Ζητήματα που πρέπει να προσεχθούν

Εχουμε χρέος απέναντι στην ιστορία του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος να ολοκληρώσουμε θαρραλέα και υπεύθυνα την ιδεολογική αποκατάσταση της επαναστατικής φυσιογνωμίας του ΚΚΕ, που ξεκίνησε από το 14ο Συνέδριο. Κατά τη γνώμη μου, η προσπάθεια που κάνει το Κόμμα μας για να βρει τον επαναστατικό του δρόμο χαρακτηρίζεται από ορισμένες σωστές διαπιστώσεις, αλλά υπάρχουν ταυτόχρονα κενά, ασάφειες, αντιφάσεις, αυταπάτες. Νομίζω ότι στα Ντοκουμέντα του 15ου Συνεδρίου πρέπει να περάσουν και τα παρακάτω ζητήματα.

Πότε άρχισαν οι ανατροπές των σοσιαλιστικών χωρών.

Το πανελλαδικό σώμα των κομματικών στελεχών έκανε μια αξιόλογη προσπάθεια επιστημονικής μελέτης των αιτιών της ανατροπής. Η προσπάθεια αυτή θα μείνει χωρίς αντίκρυσμα, αν δεν πούμε θαρραλέα, ανοιχτά, αυτοκριτικά τα πράγματα με το αληθινό τους όνομα.

Παρατηρώ ότι δόθηκε υπερβολική βαρύτητα στην περίοδο της "περεστρόικα", που αποτέλεσε τη "χαριστική βολή" στο άρρωστο σώμα του σοσιαλιστικού συστήματος.

Κι όμως, το πισώπλατο χτύπημα στο σοσιαλισμό δόθηκε πολύ πριν τον Γκορμπατσόφ από έναν άλλο "αντιδογματικό" αστέρα της κομμουνιστικής "ανανέωσης" τον Ν. Χρουστσόφ, που τίναξε στον αέρα τα θεμέλια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ ήταν ουσιαστικά νίκη της αντεπανάστασης. Με την κατάργηση της Δικτατορίας του Προλεταριάτου, τις θεωρίες για παλλαϊκό κράτος και παλλαϊκό κόμμα, τις αυταπάτες για ειρηνικά - κοινοβουλευτικά περάσματα στο σοσιαλισμό, το κομμουνιστικό κίνημα δέχτηκε θανατηφόρο πλήγμα.

Και ενώ η Κομμουνιστική Διεθνής είχε καταργηθεί, το Χρουστσοφικό κατεστημένο δεν περιορίζει την υπονομευτική αντεπαναστατική του δράση στα όρια της ΕΣΣΔ, αλλά επεμβαίνει ωμά και απροκάλυπτα στα εσωτερικά άλλων ΚΚ για να τα μπολιάσει με τον αναθεωρητισμό.

Και το Κόμμα μας έπεσε θύμα τέτοιων ωμών επεμβάσεων.

Στην πλατιά Ολομέλεια του ΚΚΕ το 1956 έπρεπε να επιτευχθεί "πάση θυσία" πλειοψηφία των "ανανεωτικών" τύπου Χρουστσόφ ενάντια στους "δογματικούς - Σταλινικούς" τύπου Ζαχαριάδη. Οι μεθοδεύσεις που ακολουθήθηκαν στην Ολομέλεια αυτή αποτελούν μια μαύρη σελίδα στην ιστορία μας. Η εισήγηση μάλιστα δεν έγινε από στέλεχος του ΚΚΕ, αλλά από το γενικό γραμματέα του Ρουμάνικου Εργατικού Κόμματος Γκεοργκίου Ντεζ!!! Ο αναθεωρητισμός φωλιάζει στις γραμμές μας και οδηγεί σε ολέθρια λάθη, όπως η διάλυση των παράνομων κομματικών οργανώσεων το 1958 και η συγχώνευσή τους στην ΕΔΑ.

Το χρουστσοφικό κατεστημένο εξόντωσε αλύπητα κάθε φωνή που αντιστεκόταν στο διαλυτικό του έργο. Μεταξύ των θυμάτων του και ο Νίκος Ζαχαριάδης. Η αποκατάσταση της μνήμης του Νίκου Ζαχαριάδη θα 'πρεπε να συνοδεύεται από την ανοιχτή καταδίκη τέτοιων μεθοδεύσεων. Είναι απαράδεκτη η σιωπή της ηγεσίας του Κόμματός μας μετά από τόσα χρόνια. Στα ντοκουμέντα του πανελλαδικού σώματος, παρά τις κάποιες επισημάνσεις του για το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, αποφεύγεται η ξεκάθαρη καταδίκη της δεξιάς οπορτουνιστικής γραμμής, που από τότε επικράτησε στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα και έστρωσε φαρδιά - πλατιά το δρόμο στο εγκληματικό έργο των Γκορμπατσόφ, Γιέλτσιν κλπ.

