από τη μια και την εργατική τάξη και τους συμμάχους της από την άλλη, είναι άμεσα αλληλοδιαπλεκόμενη με την αντίθεση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία. Για να ανατραπεί η εξουσία των μονοπωλίων, απαιτείται η εξουσία, το κράτος της δικτατορίας του προλεταριάτου. Μέση λύση δεν υπάρχει. Το άμεσο πολιτικό καθήκον της συγκέντρωσης των δυνάμεων της επανάστασης θα υλοποιείται με τη συγκρότηση του μετώπου των δυνάμεων που τα γενικά τους συμφέροντα εκφράζονται πολιτικά στο περιεχόμενο και τους στόχους της αντιιμπεριαλιστικής, αντιμονοπωλιακής πάλης. Είναι η κοινή βάση για τη συμμαχία αυτών των δυνάμεων. Το μέτωπο είναι συμμαχία της εργατικής τάξης με τα μεσαία στρώματα της πόλης και του χωριού. Ορισμένα ζητήματα χρειάζονται αποσαφήνιση και ιεράρχηση στο Σχέδιο Προγράμματος, παρά το ότι έχουν διαλεκτική σχέση μεταξύ τους και δε γίνεται πάντα ορατή η διάκρισή τους.

Αποτελούν βασικά στοιχεία στον προσανατολισμό της δράσης του ΚΚΕ.

1. Για το ΚΚΕ η συγκρότηση του μετώπου δεν είναι αυτοσκοπός. Την επιδιώκει, για να τραβά στην πάλη ενάντια στα μονοπώλια και την εξουσία τους μαζί με την εργατική τάξη και τους φυσικούς της συμμάχους. Στα πλαίσια του μετώπου, το ΚΚΕ βασικό του καθήκον πρέπει να 'χει την ενότητα της εργατικής τάξης και την εξασφάλιση της ηγεμονίας της στα πλαίσια της συμμαχίας.

2. Ο ηγετικός ρόλος εξασφαλίζεται όχι μόνο με την πρωτοπόρα δράση. Αν το ΚΚΕ δρα πρωτοπόρα, αλλά με λαθεμένη τακτική, τότε δε θα κατακτά ηγετικό ρόλο. Ο ηγετικός ρόλος απορρέει από το πρόγραμμά του, όταν σ' αυτό είναι σωστά επεξεργασμένη η τακτική του και η σχέση της με τη στρατηγική, ώστε η καθημερινή πολιτική πάλη της εργατικής τάξης και των συμμάχων της να αναδείχνει το πρόβλημα της εξουσίας.

Επομένως δεν αρκεί η προβολή του σοσιαλισμού από το ΚΚΕ ως στρατηγικού σκοπού για να ωριμάζει η ταξική συνείδηση της εργατικής τάξης για τη σοσιαλιστική επανάσταση. Οι στόχοι πάλης, η σωστή τακτική στην ταξική πάλη θα φέρνει στο προσκήνιο την επανάσταση.

3. Κρίσιμο ζήτημα της δράσης του ΚΚΕ, στα πλαίσια του μετώπου είναι ο αντικαπιταλιστικός του χαρακτήρας. Στη Θέση 29 αναφέρει ότι "στο βαθμό που θα βαθαίνει ο αντικαπιταλιστικός του χαρακτήρας, θα αποκτά τα χαρακτηριστικά ενός επαναστατικού λαϊκού μετώπου". Το βάθεμα αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται από μόνο του. Εξαρτάται από το ίδιο το ΚΚΕ.

Επομένως βασικό καθήκον του ΚΚΕ στο μέτωπο είναι η δράση του για να βαθαίνει ο αντικαπιταλιστικός του χαρακτήρας. Αυτό δημιουργεί τριβές, αντιθέσεις στα πλαίσια του μετώπου μέχρι και την απόσπαση ενός τμήματος των μεσαίων στρωμάτων από το μέτωπο. Το όφελος θα 'ναι η ωρίμανση των δυνάμεων της επανάστασης, που ίσως δε θα 'ναι όλες οι δυνάμεις του μετώπου.

