Ενα κρίσιμο ερώτημα

Υπάρχει ένα κρίσιμο ερώτημα, που η απάντησή του υποχρεωτικά, νομίζω, καθορίζει και την τακτική του Κόμματος για την επίτευξη του στρατηγικού του στόχου, που είναι ο σοσιαλισμός. Η πορεία ενοποίησης της Ευρώπης είναι ή δεν είναι πλέον αναστρέψιμη; Στο ερώτημα αυτό δε δίδεται από το Σχέδιο Προγράμματος (δικαιολογημένα ίσως) σαφής απάντηση. Στη θέση 22 συγκεκριμένα, ενώ αναφέρει ότι "... Η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση κινείται μέσα από αξεπέραστες αντιθέσεις (σ.σ. η υπογράμμιση δική μου), τις οποίες πρέπει να αξιοποιεί το λαϊκό κίνημα στη γενικότερη πάλη του εναντίον της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της εξουσίας των πολυεθνικών...", αμέσως μετά προσθέτει: "Η τάση ενοποίησης είναι αντικειμενική (σ.σ. πάλι δική μου υπογράμμιση), οι μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται δεν είναι δεδομένες, αναπότρεπτα τετελεσμένα γεγονότα...". Και καταλήγοντας η θέση 22 σημειώνει ότι "Το ΚΚΕ αντιμετωπίζει την ΕΕ με όρους ταξικούς, ανατροπής, από τη σκοπιά του στρατηγικού του σκοπού". Τελικά, τι ισχύει; Οι αντιθέσεις είναι αξεπέραστες, ή η τάση ενοποίησης είναι αντικειμενική; Αν πάρουμε κατά λέξη τα αναφερόμενα στο Σχέδιο Προγράμματος, τότε μπορούμε ενδεχομένως να συμπεράνουμε ότι για την καπιταλιστική ενοποίηση της Ευρώπης οι αντιθέσεις είναι μεν αξεπέραστες, συνολικά, όμως, η τάση ενοποίησης είναι αντικειμενική διαδικασία, που όμως οι μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται, ούτε είναι δεδομένες, ούτε δημιουργούν αναπότρεπτα τετελεσμένα γεγονότα. Αυτή όμως η προσέγγιση, κατά τη γνώμη μου, δεν απαντά στο αρχικό κρίσιμο ερώτημα, αφού αφήνει τελικά και τα δύο ενδεχόμενα ανοιχτά. Θα μπορούσε, βέβαια, κάποιος να πει ότι παρόμοια ερωτήματα τα λύνει η ζωή. Εστω κι αν μια τέτοια απάντηση είναι βολική, πρέπει να επισημανθεί ότι η λογική του βλέποντας και κάνοντας σε τίποτα δε βοηθά, ούτε την καθημερινή πολιτική πρακτική, ούτε πολύ περισσότερο τη γενικότερη χάραξη της θεωρητικής τακτικής του Κόμματος, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί και δεν πρέπει να αφεθεί στα γυρίσματα της ζωής. Σε τελευταία ανάλυση, εάν το ΚΚΕ θέλει να καθοδηγεί το λαό στην πορεία του προς το Σοσιαλισμό, δεν επιτρέπεται σε καμιά περίπτωση να είναι επιμηθέας. Υποχρεωτικά πρέπει να είναι προμηθέας. Διαφορετικά, θα δικαιωθεί ο ποιητής που γράφει: "Οδύρονται για τα σφάλματά τους οι αιώνιοι επιμηθείς".

