Τα καθήκοντα της εποχής - το α-α-δ μέτωπο

Τα γεγονότα των τελευταίων χρόνων απέδειξαν ότι για την εργατική τάξη αυτό που λέμε "τάξη για τον εαυτό της", δεν είναι δοσμένο μία για πάντα. Ισα ίσα στις μέρες μας έχει αποτυπωθεί ένας ποιοτικού χαρακτήρα δραματικός υποβιβασμός στη συνείδησή της από "τάξη για τον εαυτό της", σε "τάξη καθ' εαυτή".

Πρωταρχικό καθήκον - κριτήριο της δουλιάς των κομμουνιστών στην εργατική τάξη είναι να ανασχεθεί και να αντιστραφεί αυτή η πορεία.

Η πολιτική των κομμουνιστών πρέπει σήμερα να είναι τέτοια που να βοηθάει τους πρωτοπόρους εργάτες να συνειδητοποιούν έμπρακτα τον ΠΛΗΡΗ διαχωρισμό από την αστική πολιτική, να αναπτύσσουν το κριτήριο της ταξικής αυτοτέλειας της εργατικής τάξης.

Από αυτή την άποψη, το σύνθημα "5 κόμματα, 2 πολιτικές", είναι ένα αναγκαίο σύνθημα που βοηθάει (χωρίς βέβαια να είναι καθόλου επαρκές από μόνο του). Ο ισχυρισμός ότι ήταν χρήσιμο σε μια αρχική περίοδο, προφανώς για να γίνει ο διαχωρισμός από το "ΣΥΝ", αλλά τώρα δε χρειάζεται πλέον, εμπεριέχει το σύνδρομο του κοινοβουλευτισμού.

Το σύνθημα πρέπει να απευθύνεται στην τάξη (την εργατική) και ειδικά στα πιο πρωτοπόρα στοιχεία της και όχι απλά στους αριστερούς.

Υπάρχει επιπλέον, όπως φαίνεται, η ένσταση ότι η τακτική "5 κόμματα 2 πολιτικές", δυσχεραίνει τη δυνατότητα συμμαχιών στο μαζικό κίνημα. Εξαρτάται βέβαια τι εννοεί ο καθένας.

Οι συμμαχίες στο συνδικαλιστικό κίνημα (αλλά σε μεγάλο βαθμό και στο γενικότερο μαζικό κίνημα), γίνονται με γνώμονα την προώθηση των αγώνων για τα "άμεσα", τις μεταρρυθμίσεις, αλλά με τρόπο που οπωσδήποτε να διευκολύνεται ή τουλάχιστον να μην αναιρείται η ζύμωση για τον "τελικό σκοπό" και να γίνεται κατανοητή "κάτω", στη βάση, η διαφορετικότητα των στόχων και της πολιτικής των κομμουνιστών. Η εμμονή στην παραμονή στις θέσεις του προεδρείου της ΓΣΕΕ, για παράδειγμα, συγχύσεις προκαλεί και δεν οριοθετεί αυτή τη διαφορετικότητα.

Μια τέτοια τακτική συμμαχιών στο μαζικό κίνημα παίρνει υπόψη της τα αναπόφευκτα διαφορετικά επίπεδα συνείδησης, ταξικής θέλησης και ένταξης στο κοινωνικό σύστημα των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους από χώρο σε χώρο και από σωματείο σε σωματείο και οδηγεί φυσιολογικά σε ποικιλία συνδυασμών. Η σχηματικότητα που τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίστηκε το ζήτημα αυτό (όλοι με έναν τρόπο σε όλη την Ελλάδα), έχω τη γνώμη ότι δεν ήταν σύμφωνη με το μαρξισμό, είχε δυστυχώς να κάνει περισσότερο με τις εκάστοτε κοινοβουλευτικές σκοπεύσεις.

Κίνδυνοι για αριστερίστικο σεχταρισμό υπάρχουν, όμως τα τελευταία χρόνια υπήρξε αντίθετο "μπατάρισμα". Υποτιμήθηκε, μέχρις εσχάτων πολλές φορές, ο ρόλος των συνδικάτων σαν χώρος κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης. Και αυτό είναι που πρέπει να διορθωθεί. Αυτό έσπρωξε στις συμφωνίες σε "προγραμματική βάση" που τελικά ωφέλησαν το ΠΑΣΟΚ, στη συγχώνευση των κομμουνιστικών παρατάξεων στις ενιαίες του ΣΥΝ, στο να λέγεται ότι τα "μεροκάματα δεν έχουν χρώμα", αλλά να παραλείπεται ότι οι πολιτικές που τα υποστηρίζουν έχουν χρώμα.

