Ζητήματα ενοποιήσεων - αντιιμπεριαλιστική πάλη

και επαναστατική διαδικασία

1. Εισαγωγή:

Με αφορμή την έκδοση του σχεδίου Προγράμματος για το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, θα προσπαθήσω να καταθέσω την άποψή μου για δύο ζητήματα που, κατά την άποψή μου, αδύνατα μπαίνουν στο σχέδιο:

Το πρώτο, όσον αφορά τις καπιταλιστικές ενοποιήσεις, και δεύτερο τη σύνδεση αυτών με την ενιαία επαναστατική διαδικασία, την αντιιμπεριαλιστική πάλη.

2. Διεθνοποίηση, χαρακτήρας καπιταλιστικών ενοποιήσεων στον ιμπεριαλισμό.

Καταρχήν στο 1ο κεφάλαιο του σχεδίου Προγράμματος γίνεται ελάχιστη αναφορά για το φαινόμενο της διεθνοποίησης στη θέση 7, ενώ στη θέση 22 δεν αναλύει γενικότερα το χαρακτήρα των καπιταλιστικών ενοποιήσεων, αν είναι νομοτελειακό φαινόμενο ή όχι, καθώς και την εξαγωγή συμπερασμάτων από αυτές για τον καθορισμό της στρατηγικής και χάραξης της επαναστατικής διαδικασίας.

Σωστά βέβαια - θέση 22 παρακάτω, βάζει το ζήτημα της μη αναίρεσης του εθνικού αστικού κράτους, αλλά πιστεύω πως ο όρος διακρατική συνένωση κρατών για την ΕΕ, δεν είναι ο σωστότερος. Πιστεύω πως ο καλύτερος χαρακτηρισμός για την ΕΕ θα ήταν σαν: "η μορφή ενός διακρατικού "συντονισμού" εθνικών αστικών κρατών με κατεύθυνση την ομοσπονδιοποίηση, χωρίς η τελευταία να είναι νομοτέλεια".

Η διεθνοποίηση που υλοποιείται στον καπιταλισμό αποτελεί καπιταλιστική ενοποίηση και δεν ολοκληρώνεται, με την έννοια ότι αυτή δεν οδηγεί σε ένα υπερκράτος ή σε έναν υπερ-ιμπεριαλισμό. Η διεθνοποίηση αποτελεί σήμερα αντικειμενικό φαινόμενο, η δε καπιταλιστική ενοποίηση δεν αποτελεί νομοτέλεια. Νομοτέλεια είναι η ίδια η ταξική πάλη.

Η διεθνοποίηση που υλοποιείται στον καπιταλισμό, δηλαδή η καπιταλιστική ενοποίηση, ανεξάρτητα από τις μορφές που αυτή παίρνει (πχ ΕΕ, NAFTA, ομάδα των "7", κλπ) έχει ιστορικά προκαθορισμένο τέλος. Δεν υλοποιείται σε "ολοκλήρωση" λόγω του ίδιου του βασικού νόμου της ανισομετρίας του καπιταλισμού από χώρα σε χώρα ή περιοχή σε περιοχή. Επίσης, λόγω της ραγδαίας όξυνσης της αντίθεσης ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής από τη μια και στην ατομική ιδιοποίηση από την άλλη, σε συνθήκες μάλιστα ανατροπής του σοσιαλισμού. Σε τελική ανάλυση λόγω της βασικής αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο.

Οι καπιταλιστικές ενοποιήσεις αποτελούν προοπτικά τροχοπέδη της κοινωνικοποίησης της παραγωγής των ραγδαία εξελισσομένων παραγωγικών δυνάμεων. Οι καπιταλιστικές ενοποιήσεις οξύνουν παραπέρα την ανισομετρία του καπιταλισμού, κάνουν ακόμη πιο επίκαιρη τη "θεωρία της απόσπασης του αδύνατου κρίκου στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα" και ακόμη πιο σωστή.

Ετσι, λοιπόν, η αποδέσμευση και στη συνέχεια η ανατροπή - διάλυση των ενοποιήσεων αυτών αποτελεί στρατηγικής σημασίας καθήκον για την έναρξη επαναστατικής διαδικασίας από χώρα σε χώρα, ανάλογα πάντα με το επίπεδο της ταξικής πάλης και το βαθμό ωριμότητας των Κομμουνιστικών Κομμάτων.

