Στον προσυνεδριακό διάλογο, δυστυχώς, δε γίνεται τόση συζήτηση για τις θέσεις όση για ένα σύνθημα: το πασίγνωστο πλέον "πέντε κόμματα, δύο πολιτικές". Το σύνθημα καταδεικνύει πως η πολιτική του ΚΚΕ, που στοχεύει στην εγκαθίδρυση της εξουσίας της εργατικής τάξης, βρίσκεται στον αντίποδα της πολιτικής των κομμάτων που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του καπιταλισμού. Μ' αυτή την αρχή δε διαφωνεί κανένας κομμουνιστής. Ομως η χρήση αυτού του συνθήματος για να δικαιολογηθεί η άρνηση σχέσεων - ακόμα και συμμαχιών σε επιμέρους ζητήματα πάλης - με τα αστικά κόμματα, στερείται σοβαρότητας. Το χειρότερο: η δαιμονολογία, που θεωρεί όσους εκφράζουν μια άλλη αντίληψη γύρω από την "ορθή" ερμηνεία του συνθήματος περίπου ως αρνητές των αρχών του Κόμματος, είναι πολύ ανησυχητική.

Σχετικά με τα ντοκουμέντα: Θεωρώ επικίνδυνη προχειρότητα να συζητιέται το Πρόγραμμα του Κόμματος, μέσα σε διάστημα 2 - 3 μηνών από τη βάση. Το Σχέδιο είναι ένα κείμενο -συρραφή απόψεων, με πολλές ασάφειες σε θεμελιακά ζητήματα που μπορούν να ερμηνευτούν ποικιλότροπα και να προκαλέσουν στο μέλλον συγχύσεις και αποκλίσεις τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. Τέτοιες ασάφειες υπάρχουν σε ζητήματα που αφορούν το πέρασμα στον σοσιαλισμό, την εξουσία της εργατικής τάξης, την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, όσο και της θέσης του Κόμματος για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Τα περισσότερα ζητήματα που πρέπει να ξεκαθαριστούν αφορούν το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό δημοκρατικό μέτωπο (α - α - δ - μ). Κανένας, φυσικά, δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα δημιουργίας αυτού του μετώπου. Διαφωνίες ωστόσο υπάρχουν ως προς τη συγκρότηση του, όπως περιγράφεται στο Σχέδιο. Η περιγραφή του α - α - δ - μ θυμίζει ένα σχήμα του τύπου "ΚΚΕ και λοιπές δυνάμεις". Κι αυτό γιατί ζητάμε συμμάχους "κατ' εικόνα και ομοίωση μας". Σαν προϋπόθεση να συμμαχήσουμε μαζί τους ζητάμε από αυτούς τη μέγιστη πολιτική ωριμότητα και συνέπεια στον αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό αγώνα, αρετές που ίσως να μην υπάρχουν και στον σημερινό στενό φιλοκομματικό μας περίγυρο. Δε μας καλύπτει η συσπείρωση εργαζομένων σε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα πάλης, όπως κάναμε επί 77 χρόνια, τώρα απαιτούμε τη συσπείρωση σε ψηλότερους στόχους πάλης. Μα αν τελικά βρεθούν εργαζόμενοι με αυτά τα χαρακτηριστικά, γιατί εμείς να γεμίσουμε με οπαδούς τις "αποθήκες" ενός νέου κόμματος - συμμάχου και να μην τους στρατολογήσουμε κατευθείαν στο ΚΚΕ;

Και πώς θα βρεθούν αυτοί οι σύμμαχοι; Στο κοινωνικό επίπεδο, λένε οι συντάκτες του Σχεδίου, περιορίζοντας την παρέμβαση του Κόμματος μόνο στο επίπεδο της βάσης. Ομως, χωρίς ταυτόχρονη παρέμβαση στη βάση και στις κορυφές των κομμάτων δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική η προσπάθεια απεγκλωβισμού λαϊκών στρωμάτων από τα αστικά κόμματα.