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ

Ο όρος δικτατορία του προλεταριάτου χρησιμοποιήθηκε από τους κλασικούς σε αντιδιαστολή με την αστική δικτατορία. Για να δοθεί έμφαση στο ότι "όσο η ιδιοκτησία παραμένει στα χέρια των καπιταλιστών, κάθε δημοκρατία δε θα είναι, παρά μια δικτατορία της αστικής τάξης υποκριτικά συγκαλυμμένη". (Λένιν, Τ.37, σελ.437) Οταν ψηφίζεται ο Σαρτζετάκης για Πρόεδρος Δημοκρατίας, προκειμένου να "απαλλαγεί ο τόπος από το βασικό στυλοβάτη της ολιγαρχίας" (Καραμανλής), υιοθετείται το σύνθημα για το "άθροισμα των δημοκρατικών δυνάμεων", εγκρίνεται στα ντοκουμέντα του Κόμματος ότι "η δημοκρατία είναι μέσο και σκοπός", ανάγεται για μια περίοδο σε μείζον ζήτημα ή "κάθαρση", τότε ο λαός δεν καταλαβαίνει ότι η αστική δημοκρατία είναι στην ουσία της, αστική δικτατορία. Καταλαβαίνει ότι σε αντιδιαστολή με τη δικτατορία "γενικά" υπάρχει η "καλή" ή "καθαρή", η φιλελεύθερη δημοκρατία που είναι τάχα υπερταξικό αγαθό. Και τότε πείθονται και ορισμένοι ότι ο όρος δικτατορία ("γενικά" εννοείται), είναι λέξη αρνητικά φορτισμένη και φυσικά ο όρος δικτατορία του προλεταριάτου... "αδόκιμος".

Τα πιο μαχητικά, τα πιο πρωτοπόρα και περήφανα στοιχεία της εργατικής τάξης που τόσο έχει ανάγκη το ΚΚΕ, να απευθυνθεί, να συσπειρώσει, να στρατολογήσει, θα γυρίσουν την πλάτη σε τέτοιες αντιλήψεις.

ΓΙΑ ΤΟ Α-Α-Δ ΜΕΤΩΠΟ

Μόνο όποιος θέλει να κρύβεται πίσω από το δάκτυλό του δεν καταλαβαίνει, ότι ανεξάρτητα ενδεχόμενα από επιμέρους προθέσεις, οι προγραμματικές κατευθύνσεις του α-α-δ μετώπου πάλης, συνιστούν τελικά πρόγραμμα "ενδιάμεσης κατάστασης" στο έδαφος του καπιταλισμού, ανάμεσα στη "δικτατορία των μονοπωλίων" και τη σοσιαλιστική επανάσταση. Μέχρι και Σύνταγμα προτείνεται και λεπτομέρειες για νέους νόμους στην ΤΑ, το φορολογικό σύστημα κ.ο.κ.

Αν προσεγγίζεται η γενική καθολική γενικευμένη πάλη των τάξεων για την εξουσία, τι είδους "προοδευτικό" Σύνταγμα, νόμοι και παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας μπορεί να σταθεί στο έδαφος του καπιταλισμού;"Παραγωγική ανάπτυξη της χώρας που θα έρχεται σε αντίθεση με τις επιλογές της ΕΕ, την ασυδοσία του μεγάλου κεφαλαίου, τις επιλογές του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού"... "σε συνδυασμό με την πάλη για τα δικαιώματα των εργαζομένων". ΔΕΝ μπορεί να υπάρξει στο έδαφος της καπιταλιστικής οικονομίας. Αυτό γιατί σε ένα τέτοιο θεωρητικό ενδεχόμενο έχουμε εφεύρει καπιταλισμό που κινείται "αναπτυξιακά" παρά το ότι έχουν θιγεί καίρια οι μοχλοί κίνησής του. Το ποσοστό κέρδους, τα ίδια τα κέρδη, οι προσδοκίες για κέρδη.

