Εκτιμήσεις για το "Σχέδιο Προγράμματος της ΚΕ του ΚΚΕ"

Η Ελλάδα είναι χώρα καπιταλιστική με εξαρτημένο ΚΜΚ και μέσο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών της δυνάμεων. Βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού καπιταλισμού στη σύγχρονη φάση ανάπτυξής του είναι:

α) Η βαθιά εξάρτησή του από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο και τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες, κύρια της Δ. Ευρώπης, και τις ΗΠΑ. Βαθαίνει η συμμετοχή του στις διαδικασίες διεθνοποίησης της καπιταλιστικής οικονομίας, όπως προωθούνται μέσω της επιχειρούμενης ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά και των επιμέρους διακρατικών οικονομικών - εμπορικών συμφωνιών (βλέπε ΓΚATT, συνεργασία για το περιβάλλον κ. ά.), στα πλαίσια του διεθνούς καπιταλιστικού καταμερισμού της εργασίας (δ. κ. κ. ε.) και των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

β) Ενταση του αντιπαραγωγικού, παρασιτικού, μεταπρατικού χαρακτήρα τους, με την αποδιάρθρωση της παραγωγικής του βάσης (βλ. ιδιωτικοποιήσεις, κλείσιμο παραγωγικών βιομηχανικών μονάδων, χτύπημα των αγροτικών καλλιεργειών και της κτηνοτροφίας, που οδηγούν στην αύξηση της ανεργίας και συνολικότερα στην καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων). Σοβαρή είναι η στροφή που γίνεται προς τον τομέα των υπηρεσιών. Παράλληλα τα πιο δυναμικά τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης (α. τ.) αναβαθμίζουν τη δράση τους και τη συμμετοχή τους στο καταλήστεμα των αγορών των Βαλκανίων και της Αν. Ευρώπης, παίζοντας το ρόλο του ενδιάμεσου (μεταπράτη) και μικρότερου συνεταίρου στις σχέσεις εξάρτησης και κυριαρχίας μεταξύ καπιταλιστικών μητροπόλεων και νεοσχηματιζόμενων α. τ. των προαναφερόμενων χωρών.

γ) Βάθεμα της ανισόμετρης ανάπτυξης των ξεχωριστών κλάδων της οικονομίας και των διάφορων ομάδων και τμημάτων της ολιγαρχίας. Από τη μια ενισχύεται μια μικρή μερίδα του πιο δυναμικού κερδοφόρου και προσδεμένου ή και συγχωνευμένου με το ξένο κεφάλαιο τμήματός της, που ηγεμονεύει στις ενδοαστικές διαμάχες και ηγείται, στην πορεία, της ελληνικής α. τ. στις διαδικασίες της καπιταλιστικής διεθνοποίησης (βλ. ιδιωτικά και κρατικά πολυκλαδικά μονοπώλια π. χ. όμιλος Βαρδινογιάννη, όμιλος Λάτση, κρατικομονοπωλιακός όμιλος της ΕΤΕ, μεγάλες εμπορικές αλυσίδες πολυκαταστημάτων και σ/μ. κ. ά.). Από την άλλη ένα σημαντικό κομμάτι της παραδοσιακής ιδιαίτερα της βιομηχανικής α. τ. (κλάδοι ιματισμού, δέρματος, μετάλλου κ. ά.), που όντας πιο αδύναμο στον εσωτερικό και διεθνή ανταγωνισμό, λόγω των μονοπωλίων (βλ. εξάρτηση και ανισόμετρη οικονομική ανάπτυξη), υποκύπτει στο νόμο της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου και της παραγωγής και στην οικονομική υποβάθμιση ή καταστροφή του. Περιλαμβάνει κυρίως τη μικρή και μεσαία α. τ., αλλά και ένα κομμάτι της μεγάλης.

δ) Αύξηση της επιθετικότητας της ελληνικής α. τ. και της συμμετοχής της στους ιμπεριαλιστικούς τυχοδιωκτισμούς στα Βαλκάνια (βλ. αποστολή εκστρατευτικού σώματος, στη Βοσνία). Στα πλαίσια αυτά εντείνονται οι εθνικοί ανταγωνισμοί ανάμεσα στις α. τ., παλιές και νέες, των Βαλκανίων (βλ. ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός).