Χωρίς να διεκδικώ το αλάθητο, ούτε να φιλοδοξώ να δώσω ολοκληρωμένη απάντηση στο προαναφερόμενο κρίσιμο ερώτημα (αυτό είναι υπόθεση της συλλογικής σκέψης του Κόμματος), εκτιμώ ότι σήμερα η πορεία ενοποίησης της Ευρώπης είναι πλέον μη αναστρέψιμη. Αυτό που είναι πια το ζητούμενο, είναι η μορφή που θα πάρει. Κατά συνέπεια, το θέμα δε βρίσκεται κυρίως στην αποδέσμευση της χώρας από την ΕΕ (αν τα πράγματα έρθουν βολικά, γιατί όχι; ), αλλά στην προσπάθεια οικοδόμησης ενός πλατιού αριστερού δημοκρατικού, λαϊκού μετώπου των εργαζομένων στις χώρες - μέλη της ΕΕ, με σαφή αντιμονοπωλιακά, αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά που θα συγκρουστεί με τις σημερινές συντηρητικές πολιτικές του σκληρού πυρήνα της ΕΕ. Ενός ευρωπαϊκού μετώπου, που παράλληλα με τη συγκρότηση του ενιαίου αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικού μετώπου πάλης, στη θέση 29, ορθά ορίζεται σαν "το άμεσο πολιτικό καθήκον του ΚΚΕ", ενδεχομένως θα ανοίξει το δρόμο για τον επαναστατικό σοσιαλιστικό μετασχηματισμό συνολικά της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εξάλλου, τόσο ο Μαρξ, όσο και ο Ενγκελς, έβλεπαν ως όρο νίκης της επανάστασης, την ταυτόχρονη εκδήλωσή της σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ή τις κυριότερες από αυτές. Κι αν τότε που έκαναν αυτές τις εκτιμήσεις, το στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού, επέτρεπε την επανάσταση στην Ευρώπη μια φορά, τώρα η ανάπτυξη του καπιταλισμού είναι τέτοια που την επιτρέπει χίλιες φορές περισσότερο. Παράλληλα, η ύπαρξη αντιμονοπωλιακού, αντικαπιταλιστικού μετώπου σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ενισχύει και θα ενισχύεται και από την ανάλογη δράση των εργαζομένων σε εθνικό επίπεδο, οι οποίοι θα συντονίζουν τους επιμέρους αγώνες τους με το ευρωπαϊκό μέτωπο. Το μέτωπο αυτό, ενώ στην αρχή θα λειτουργεί σαν μαχητικό ανάχωμα στις συντηρητικές επιλογές του Διευθυντηρίου των Βρυξελλών, κάτω από προϋποθέσεις, μπορεί να αναδειχτεί και σε δύναμη για ριζικότερες κοινωνικές αλλαγές και παράγοντας θετικών για το λαϊκό κίνημα ανακατατάξεων και σε πολιτικό επίπεδο.

Ειδικότερα για το επαναστατικό κίνημα της χώρας μας, η πορεία αυτή ενδεχομένως να είναι υποχρεωτική. Γιατί μπορεί μεν στη θέση 19 του Σχεδίου Προγράμματος να αναφέρεται ότι "... Στη χώρα μας υπάρχουν οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό...", στη θέση 23 όμως, επισημαίνεται πολύ σωστά ότι: "...Η παραγωγική βάση της χώρας συρρικνώνεται μέσα από την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, συγχωνεύσεων, εξαγορών και χρεοκοπιών. Πολύτιμες παραγωγικές δυνάμεις καταστρέφονται και απαξιώνονται. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν εμφανίζει τάση στασιμότητας την τελευταία δεκαετία. Τεχνολογικά μεγαλώνει η απόσταση της χώρας από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα που επιτρέπουν μόνο τη χρήση και όχι την παραγωγή σύγχρονων τεχνολογικών προϊόντων. Οι επενδύσεις στη βιομηχανία είναι κάτω από το επίπεδο του 1980, ολόκληροι κλάδοι κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Βαρύ πλήγμα έχει δεχτεί η αγροτική οικονομία. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου και το εξωτερικό χρέος αυξάνονται συνεχώς την τελευταία δεκαπενταετία. Διευρύνεται το χάσμα επιπέδου ανάπτυξης της Ελλάδας σε σύγκριση με τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες".

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΑΚΗΣ

ΚΟΒ "Ριζοσπάστη"