Διεθνής συντονισμός δράσης, αλλά με ποια ΚΚ;

Στα κείμενα του 15ου Συνεδρίου επισημαίνεται, σωστά κατά τη γνώμη μου, ότι η ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος για χάραξη ενιαίας στρατηγικής περνά αναγκαστικά από την ιδεολογική ενότητα των κομμουνιστικών κομμάτων.

Ποια κόμματα όμως απ' αυτά που έχουν τον τίτλο κομμουνιστικό είναι πράγματι κομμουνιστικά;

Τα περισσότερα απ' αυτά έχουν αρνηθεί το Μαρξισμό - Λενινισμό, έχουν μπει για τα καλά στο παιχνίδι του κοινοβουλευτισμού, αποπροσανατολίζουν την εργατική τάξη με ρεφορμιστικές αυταπάτες και την ξεστρατίζουν από το κύριο καθήκον της, που είναι η επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού και η οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Η ιδεολογική υποχώρηση των κομμάτων αυτών αξιοποιείται θαυμάσια από την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα. Προβάλλονται συνεχώς από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σαν "σύγχρονη Αριστερά", "ανανεωτική" και απαλλαγμένη από "δογματισμούς". Εμείς, ανοίγοντας το διάλογο μαζί τους, αναγνωρίζοντάς τα σαν αδελφά ΚΚ, βοηθάμε στη διατήρηση της αντίληψης ότι έστω και αν τσαλαπατούν την κοσμοθεωρία μας, υπηρετούν στον άλφα ή βήτα βαθμό την υπόθεση του σοσιαλισμού. Δεν είναι αντίφαση να ξεσκεπάζουμε απ' τη μια το ρόλο του "ΣΥΝ" και απ' την άλλη να μην καταγγέλλουμε τη στάση των ομοϊδεατών τους στην Ευρώπη; Για ποιους στόχους μπορούμε να συντονίσουμε τη δράση μας με τους αποστάτες του κομμουνιστικού κινήματος; Οταν τα ευρωπαϊκά ΚΚ δεν μπορούν να βγάλουν μια κοινή ανακοίνωση για τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς στη Βοσνία, δεν είναι αυταπάτη να ελπίζουμε σε κοινή δράση μαζί τους για το σοσιαλισμό;

Πιστεύω ότι θα προσφέρουμε μεγάλη υπηρεσία στο κίνημα, αν αποκαλύψουμε στο βαθμό που μπορούμε τον αντεπαναστατικό ρόλο των περισσότερων απ' αυτά. Κρίνω αναγκαίο να επανέλθει στο Καταστατικό μας η θέση:

"Το ΚΚΕ θεωρεί υποχρέωσή του να έχει άποψη για ζητήματα που αφορούν το διεθνές επαναστατικό κίνημα και δικαίωμα να τη διατυπώνει και ανοιχτά".

Για τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Συμφωνώ απόλυτα με την αναγκαιότητά της. Ο σοσιαλισμός μπορεί να οικοδομηθεί μόνο μετά τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης και την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.

Επειδή στα κείμενα της ΚΕ δε φαίνεται πουθενά η σχέση της επαναστατικής αλλαγής με τη βία, προτείνω να προστεθεί στο Πρόγραμμα η παρακάτω παράγραφος:

"Η επαναστατική αλλαγή θα είναι αποτέλεσμα σκληρών ταξικών συγκρούσεων, αποτέλεσμα της δράσης των επαναστατημένων μαζών ενάντια στους εκμεταλλευτές τους, αποτέλεσμα δηλαδή της άσκησης βίας με τη γενική έννοια του όρου".

Η βία είναι αναπόσπαστο στοιχείο όλων των ταξικών κοινωνιών, αλλά και των επαναστάσεων. Η πλουτοκρατία ποτέ δε θα εκχωρήσει τα προνόμιά της με την πειθώ.

Ο Λένιν έλεγε: "Η ιστορία δείχνει ότι δεν έχουμε ούτε ένα παράδειγμα όπου η πτώση των κυρίαρχων τάξεων να συνοδευόταν από την εθελοντική αντικατάστασή τους από άλλες τάξεις".

Σήμερα που δεν υπάρχουν οι υποκειμενικές προϋποθέσεις για την επαναστατική αλλαγή, πρέπει να παλεύουμε για μεταρρυθμίσεις που υπονομεύουν το καπιταλιστικό σύστημα και προετοιμάζουν το έδαφος για την επανάσταση. Πρέπει ταυτόχρονα να προειδοποιούμε τους εργαζόμενους ότι οι μεταρρυθμίσεις, έστω και αν βελτιώνουν την καθημερινή τους ζωή, δε δίνουν μόνιμη και σταθερή λύση των προβλημάτων τους. Αν οι μεταρρυθμίσεις για τις οποίες παλεύουμε δε συνδέονται με την αναγκαιότητα της επανάστασης, άθελά μας γλιστράμε στο ρεφορμισμό και ας τον καταδικάζουμε στα λόγια.

Η στάση μας απέναντι στη θρησκεία.