Θα ήμουν από τους τελευταίους που θα ισχυριζόταν ότι το ΚΚΕ θα μπορούσε σήμερα να κάνει προγραμματική συμμαχία με οποιοδήποτε από τα σημερινά αστικά κόμματα. Αλλά το να αποκλείουμε διά παντός την όποια μελλοντική διαφοροποίηση και μάλιστα να προεξοφλούμε από τώρα πως τα κόμματα που ενδεχόμενα θα προκύψουν θα είναι ίδια με τα υπάρχοντα, είναι σαν να παραδεχόμαστε πως όλα είναι στατικά και πως θα πρέπει να περιοριστούμε εσαεί στα στενά όρια που εκ των πραγμάτων έχει η επαναστατική πρωτοπορία. Αντί να παίρνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε τα κόμματα που θα προκύψουν να μην έχουν την ίδια πολιτική με τα σημερινά, εμείς αντιμετωπίζουμε αρνητικά τις εξελίξεις στα αστικά κόμματα χωρίς καν προσπάθεια να εκμεταλλευτούμε τις αντιθέσεις και τις ρωγμές του καπιταλιστικού συστήματος. Ετσι, μένουμε θεατές των εξελίξεων, χαρίζοντας οπαδούς σε κόμματα - στηρίγματα του συστήματος. Για όσους θεωρήσουν πως τα παραπάνω είναι "δεξιές" "οπορτουνιστικές" "αποκλίσεις" που δεν αφορούν ένα επαναστατικό κόμμα, να θυμίσω πως αντιμετώπισε το μπολσεβίκικο κόμμα τις συμμαχίες ακόμα και με αστικά κόμματα:

""... Να αποκρούσουμε μ' όλη την αποφασιστικότητα κάθε συμβιβασμό με τα άλλα κόμματα... κάθε πολιτική ελιγμών και συνεννόησης" - γράφουν οι γερμανοί αριστεροί στο βιβλιαράκι της Φραγκφούρτης.

Είναι εκπληκτικό, πώς με παρόμοιες αντιλήψεις οι αριστεροί δεν καταδικάζουν αποφασιστικά το μπολσεβικισμό! Γιατί δεν είναι δυνατόν οι γερμανοί αριστεροί να μην ξέρουν ότι όλη η ιστορία του μπολσεβικισμού και πριν και ύστερα από την Επανάσταση του Οχτώβρη είναι γ ε μ ά τ η από περιπτώσεις ελιγμών, συνεννοήσεων, συμβιβασμών με άλλα κόμματα, χωρίς να εξαιρούνται και τα αστικά κόμματα!

Να κάνεις πόλεμο για την ανατροπή της διεθνούς αστικής τάξης, έναν πόλεμο εκατό φορές πιο δύσκολο, πιο μακρόχρονο και πιο περίπλοκο από τον πιο συνηθισμένο πεισματάρικο πόλεμο ανάμεσα στα κράτη, και να παρατιέσαι προκαταβολικά από κάθε ελιγμό από την εκμετάλλευση των αντιθέσεων συμφερόντων (έστω και προσωρινών) ανάμεσα στους αντιπάλους, να παρατιέσαι από κάθε συμφωνία και συμβιβασμό με τους πιθανούς (έστω και προσωρινούς, ασταθείς και ταλαντευόμενους, υπό όρους) συμμάχους, δεν είναι πράγμα αφάνταστα γελοίο; Αυτό δε μοιάζει σα να αρνιέσαι προκαταβολικά, όταν ανεβαίνεις ένα δύσκολο ανεξερεύνητο και απάτητο ακόμα βουνό, να αρνιέσαι να πηγαίνεις ζιγκ - ζαγκ, να γυρίζεις κάποτε πίσω, να παρατάς την κατεύθυνση που είχες διαλέξει για να δοκιμάσεις μια διαφορετική κατεύθυνση; " (Β. Ι. Λένιν: Ο "Αριστερισμός", παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού).

Μα και η 77χρονη πορεία του δικού μας Κόμματος είναι γεμάτη από ανάλογες ενέργειες. Το ΚΚΕ το 1935 - 36 έχτισε το Παλλαϊκό Μέτωπο, στα χρόνια της κατοχής το ΕΑΜ, αμέσως μετά την αντάρα της ήττας του ΔΣΕ έφτιαξε την ΕΔΑ και τη Δημοκρατική Ενωση που στις εκλογές του 1956 ήρθε πρώτη δύναμη. Αυτό το Κόμμα, που έχει ίσως την πλουσιότερη πείρα από πολλά ευρωπαϊκά ΚΚ σε συμμαχίες, δεν μπορεί τώρα να τις αντιμετωπίζει με στενό τρόπο και με σχηματοποιήσεις. Ολα αυτά είναι κατά τη γνώμη μου αποτελέσματα της ιδεολογικής καθυστέρησης του Κόμματος και μιας φοβίας που αναπτύχθηκε στις γραμμές μας μετά τις εξελίξεις των τελευταίων ετών. Οπως φαίνεται και στην Εκθεση Δράσης της ΚΕ, σωστά από την κρίση του '91 ως σήμερα δώσαμε το βάρος στην ανοικοδόμηση του Κόμματος, προσπαθώντας με έμφαση να δείξουμε τη διαφοροποίηση μας από τα κόμματα που στηρίζουν τις επιλογές του κεφαλαίου, υπακούοντας στις εντολές των Βρυξελλών. Ομως, δεν μπορούμε εσαεί να ακολουθούμε αυτή την τακτική, πολύ περισσότερο να κρίνουμε το Αύριο με τα μέτρα και σταθμά του σήμερα. Το Κόμμα δείχνει να μην έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, μοιάζει σαν φοβάται να "ζυμώνει" τις θέσεις του μέσω της ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης με τα αστικά κόμματα. Ενώ οι θέσεις μας επιβεβαιώνονται καθημερινά, η τακτική της απλής καταγγελίας της πολιτικής των άλλων κομμάτων μας εμφανίζει σαν να φοβόμαστε το διάλογο. Ακόμα χειρότερα: σαν να φοβόμαστε πως η συζήτηση με τα αστικά κόμματα θα μας ενσωματώσει στο σύστημα που αυτά υπερασπίζονται και θα μας καταστήσει άλλο ένα κόμμα μέσα στα πολλά υπάρχοντα. Στο άγχος μας αυτό, βλέπουμε σε κάθε εργαζόμενο που σήμερα ψηφίζει ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Πολιτική Ανοιξη ή "ΣΥΝ

