Στη δίνη μιας παρατεταμένης εσωκομματικής κρίσης εισέρχεται πλέον το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία η πρόσφατη σύγκρουση του Μ. Εβερτ με τον Κ. Μητσοτάκη και τα στελέχη που πρόσκεινται στον πρώην πρωθυπουργό. Ηδη στελέχη και των δύο πλευρών δεν είναι σε θέση να κάνουν μία ασφαλή πρόβλεψη για την κατάληξη αυτής της σύγκρουσης, ενώ δε λείπουν και οι εκτιμήσεις για τη χειρότερη δυνατή, αν και λιγότερο πιθανή, για το κόμμα κατάληξη, αυτήν της διάσπασης.

Τα αίτια αυτής της κρίσης και της σύγκρουσης σίγουρα δεν εξαντλούνται στην εύκολη ερμηνεία, που από πολλούς επιχειρείται να δοθεί, περί προσωπικής έχθρας του νυν με τον τέως αρχηγό του κόμματος.

Αιτία είναι η καταφανής πλέον αδυναμία συνολικά της ΝΔ να ασκήσει ουσιαστική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Σημίτη, η οποία κατά την έκφραση του Σ. Κούβελα "λεηλατεί τα συνθήματα και την ιδεολογία" της παράταξης. Η αδυναμία αυτή φυσικό είναι να έχει αντανάκλαση στην απήχηση της ΝΔ στο εκλογικό σώμα, απήχηση που πολύ απέχει από το να χαρακτηρίζει τη ΝΔ ως κόμμα στον προθάλαμο της κυβέρνησης, όπως επαίρεται ο Μ. Εβερτ.

Δύο μόνο παραδείγματα από τη βδομάδα που πέρασε είναι αρκετά για να δείξουν την αμηχανία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπροστά στην "εκσυγχρονιστική" πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη:

Ενώ έχουν περάσει αρκετές μέρες από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, όπου οι Αμερικανοί όχι μόνο ανακηρύχτηκαν με τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης επικυρίαρχοι στην περιοχή, αλλά και αμφισβήτησαν ανοιχτά το καθεστώς στην Ιμια (βλέπε επιστολή Κλίντον στην Επιτροπή για τη Δικαιοσύνη στην Κύπρο), η ΝΔ ακόμα περιμένει ενημέρωση για να τοποθετηθεί. Η σιωπή αυτή μόνο σαν συμφωνία με τις κυβερνητικές επιλογές μπορεί να ερμηνευτεί.

Επίσης αυτήν τη βδομάδα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης επιχείρησε να ασκήσει αντιπολίτευση στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, αλλά το μόνο που βρήκε να πει ήταν ότι αυτή η πολιτική είναι άδικη - κάτι που αποτελεί κοινό τόπο - χωρίς να αντιπροτείνει ούτε μία εναλλακτική πρόταση. Τι να προτείνει άλλωστε; Η Συνθήκη του Μάαστριχτ και το πρόγραμμα "σύγκλισης", που επιβάλλουν την πολιτική της μονόπλευρης λιτότητας, είναι πολιτικές που με περίσσια περηφάνια η ΝΔ λέει ότι μόνο αυτήν τα πιστεύει ειλικρινά.

Το πολιτικό αδιέξοδο της ΝΔ είναι σίγουρο ότι το αντιλαμβάνονται όλες οι πλευρές του κόμματος, αλλά η κάθε μία για λογαριασμό της φρονεί, μάταια, ότι μπορεί να το λύσει με "διαφορετικό τρόπο".

Ο Μ. Εβερτ εκτίμησε ότι η βασική αιτία της πολιτικής αδυναμίας του κόμματος ήταν τα πρόσωπα που στελέχωναν βασικούς κρίκους των οργάνων της ΝΔ και γι' αυτό προχώρησε σε "ευρύ ανασχηματισμό", δείχνοντας μία ιδιαίτερη προτίμηση στα στελέχη εκείνα που ασκούσαν αντιπολίτευση στην τακτική του. Η ηγεσία της Ρηγίλλης εκτιμά ότι με την καρατόμηση των Μητσοτακικών θα αποκατασταθεί η ενιαία εικόνα του κόμματος, πολύ περισσότερο που ελπίζει ότι η τάση αυτή έχει απομονωθεί μέσα στο κόμμα.