4. Το μέτωπο θα χτίζεται μέσα στον αγώνα με την πρόοδο των κοινωνικών συμμαχιών. Σε ό,τι έχει σχέση με τις πολιτικές συμμαχίες, μπορεί να υπάρξουν, μπορεί και όχι. Αυτό εξαρτάται από την ύπαρξη πολιτικών δυνάμεων με αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό πρόγραμμα. Σήμερα που δεν υπάρχουν, δεν μπορεί να οικοδομείται το μέτωπο; Το ίδιο το Σχέδιο απαντά ότι "ξεκινά σαν συσπείρωση κυρίως κοινωνικών δυνάμεων".

5. Πρέπει να οριοθετήσουμε το προγραμματικό πλαίσιο και τους στόχους πάλης του μετώπου με σαφήνεια. Σήμερα π. χ. υπάρχουν δυνάμεις (Τσοβόλας, αριστερό ρεύμα στο "ΣΥΝ") που εκφράζουν αντιμααστριχτικές διαθέσεις, είναι όμως υπέρ της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Μπορούμε να συμμαχήσουμε; Σίγουρα όχι. Επομένως το όριο πρέπει να 'ναι η έξοδος από την ΕΕ και τους άλλους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Επίσης, το προγραμματικό πλαίσιο δεν μπορεί να επηρεάζεται "από το βαθμό συμφωνίας των πολιτικών δυνάμεων που το συγκροτούν..." Θέση 30. Αν ισχύει αυτό, τότε το προγραμματικό πλαίσιο κινδυνεύει να είναι πίσω από τα γενικά συμφέροντα των δυνάμεων, στην ουσία δηλαδή πρόγραμμα διαχείρισης.

6. Το μέτωπο πρέπει να είναι μέτωπο πάλης. Γίνεται κινητήρια δύναμη στην ταξική πάλη, επιδρά στην ανάπτυξή της, συμβάλλει στη δημιουργία προϋποθέσεων να ανοίξει ο δρόμος για την εξουσία. Αυτός πρέπει να είναι ο χαρακτήρας του μετώπου και να επιδιώκει το ΚΚΕ να εξασφαλίζεται. Επομένως, η τοποθέτηση στη Θέση 31 "παλεύει για να κερδίσει την εμπιστοσύνη της λαϊκής πλειοψηφίας, να αποσπάσει την κυβερνητική εξουσία", αντικειμενικά υπονομεύει το χαρακτήρα του μετώπου, γιατί η κυβερνητική εξουσία γίνεται στόχος από τη στιγμή που "παλεύει να την αποσπάσει". Το μέτωπο "αγωνίζεται για την ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού δύναμης", "παλεύει για να κερδίσει εμπιστοσύνη της λαϊκής πλειοψηφίας". Ο περιορισμός αυτής της πάλης μόνο "σε βάρος της συντηρητικής και συμβιβαστικής πολιτικής δυνάμεων, που στηρίζουν την εξουσία των πολυεθνικών και το καθεστώς της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και κυριαρχίας", μόνο στο "να αποσπάσει την κυβερνητική εξουσία", δημιουργεί συγχύσεις για την προοπτική της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης. Η εργατική τάξη συγκροτεί το μέτωπο για να συγκεντρώνει τις δυνάμεις της επανάστασης.

Ο διαχωρισμός της πάλης για κυβερνητική εξουσία από την πάλη για την πολιτική εξουσία, δεν επικεντρώνει την ταξική πάλη στο ζήτημα του κράτους, αποσπά την πάλη της εργατικής τάξης από την προοπτική της επανάστασης.