ε) Ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη της εργατικής τάξης (ε. τ.). Ενταξη νέων στρωμάτων εργαζομένων (κύρια από τη μισθωτή διανόηση) στις γραμμές της σε συνθήκες ανάπτυξης της Επιστημονικής Τεχνικής Επανάστασης (Ε. Τ. Ε.) και προλεταριοποίησης του μεγαλύτερου τμήματος του επιστημονικού δυναμικού. Αύξηση του ρόλου της στην παραγωγή και του ποσοστού της στον Οικονομικά Ενεργό Πληθυσμό (ΟΕΠ). Αποτελεί την κύρια παραγωγική δύναμη της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας. Παράλληλα μειώνονται τα μεσαία στρώματα (μ. σ.) τα λεγόμενα "παλιά" και υποβαθμίζεται ο οικονομικός ρόλος τους, καθώς μεγαλώνει η εξάρτησή τους από το μεγάλο κεφάλαιο. Η α. τ. μειώνεται αριθμητικά, η "αφρόκρεμά" της, η μονοπωλιακή ολιγαρχία, στερεώνει την οικονομική - πολιτική κυριαρχία της. Συνολικά εντείνεται η δράση του νόμου συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου και παραγωγής, που κλονίζει τις βάσεις της παραδοσιακά, σχετικά έντονης παρουσίας της μικρής και μεσαίας εμπορευματικής παραγωγής στη χώρα (βλ. προλεταριοποίηση των μ. σ.). Τα παραπάνω αντικειμενικά χαρακτηριστικά και τάσεις του σύγχρονου ελληνικού καπιταλισμού συγκλίνουν στην άποψη ότι ο χαρακτήρας της επερχόμενης επανάστασης στην Ελλάδα θα είναι αντιιμπεριαλιστικός - αντιμονοπωλιακός - σοσιαλιστικός.

Ποια είναι τα βασικά καθήκοντα που έχει να λύσει η αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή - σοσιαλιστική επανάσταση (α. α. σ. ε.);

α) Το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας, της εξάρτησης της χώρας από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, της αποδιάρθρωσης της παραγωγικής βάσης της, του κομπραδόρικου μεταπρατικού ρόλου της ελληνικής οικονομίας, όπως διαμορφώνεται στα πλαίσια του δ. κ. κ. ε. Το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας δεν είναι αστικοδημοκρατικό καθήκον. Στη σύγχρονη φάση ανάπτυξης του καπιταλισμού - ιμπεριαλισμού (ΚΜΚ) το εθνικό ζήτημα οξύνεται και η λύση του εντάσσεται όλο και πιο οργανικά στη συνολική πάλη για το σοσιαλισμό, όπως σωστά τονίζεται στο "σχέδιο". Η ανατροπή της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας σε μια σειρά χώρες - κρίκους εξαρτημένες από τον ιμπεριαλισμό με μικρό ή μεσαίο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών τους δυνάμεων (όπως η χώρα μας) αποδυναμώνει το διεθνή καπιταλισμό κύρια στις μητροπόλεις, εφόσον του στερεί αγορές, φθηνές πρώτες ύλες και φθηνό εργατικό δυναμικό, περιορίζει το μονοπωλιακό υπερκέρδος και άρα βεβαιώνει τις δυνατότητες εξαγοράς τμημάτων της ε. τ. στις μητροπόλεις, δηλαδή αδυνατίζει την οικονομική βάση της εργατικής αριστοκρατίας. Από την άλλη το εθνικό και το ταξικό ζήτημα αλληλοδιαπλέκονται μέχρι το σημεί, σε ορισμένες περιπτώσεις να ταυτίζονται, εφόσον στις εξαρτημένες χώρες, έστω και στρεβλά, το ξένο κεφάλαιο αποτελεί έναν από τους βασικούς φορείς της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Η επίλυση των αντιιμπεριαλιστικών αντιμονοπωλιακών καθηκόντων ταυτίζεται με την πρώιμη, κατώτερη φάση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπου συνυπάρχουν για κάποιο χρονικό διάστημα σύντομο ή σχετικά μακρύ (αυτό θα λυθεί στην πορεία της ταξικής πάλης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης) οι σοσιαλιστικές και οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, δηλαδή ο κρατικός και συνεταιριστικός σοσιαλιστικός τομέας από τη μια και από την άλλη η ιδιωτική καπιταλιστική παραγωγή (κύρια μικρή και μεσαία), καθώς και η μικρή εμπορευματική παραγωγή που "γεννά σε καθημερινή κλίμακα τον καπιταλισμό".

β) Το συνολικότερο κοινωνικό ζήτημα, δηλαδή την οριστική ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και την οικοδόμηση των σοσιαλιστικών - κομμουνιστικών.

Η επίλυση των συνολικότερων αντικαπιταλιστικών καθηκόντων ταυτίζεται με την πιο προχωρημένη φάση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπου θα κυριαρχεί ο κρατικός και συνεταιριστικός σοσιαλιστικός τομέας, ενώ η ιδιωτική μικρή και μεσαία καπιταλιστική παραγωγή θα έχει αρχίσει να εξαλείφεται και να περιορίζεται σε μη βασικούς τομείς της οικονομίας και η μικρή εμπορευματική παραγωγή θα έχει αρχίσει να μπαίνει στο δρόμο της κοινωνικοποίησης - συνεταιριστικοποίησής της.