Η αστική τάξη έχει τη γνώση και την εμπειρία να έχει οδηγήσει από τα ΠΡΙΝ η ίδια τα πράγματα σε ΣΥΝΟΛΙΚΗ αναμέτρηση. Επομένως το ζήτημα της σοσιαλιστικής επανάστασης ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ και γι' αυτό πρέπει να προετοιμάζεται η εργατική τάξη.

Το ΚΚΕ, πρέπει να απαλλαγεί οριστικά, να πάρει θαρραλέες αποστάσεις από την πολιτική στρατηγική που διαμορφώθηκε στα χρόνια της "ειρηνικής συνύπαρξης". Οτι δηλαδή ο περιορισμός της μονοπωλιακής κυριαρχίας, η μείωση του βαθμού εκμετάλλευσης, η σχετική απεξάρτηση από τον ιμπεριαλισμό μπορούν με την πίεση των "από κάτω" να ανοίξουν το δρόμο για φιλολαϊκό εκσυγχρονισμό, παραγωγική ανασύνταξη και να τεθεί έτσι σε δοκιμασία μέσα στον καπιταλισμό η αστική ηγεμονία, αφού το ταξικό συμφέρον των εργαζομένων θα αναδεικνύεται "συμφέρον όλης της κοινωνίας".

Η υπόθεση αυτή που ήθελε ο καπιταλισμός να μπορεί να "σπάει", να διαρρηγνύεται από "τα μέσα προς τα έξω", αντίθετα με την ψυχή της μαρξιστικής - λενινιστικής σκέψης διαψεύστηκε οριστικά.

Οσο και αν είναι δύσκολο, όσο κι αν οι δυνάμεις λιγοστές, πρέπει να αποτολμηθεί, η σύγχρονη αναγωγή στη μαρξιστική - λενινιστική κουλτούρα από το 6ο Συνέδριο της ΚΔ και πριν.

Αυτοί που θυμήθηκαν ότι ο "σοσιαλισμός σε μια μόνο χώρα" δεν μπορεί να νικήσει και προτείνουν "επαναστατική αναστολή", πρέπει να θυμηθούν τη στάση του Μαρξ στην Παρισινή Κομμούνα, όταν ο σοσιαλισμός δεν υπήρχε σε καμιά χώρα, όταν η νεαρή εργατική τάξη αποφάσισε να κάνει τις επιθυμίες της πραγματικότητα, την "έφοδο στον ουρανό", χωρίς να ρωτήσει κανένα βετεράνο πριν. Μόνο που ο Μαρξ σκέφτονταν τότε σαν "παγκόσμιος κομμουνιστής" και όχι για την "προκοπή του τόπου".

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΩ:

Η βαθύτερη λογική του Σχεδίου Προγράμματος πρέπει να στηρίζεται στο τρίπτυχο: α) Πάλη για τα άμεσα - μεταρρυθμίσεις. β) Μεταβατικοί στόχοι. γ) Σοσιαλιστική επανάσταση.

Οι περισσότεροι από τους δυνατούς μεταβατικούς στόχους σαν διατυπώσεις, κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν στο σχέδιο Προγράμματος του α-α-δ μετώπου. Η διαφορά έγκειται στο ότι οι μεταβατικοί στόχοι δεν πρέπει να θεωρούνται μεταρρυθμίσεις, ριζικές έστω, ενταγμένες στο μίνιμουμ πρόγραμμα, αλλά να το υπερβαίνουν, να "ξεκολλάνε" από αυτό.

Προσανατολίζουν με επιμονή στην οικοδόμηση βραχιόνων - συσπειρώσεων του συνειδητού παράγοντα που έχουν τη δεξαμενή τους μέσα στο σύστημα, αλλά ο κορμός τους βγαίνει έξω από αυτό, το υπερβαίνει ώστε να μπορούν να χτυπάνε αποτελεσματικά και "από έξω προς τα μέσα". Οι μεταβατικοί στόχοι σε περιόδους ήττας σαν τη σημερινή, πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένοι και να μην μπερδεύονται με μεταβατικά αιτήματα που μπορούν να προβάλλονται σε περιόδους ανόδου της ταξικής πάλης ή επαναστατικής κατάστασης (πχ εργοστασιακά συμβούλια, εργατοαγροτικές επιτροπές κλπ).

Ας πάρουμε δύο παραδείγματα.