Δυο λόγια για το χαρακτηρισμό της εποχής που ζούμε και για τη θέση της Ελλάδας στον ιμπεριαλισμό: 1) Η εποχή που ζούμε είναι "η εποχή του ανώτερου σταδίου του καπιταλισμού, ο ιμπεριαλισμός σε συνθήκες καπιταλιστικών ενοποιήσεων, ύστερα από την αντεπαναστατική ανατροπή του σοσιαλισμού". Ενώ η Ελλάδα είναι χώρα εξαρτημένου κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού (ΕΚΜΚ), με μέσο επίπεδο ανάπτυξης παραγωγικών δυνάμεων, σε ρόλο "περιφερειάρχη στο σύστημα του ιμπεριαλισμού".

3. Ενιαία Επαναστατική Διαδικασία.

Στρατηγική της αντιιμπεριαλιστικής - αντιμονοπωλιακής

αντικαπιταλιστικής - σοσιαλιστικής επανάστασης.

Από τη σωστή κατανόηση λοιπόν, του "αδύνατου κρίκου" και την αποδέσμευση από την καπιταλιστική ενοποίηση πηγάζει η στρατηγική των αντιιμπεριαλιστικών, αντιμονοπωλιακών, αντικαπιταλιστικών, σοσιαλιστικών επαναστάσεων. Τα χαρακτηριστικά αυτά αποτελούν ένα ενιαίο διαλεκτικά σύνολο, αλληλοσυνδεόμενο. Η σοσιαλιστική επανάσταση ερμηνευόμενη σαν επαναστατική διαδικασία, με στενά αλληλοσυνδεόμενες φάσεις, την αντιιμπεριαλιστική και την αντικαπιταλιστική, είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε.

Η αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή επανάσταση σε συνθήκες ΕΚΜΚ και νέας τάξης πραγμάτων είναι και αντικαπιταλιστική, σοσιαλιστική. Με την έννοια ότι για να υπάρξουν αντιιμπεριαλιστικές, αντιμονοπωλιακές ανατροπές πρέπει να έρθεις σε ρήξη με τον ίδιο τον καπιταλισμό, λόγω της μεγαλύτερης πρόσδεσης αυτού στο άρμα του ιμπεριαλισμού σε συνθήκες καπιταλιστικών ενοποιήσεων. Στο σημείο αυτό είναι αναγκαίο να διευκρινίσουμε ορισμένα ζητήματα:

1) Ασφαλώς πρόκειται για επαναστατική διαδικασία, για επανάσταση. Με την έννοια ότι η εξουσία, η πολιτική καταλαμβάνεται από τις αντιιμπεριαλιστικές, αντιμονοπωλιακές, αντικαπιταλιστικές δυνάμεις και οικοδομείται η δικτατορία του προλεταριάτου. Δεν υπάρχει στη συγκεκριμένη φάση καμιά άλλη ενδιάμεση κατάσταση κράτους, είναι κράτος της δικτατορίας του προλεταριάτου.

2) Εννοείται ότι οι δυνάμεις που θα είναι αποφασισμένες για τη διεκδίκηση της εξουσίας και της ρήξης με το καπιταλιστικό σύστημα με πρωτοπορία την εργατική τάξη, θα είναι εκείνες οι δυνάμεις που θα βοηθήσουν στην οικοδόμηση της δικτατορίας του προλεταριάτου.

Το ρόλο του "ξεσκαρτίσματος" για το ποιες δυνάμεις θα προχωρήσουν μέχρι την επανάσταση, θα πρέπει να παίξει το α - α - δ μέτωπο. Αυτός θα είναι και ο ρόλος του ΚΚΕ μέσα στο μέτωπο, να βοηθά στην ωρίμανση της αντικαπιταλιστικής συνείδησης. Ολα αυτά φυσικά πρέπει να γίνουν πριν τη διεκδίκηση της εξουσίας και της ρήξης.