"Δεν αρκεί το ότι η ταξική πάλη γίνεται πραγματική, συνεπής, αναπτυγμένη, μόνο τότε, όταν αγκαλιάζει τον τομέα της πολιτικής. Και στην πολιτική μπορεί κανείς να περιοριστεί σε μικροπράγματα, μπορεί να προχωρήσει και βαθύτερα μέχρι το βασικό. Ο Μαρξισμός αναγνωρίζει την ταξική πάλη ολοκληρωτικά αναπτυγμένη, "πανεθνική" μόνο τότε, όταν αυτή δεν αγκαλιάζει μόνο την πολιτική, μα και από την πολιτική παίρνει το πιο βασικό: "την οργάνωση της κρατικής εξουσίας"". (Λένιν, "Απαντα", τ. 23, σελ. 240).

Ο στόχος για κυβερνητική εξουσία καλλιεργεί συγχύσεις για την ίδια την αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή πάλη, γιατί δεν αναδείχνει την ταξική ουσία της εξουσίας των μονοπωλίων, δεν ξεκαθαρίζει με σαφήνεια ότι μια κυβέρνηση του μετώπου δεν μπορεί να υλοποιεί το πρόγραμμά της, όταν την πραγματική εξουσία τη διατηρούν τα μονοπώλια.

Επομένως, δε διαπαιδαγωγεί, δεν ωριμάζει την εργατική τάξη και τους συμμάχους της, δεν προετοιμάζει για σκληρές ταξικές συγκρούσεις ως την τελική σύγκρουση που θα κρίνει "το ποιος ποιον".

Η ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού των δυνάμεων στη βάση των στόχων πάλης και του προγραμματικού πλαισίου του μετώπου, πρέπει να δένεται διαλεκτικά με την ωρίμανση της ταξικής συνείδησης για ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων.

Μία κυβέρνηση του μετώπου, σαν θεωρητικά πιθανό ενδεχόμενο, θα 'ναι αναγκασμένη ή να κάνει συμβιβασμούς με την εξουσία και να διολισθαίνει στη διαχείριση του συστήματος ή θα ανατραπεί. Ο ίδιος ο περιορισμός της "ανατροπής του πολιτικού συσχετισμού" στο στόχο "κατάκτησης της κυβερνητικής εξουσίας" θα βρει ανέτοιμη την εργατική τάξη και τους συμμάχους της να συγκρουστούν με την εξουσία των μονοπωλίων, ακόμη και στην περίπτωση που η κυβέρνηση παραμένει συνεπής στο πρόγραμμά της. Δεν αρνούμαστε και δεν μπορούμε ν' αρνηθούμε ότι μια κυβέρνηση από τη Δούμα μπορεί ν' αποτελέσει ένα στάδιο της επανάστασης, ούτε το ότι οι περιστάσεις μπορούν να μας αναγκάσουν να το χρησιμοποιήσουμε. Το ζήτημα δε βρίσκεται εδώ. Η σοσιαλδημοκρατία χρησιμοποιεί τις μεταρρυθμίσεις σαν δευτερεύον προϊόν της επαναστατικής ταξικής πάλης του προλεταριάτου, δεν είναι όμως δική μας δουλιά να καλούμε το λαό να ζητά μεσοβέζικες μεταρρυθμίσεις που είναι απραγματοποίητες χωρίς την επαναστατική πάλη. Η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να ξεσκεπάζει όλη την ασυνέπεια αυτών των συνθημάτων, ακόμη και από την καθαρά δημοκρατική άποψη. Η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να εξηγήσει στο προλεταριάτο τους όρους της νίκης του και όχι να συνδέει εκ των προτέρων την πολιτική του με την πιθανότητα μιας όχι πλήρους νίκης, με την πιθανότητα μιας μερικής ήττας.

Και ακριβώς τέτοιοι είναι οι όροι της προβληματικής πραγματοποίησης του συνθήματος "κυβέρνηση από τη Δούμα".

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