" έναν μικρό Σημίτη, ένα μικρό Εβερτ, ένα μικρό Σαμαρά, έναν μικρό Κωνσταντόπουλο. Ομως, το να τσουβαλιάζει κανείς τις ηγεσίες των κομμάτων αυτών με τη βάση τους δε βοηθά στο κέρδισμα τους γύρω από τις θέσεις μας. Ετσι και η επιδιωκόμενη συσπείρωση τους στο μέτωπο, εκ των πραγμάτων ακυρώνεται.

Αν αυτό το Σχέδιο γίνει Πρόγραμμα του Κόμματος, με τις ασάφειες και τις συγχύσεις που περιέχει ενδέχεται να δέσει χειροπόδαρα το Κόμμα στερώντας του το πλεονέκτημα των κινήσεων και των τακτικών ελιγμών. Μπορεί να μπούμε σε ένα κυκεώνα ενδοσκοπήσεων και ερμηνειών των αποφάσεων, μετρώντας ο ένας την αριστεροσύνη του άλλου, διολισθαίνοντας συνολικά είτε στο δεξιό είτε στον αριστερό οπορτουνισμό είτε και στους δύο. Ταυτόχρονα, η εκάστοτε ηγεσία θα είναι δέσμια αυτών των αποφάσεων. Δε θα μπορεί να κάνει κανένα στρατηγικό χειρισμό ή τακτικό ελιγμό καθώς ανά πάσα στιγμή θα πρέπει να εξηγεί στη βάση ότι δεν αποκλίνει από τις αποφάσεις.

Αποψη μου είναι να ασχοληθούμε πιο εμπεριστατωμένα και επιστημονικά με την κατάρτιση του Προγράμματος του Κόμματος. Μπορούμε να μελετήσουμε όλοι περισσότερο και στο μέλλον να ψηφίσουμε ένα Πρόγραμμα που δε θα κλείνει τη συζήτηση χρησιμοποιώντας εγκεφαλικά κατασκευασμένες "νομοτέλειες". Που θα παίρνει υπόψη όχι αυτό που θα θέλαμε να συμβαίνει αλλά τις πραγματικές συνθήκες και ανάγκες της κοινωνίας.

Οι παραπάνω σκέψεις εκφράζουν ανησυχίες για το Αύριο του Κόμματος και του κινήματος. Δεν αμφισβητώ τις καλές προθέσεις των συντρόφων που πιθανά να βλέπουν την οικοδόμηση του α - α - δ - μ από διαφορετική σκοπιά, όπως δε θα 'θελα να αμφισβητηθούν οι προθέσεις της δικής μου ανησυχίας. Πιστεύω πως όλα τα μέλη του Κόμματος έχουν τις καλύτερες προθέσεις για το καλό του και την κατάκτηση του στρατηγικού μας στόχου. Ομως, πολλές φορές μπορεί να μην αρκούν οι καλές προθέσεις. Ο Ν. Ζαχαριάδης έλεγε πως "ο δρόμος για τον Αδη είναι στρωμένος με καλές προθέσεις". Εμείς πρέπει να προσέξουμε και να σχεδιάσουμε τη δράση μας. Γιατί, στο κάτω κάτω, όλοι μας στοχεύουμε να κάνουμε "την έφοδο στον ουρανό".

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΖΑΒΟΥΔΑΚΗΣ

ΚΟΒ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