3) Η αντικαπιταλιστική - σοσιαλιστική φάση δεν αποτελεί δύο διαφορετικά πράγματα. Είναι από άποψη ουσίας το ίδιο πράγμα, όπου, όταν έχουν ολοκληρωθεί ή ολοκληρώνονται οι αντιιμπεριαλιστικές αλλαγές, μπαίνουν ταυτόχρονα τα θεμέλια, οι βάσεις της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας, τα πρώιμα στάδια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Ο όρος αντικαπιταλιστικός αντιστοιχεί στη μεταβατικότητα που θα αντιμετωπίζει η επαναστατική εξουσία, που από τη μια θα έχουμε αντικαπιταλιστικό πολιτικό εποικοδόμημα και από την άλλη ακόμη μικρή, αλλά υπαρκτή καπιταλιστική βάση. Εδώ είναι το κρίσιμο σημείο. Η μετατροπή της ποσότητας σε ποιότητα. Το τσάκισμα του αστικού κράτους και η εφαρμογή της σοσιαλιστικής σχεδιοποιημένης οικονομίας με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και έτσι το ξεκίνημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

4) Η επαναστατική πολιτική εξουσία είναι γέννημα του αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού μετώπου, όπου αυτό θα πρέπει να είναι και αντικαπιταλιστικό. Αυτή η εξουσία δε διαφαίνεται, με τα σημερινά δεδομένα, ότι θα έρθει με ένα αστικό κοινοβουλευτικό ειρηνικό δρόμο και μάλλον αυτό είναι μια αυταπάτη.

Προτείνω στο συγκεκριμένο σημείο να ξαναμπούν στο σχέδιο του 15ου, οι θέσεις των σελίδων 22, 23 του Προγράμματος του 10ου Συνεδρίου, για τις μορφές περάσματος στην επαναστατική διαδικασία. Στο 15ο δε γίνεται αυτό καθαρά, όπως στο 10ο.

Επίσης το σχέδιο Προγράμματος του 15ου, ενώ βάζει σωστά το ζήτημα της οικοδόμησης του αντιιμπεριαλιστικού μετώπου, δίνει την εντύπωση της διατύπωσης ενός μίνιμουμ στόχων πάλης στην αρχή οικοδόμησης του μετώπου. Αυτοί οι στόχοι πάλης είναι και αντικαπιταλιστικοί; Εάν υλοποιηθούν μόνο αυτοί οι στόχοι, όταν κατακτήσει το μέτωπο την εξουσία αμέσως αυτή η εξουσία δεν παραπέμπει σε "σταδιοποίηση" της ενιαίας επαναστατικής διαδικασίας;

Και αυτό σε συνδυασμό με το κενό στην ερμηνεία που παρουσιάζει το σχέδιο στο πολιτικό εποικοδόμημα των αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων, δεν οδηγεί στα "κουτάκια", δηλαδή στη μηχανιστική λογική των σταδίων, όπου από το 10ο Συνέδριο καταλήγαμε στην "πραγματική αλλαγή" του 11ου, την "αλλαγή με κατεύθυνση το σοσιαλισμό" στο 12ο, και την τραγική κατάληξη του 13ου; Το πρόγραμμα του 15ου περιέχει επίσης επικίνδυνες αντιφάσεις όπως για παράδειγμα:

Αναβάθμιση αστικού Κοινοβουλίου (Θέση 30), συνύπαρξη με λαογέννητους επαναστατικούς θεσμούς (θέση 19), λειτουργία του δημόσιου τομέα (σε όφελος ποιων;), και μονοπωλιακό κεφάλαιο (θέση 30). Αλήθεια θα επέλθει τσάκισμα του αστικού κράτους και των μηχανισμών του ή παραπέμπεται αυτό στις ελληνικές καλένδες;

Βοηθούν αυτοί οι στόχοι πάλης και τον αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα του μετώπου; Μάλλον όχι, γιατί αυτός προτείνεται λίγο νεφελωδώς, αφότου πάρει την εξουσία το μέτωπο για το αόριστο μέλλον.

Συνοπτικά, τέλος, το σχέδιο Προγράμματος έχει αρκετές ελλείψεις και ασάφειες που αν δεν αντιμετωπιστούν, υπάρχει κίνδυνος, ιδιαίτερα στο 2ο κεφάλαιο να ερμηνευτούν από την οπορτουνιστική μεριά και ανάλογα με την αντανάκλαση της ταξικής πάλης μέσα στο Κόμμα, να οδηγήσουν στο μέλλον σε δεξιά παρέκκλιση.

ΚΡΕΒΕΝΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Θεσσαλονίκη