Αυτήν τη στόχευση άλλωστε είχε η "αναβάθμιση" των Σουφλιά, Μάνου, Κεφαλογιάννη, στους οποίους ο Μ. Εβερτ ανέθεσε "συγκεκριμένους τομείς δράσης", προκειμένου να εξασφαλίσει τη "σιωπή" τους και να κλείσει νέα ενδεχομένως μέτωπα αμφισβήτησής του, τα οποία εάν εκδηλώνονταν θα ήταν πιθανόν μοιραία για το μέλλον του Μ. Εβερτ στην αρχηγία του κόμματος.

Στελέχη της Ρηγίλλης εκτιμούν ανοιχτά πλέον ότι, αφού "στεγανοποίησαν" το κόμμα με τη συμμετοχή των λεγόμενων βαρόνων στα καίρια ηγετικά πόστα, θα έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τη "Μητσοτακική" πλευρά, της οποίας την "αντιπολίτευση" θεωρούν δεδομένη. Λένε, μάλιστα, ότι δεν πρόκειται να πάρουν καταστατικά μέτρα εναντίον τους, καθώς ευελπιστούν ότι η συνεχής διαφοροποίησή τους από τις επιλογές της ηγεσίας τούς εκθέτει στα μάτια της βάσης του κόμματος. "Θα ψάχνουν την ψήφο τους στις επόμενες εκλογές", λένε χαρακτηριστικά στελέχη του κομματικού μηχανισμού.

Ενα ακόμα χαρτί που παίζει η ηγεσία της ΝΔ έναντι των "διαφωνούντων" είναι και αυτό των εκλογών. Εκτιμούν στη Ρηγίλλης ότι όσο θα πλησιάζουν οι εκλογές, τα στελέχη αυτά θα συσπειρωθούν γύρω από την ηγεσία με την προσδοκία της κατάκτησης της εξουσίας και τη συμμετοχή στη νομή της.

Από την άλλη, η πλευρά των Μητσοτακικών έχει αρχίσει μεθοδικά να ξεκαθαρίζει τη στρατηγική της. Η φράση του πρώην πρωθυπουργού στο Πολιτικό Συμβούλιο "αν δε μας θέλετε, να μας το πείτε" και η εκτίμησή του ότι ο Μ. Εβερτ συρρικνώνει την παράταξη σηματοδοτούν πλέον μια συνολική διαφοροποίηση από τις επιλογές της Ρηγίλλης.

Αν και παράγοντες που κινούνται στον κύκλο του πρώην πρωθυπουργού δεν αποκλείουν τίποτα, "η σύγκρουση μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες" τονίζουν με νόημα, εν τούτοις η στρατηγική της "αντιπολιτευόμενης" πλευράς σημαδεύει το τοπίο που θα προκύψει μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ και σίγουρα αυτό που θα εμφανιστεί μετά τις εκλογές.

Είναι πλέον ευδιάκριτο ότι μια ήττα του Μ. Εβερτ στις επόμενες εκλογές θα τους "έλυνε" τα χέρια, προκειμένου να διεκδικήσουν ενεργό ρόλο στις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν στο κόμμα. Η βούληση αυτή εκφράστηκε ξεκάθαρα σε άρθρο της εφημερίδας "Κήρυκας" των Χανίων - ιδιοκτήτης της οποίας είναι ο Κ. Μητσοτάκης - στο οποίο αναφερόταν ότι ο Μ. Εβερτ το 'χει πάρει απόφαση ότι θα χάσει τις εκλογές και γι' αυτό με τις εσωκομματικές εκκαθαρίσεις φροντίζει εκ των προτέρων να ελέγξει το κόμμα.

Αλλωστε και η Ντ. Μπακογιάννη σε προχτεσινή της συνέντευξη στο ΜΕΓΚΑ φρόντισε να κάνει πιο ευδιάκριτο το μήνυμα που στέλνει η πλευρά των Μητσοτακικών στον Μ. Εβερτ, λέγοντας ότι "είναι αυτονόητο το ότι εάν η ΝΔ χάσει τις εκλογές, ο Μ. Εβερτ θα υποβάλει την παραίτησή του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα".

Γιάννης ΦΩΤΟΥΛΑΣ