Προς αποφυγή παρανοήσεων σημειώνεται ότι σε όλη τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, η ταξική πάλη συνεχίζεται με διαφορετικές μορφές και ότι για οριστική και μη ανατρέψιμη νίκη του σοσιαλισμού μπορούμε να μιλάμε μόνο όταν θα έχουν εξαλειφθεί οι εσωτερικοί και εξωτερικοί υλικοί παράγοντες, που γεννούν τις τάσεις και τα στοιχεία εκείνα που ωθούν στο πισωγύρισμα προς τον καπιταλισμό (δηλαδή κάθε μορφή ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής στο εσωτερικό της χώρας και η επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης σε ένα μεγάλο αριθμό χωρών εξαρτημένων, αλλά και αναπτυγμένων, δηλαδή αποδιάρθρωση του διεθνούς ιμπεριαλισμού).

Αντιμονοπωλιακά - αντιιμπεριαλιστικά και αντικαπιταλιστικά "καθαρά σοσιαλιστικά" καθήκοντα δε συνιστούν την ύπαρξη δύο ξεχωριστών διαφορετικών σταδίων, αντίθετα εκφράζουν τον ενιαίο χαρακτήρα που θα προσλάβει η σοσιαλιστική επαναστατική διαδικασία στην Ελλάδα.

Γίνεται φανερό ότι σε συνθήκες εξαρτημένου ΚΜΚ (το τελευταίο σκαλοπάτι μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού) και εντεινόμενης διεθνοποίησης της ελληνικής οικονομίας, τα αντιμονοπωλιακά αντιιμπεριαλιστικά καθήκοντα ταυτίζονται, άρα ο αντιμονοπωλιακός αντιιμπεριαλιστικός αγώνας εντάσσεται στην επαναστατική σοσιαλιστική πάλη.

Βασική προϋπόθεση της επίλυσης των κύριων καθηκόντων της α. α. σ. ε. αποτελεί η κατάληψη της εξουσίας από τις αντιμονοπωλιακές - αντιιμπεριαλιστικές - αντικαπιταλιστικές δυνάμεις, δηλαδή από την ε. τ. και τους συμμάχους της που θα επιτευχθεί με το επαναστατικό τσάκισμα του αστικού κράτους και την αντικατάστασή του από τον καινούριο προλεταριακό - λαϊκό κρατικό μηχανισμό, τη δικτατορία του προλεταριάτου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ανάμεσα στη δικτατορία της α. τ. και των ιμπεριαλιστών και τη δικτατορία του προλεταριάτου δε θα μεσολαβήσει καμιά ενδιάμεση μεταβατική νόθα μορφή κρατικής εξουσίας.

Στη Θέση 30 σελ. 22 το Σχέδιο στις βασικές προγραμματικές κατευθύνσεις και στόχους πάλης του αντιμονοπωλιακού - αντιιμπεριαλιστικού μετώπου εντάσσει και τα ακόλουθα. "Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Βουλής", "προώθηση μορφών κοινοβουλευτικού και λαϊκού ελέγχου", "πάλη για εκδημοκρατισμό του κρατικού μηχανισμού, των Ε. Δ., των Σωμάτων Ασφαλείας, του συστήματος απονομής δικαιοσύνης". Παράλληλα δίπλα στα παραπάνω θέτει ως στόχους την καθιέρωση "εργατικού και λαϊκού ελέγχου", τη "συμμετοχή των εργαζομένων και των οργανώσεών τους στη λήψη αποφάσεων". Παρατηρούμε ότι οι παραπάνω θέσεις αλληλοσυγκρούονται, χαρακτηρίζονται από ασάφεια και συγχύσεις.

Ερχονται σε αντίθεση με το επαναστατικό τσάκισμα του αστικού κράτους, αφού σε περίοδο κατάληψης της εξουσίας από τις επαναστατικές δυνάμεις προβλέπουν απλά "εκδημοκρατισμό" των μηχανισμών του. Αντιφάσκουν με το στόχο κατάληψης της εξουσίας από τις αντιμονοπωλιακές - αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις και την καθιέρωση των νέων λαογέννητων θεσμών εργατικής και λαϊκής εξουσίας. Πώς μπορούν να συνυπάρχουν στον ίδιο κρατικό μηχανισμό εργατικοί - λαϊκοί και αστικοί θεσμοί; Εργατικά Συμβούλια και Αστικό Κοινοβούλιο; Μόνιμος στρατός και Σώματα Ασφάλειας με το ένοπλο λαό; Αστική δικαιοσύνη και λαϊκά επαναστατικά δικαστήρια;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Θεσσαλονίκη