1) Στο Σχέδιο, η αποδέσμευση από την Ε. Ε επιχειρηματολογείται σαν "γενικό καλό" για την ανάπτυξη της χώρας και το όφελος των εργαζομένων που "θα ανοίξει το δρόμο για συμμετοχή της χώρας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις με καλύτερους όρους". Αυτή η γραμμή δεν τραβάει έξω από τον καπιταλισμό. Εύλογα, κατά συνέπεια, διατυπώθηκε, "ως αφελές", το ερώτημα ότι αφού υπάρχει εκτίμηση ότι η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι αντικειμενική τάση, γιατί μπαίνει στόχος η αποδέσμευση;

Τα πράγματα αλλάζουν εντελώς αν εννοηθεί σαν μεταβατικός στόχος: Υπερασπιζόμαστε τους αγώνες των λαών για τις συνέπειες, αλλά ταυτόχρονα, προπαγανδίζουμε την αποδέσμευση που αποδεσμεύει από τον καπιταλισμό, συνδέεται άμεσα με το σοσιαλισμό. Σε αυτή τη βάση οικοδομούμε α-α-συσπείρωση. Μια τέτοια πολιτική δεν έχει βέβαια καμιά αντίφαση, αφού η τάση για ολοκλήρωση είναι αντικειμενική στον καπιταλισμό και όχι στην "πορεία εξόδου" από αυτόν. Βέβαια σε κάποια φάση λόγω των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και με το λαϊκό παράγοντα "παρόντα" μπορεί η ΕΕ να "σπάσει". Αυτό δεν αναιρεί τον μεταβατικό στόχο. Τον δυναμώνει σαν προοπτική, είναι μάλιστα ένα ισχυρότατο ενδεχόμενο.

2. Στο Πρόγραμμα του α-α-δ μετώπου δε γίνεται λόγος για εθνικοποίηση των μονοπωλίων στρατηγικής σημασίας. Προτείνεται "μια αντιμονοπωλιακή πολιτική που πρέπει να έχει μοχλό δημόσιους φορείς κατά κλάδο", που θα στηρίζεται εκτός των άλλων και στο "δημόσιο χαρακτήρα των κρατικών τραπεζών". Το δημόσιο όμως είναι καπιταλιστικό, δεν μπορεί να αναιρέσει τον καπιταλιστικό περίγυρο, αλλά διαπλέκεται με αυτόν. Ούτε μπορεί να εμποδίσει την υπονομευτική δράση του διεθνούς και ιδιωτικού εγχώριου τραπεζικού συστήματος και εξωτερικού εμπορίου που είναι ικανά να καταστρέψουν αυτό το "δημόσιο".

Τα πράγματα αλλάζουν αν το αίτημα διατυπωθεί ώστε να συνιστά μεταβατικό στόχο: Πάλη ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, υπεράσπιση δημόσιου χαρακτήρα επιχειρήσεων εθνικής σημασίας σαν "ωφέλιμης βάσης" για το σοσιαλισμό, εθνικοποίηση μονοπωλίων στρατηγικής σημασίας και τραπεζικού συστήματος - εργατική διαχείριση σε αυτά.

Τότε δεν υπάρχει σύγχυση για το χαρακτήρα του δημόσιου, δεν "εμφυτεύονται" αντικαπιταλιστικές κυβερνήσεις στον καπιταλισμό για να διαχειριστούν το δημόσιο "φιλολαϊκά". Μπορεί πράγματι να οικοδομηθεί α-α συσπείρωση που θα ζητάει έμπρακτα την απαλλοτρίωση της μονοπωλιακής ιδιοκτησίας, "χωρισμένη" από τον καπιταλισμό και τη διαχείρισή του.

Και κάτι ακόμα. Το α-α-δ μέτωπο δεν καθοδηγεί σκληρές ταξικές συγκρούσεις που θέλει το σχέδιο. Μέτωπα με μικροαστούς, μεσοαστούς, με σχετική πολιτική ανομοιομορφία δεν καθοδηγούν. ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΝΤΑΙ. Αν στην εποχή του ΕΕΑΜ - ΕΑΜ το ΚΚΕ είχε σταθεί πιο "ντούρα και στενόψυχα" σε αυτό το ζήτημα, αλλιώς ίσως θα είχε γραφεί η Ιστορία.

ΚΩΣΤΑΣ ΘΥΜΗΣ

Πρόεδρος ΕΛΜΕ Κέρκυρας