Στις μέρες μας η ανθρωπότητα βιώνει ένα νέο θρησκευτικό Μεσαίωνα. Η θρησκευτική αποχαύνωση των μαζών είναι ένα ζήτημα τεράστιας σημασίας για το επαναστατικό κίνημα. Μου κάνει κατάπληξη η παντελής απουσία τέτοιων θεμάτων από τα Κομματικά Ντοκουμέντα. Συχνότατα γινόμαστε μάρτυρες κωμικοτραγικών κοινωνικών φαινομένων. Ανθρωποι που ποτέ τους δεν αγωνίστηκαν για την ειρήνη, για κοινωνικά δικαιώματα, αλλά ούτε για το μεροκάματό τους στήνουν οδοφράγματα και προκαλούν αιματηρά επεισόδια για την υποστήριξη κάποιου Μητροπολίτη, καλλιεργούν το μίσος ενάντια σε θρησκευτικές μειονότητες και με την ανοχή του κράτους ποδοπατούν το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας που κατά τα άλλα κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της χώρας. Από τις οθόνες της ΤV και λίγο πριν το έτος 2000 βλέπουμε "θαύματα" από "αγίους" και εικονίσματα, λιτανείες για αποφυγή καταστροφών από φυσικά φαινόμενα, σατανιστές, εξορκισμούς κλπ.

Αυτή η κατάσταση βολεύει θαυμάσια την ολιγαρχία του πλούτου (που πιστεύει μόνο στο καπιταλιστικό κέρδος), αφού οι πιστοί είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία λαϊκά στρώματα, που ενώ συνθλίβονται από τα καθημερινά προβλήματα της ζωής, προσπαθούν οι περισσότεροι να εξασφαλίζουν μια καλή θέση στην "άλλη ζωή".

Δεν μπορούμε επ' άπειρο να αποφεύγουμε τη συζήτηση τέτοιων θεμάτων.

Θεωρώ πως αντίβαρο σ' αυτή την κατάσταση θα πρέπει να είναι η όσο γίνεται μεγαλύτερη προβολή - ιδιαίτερα στους νέους - του τεράστιου πλούτου της υλιστικής φιλοσοφίας και ειδικότερα η αξιοποίηση του έργου μεγάλων υλιστών διανοητών που μελέτησαν το φαινόμενο θρησκεία (π. χ. Κορδάτος). Να οργανωθούν για το σκοπό αυτό από το Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών συγκεντρώσεις - διαλέξεις - συζητήσεις.

Ποια πρέπει όμως να είναι η στάση των κομμουνιστών απέναντι στις θρησκευόμενες λαϊκές μάζες;

Την απάντηση βρίσκουμε στα λόγια ενός κληρικού από το Σαλβαντόρ, στενά συνεργαζόμενου με τις επαναστατικές οργανώσεις των κομμουνιστών της χώρας του. Οταν ο κληρικός αυτός ρωτήθηκε από δημοσιογράφο, πώς είναι δυνατόν αυτός σαν άνθρωπος του Θεού να συνεργάζεται με τους άθεους κομμουνιστές, απάντησε:

"Συνεργάζομαι μαζί τους γιατί ενώ διαφωνούμε για το αν υπάρχει ο παράδεισος στον ουρανό, συμφωνούμε ότι η κόλαση είναι στη γη".

Χωρίς να αποκρύπτουμε την αντίληψή μας περί θρησκείας για λόγους ψηφοθηρικούς, να επιδιώκουμε τη συνεργασία με όσους από τους θρησκευόμενους συμφωνούν ότι η ζωή μπορεί και πρέπει να γίνει καλύτερη όχι με την υποταγή, την παθητικότητα και τις προσευχές, αλλά με καθημερινούς σκληρούς αγώνες για την ειρήνη, την κοινωνική δικαιοσύνη, τα πολιτικά δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος.

Τελειώνω με μια παρατήρηση.

Είναι κατεπείγουσα ανάγκη το ανέβασμα του ιδεολογικού επιπέδου των συντρόφων, αν πραγματικά θέλουμε την ουσιαστική συμμετοχή τους στην εσωκομματική ζωή και στο μαζικό κίνημα.

Το πολύ χαμηλό ιδεολογικό μας επίπεδο φαίνεται από τη φτωχή έως ανύπαρκτη παρέμβαση των περισσότερων κομματικών μελών στο διάλογο για το 15ο Συνέδριο. Μια σειρά εκλαϊκευμένων μαθημάτων για το έργο των κλασικών της κομμουνιστικής ιδεολογίας πρέπει να γίνει το θεμέλιο της ιδεολογικής δουλιάς από τώρα και στο εξής.

Η γνώση της κοσμοθεωρίας μας και η εσωκομματική δημοκρατία είναι η καλύτερη άμυνα απέναντι σε παρεκκλίσεις για τις οποίες πληρώσαμε βαρύ τίμημα στο απώτερο και πρόσφατο παρελθόν.

ΣΟΦΙΟΥ ΑΝΤΩΝΗΣ

Ηράκλειο Κρήτης