Αν και επίσημα η Ελλάδα (μαζί με την Τουρκία) εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ το 1952, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για στρατιωτική εκμετάλλευση χρονολογείται από το 1947, λόγω της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας μας. Αλλωστε οι "διερευνητικές" επαφές για την είσοδο είχαν ξεκινήσει δυο χρόνια πριν.

Χαρακτηριστικά ο Γ. Ασούρας στο βιβλίο του "Η Ελλάδα κάτω από την κυριαρχία των ΕΠΑ και του ΝΑΤΟ" αναφέρει: "Στις αρχές του Οκτώβρη του 1950, η Ελλάδα και η Τουρκία κλήθηκαν να συνεργαστούν με τα κράτη - μέλη του Ατλαντικού Συνασπισμού στα σχέδια αμύνης της Μεσογείου. Το Δεκέμβρη του 1950 έγιναν συνομιλίες επιτελικών αξιωματικών Ελλάδας και Τουρκίας για την άμυνα της Μεσογείου, στα πλαίσια των αποφάσεων της Συνόδου του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες".

Η διαδικασία ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ ξεκίνησε στις 20 Σεπτέμβρη του 1951, όταν στην Οτάβα του Καναδά αποφασίζεται η εισδοχή της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο από τη Σύνοδο του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ, ενώ σε νέα Σύνοδο, που ξεκίνησε στις 18 Φλεβάρη του 1952 στη Λισαβόνα, η Ελλάδα εισέρχεται ουσιαστικά και καθορίζονται οι υποχρεώσεις της προς τη "Συμμαχία". Οι βαριές αλυσίδες της υποτέλειας και της εξάρτησης έπαιρναν πια εντελώς συγκεκριμένο χαρακτήρα και βαραίνουν την πορεία της χώρας 44 χρόνια μέχρι σήμερα.

Από εκεί και πέρα, αρχίζει η μετατροπή της Ελλάδας σε "στρατιωτική βάση του ΝΑΤΟ" με μια σειρά συμφωνίες. Στις 18-6-52,με επιστολή του υπουργού Εξωτερικών Σοφ. Βενιζέλου παραχωρείται το ελεύθερο στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ να κάνουν χρήση των ελληνικών αεροδρομίων. Με συμφωνία του 1952,η οποία βαίνει ανανεούμενη κάθε πέντε χρόνια, οι ΗΠΑ αποκτούν το δικαίωμα να προχωρήσουν στην εγκατάσταση αμερικανικών τηλεπικοινωνιακών βάσεων στο "βασιλικό" κτήμα του Τατοϊου.

Η ολοκλήρωση έρχεται με τη συμφωνία που υπογράφει στις 12 Οκτώβρη του 1953 η κυβέρνηση Παπάγου, χωρίς καν την έγκριση του Κοινοβουλίου, αν και είχε την πλειοψηφία. Σε αυτήν οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις αποκτούν ίσα δικαιώματα με τις ελληνικές στη χρήση του ελληνικού εδάφους και των δημόσιων εγκαταστάσεων και η Ελλάδα υποχρεούται να προσφέρει κάθε δυνατή βοήθεια. Στην ίδια συμφωνία αναφέρεται και η αρχή της "ετεροδικίας", όπου απαγορεύει την τιμωρία Αμερικανού από τις ελληνικές αρχές, αν υποπέσει σε αδίκημα.

Το ΚΚΕ, εξαρχής ήταν κατηγορηματικά αντίθετο στην είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το γεγονός ότι ενώ στις 20 Σεπτέμβρη του 1951 στη Σύνοδο του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ αποφασίζεται η είσοδος της Ελλάδας στον οργανισμό, την ακριβώς επόμενη μέρα το ΚΚΕ εκφράζει επίσημα την αντίθεσή του. Συγκεκριμένα, στις 21 Σεπτέμβρη του 1951, στην απόφαση του ΠΓ του ΚΚΕ (που αφορούσε το αποτέλεσμα των εκλογών που είχαν γίνει 12 μέρες πριν) αναφέρεται ότι "ο πολεμικός κίνδυνος γίνεται πιο άμεσος τώρα, που η Ελλάδα έγινε δεκτή στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο". Θα μεγαλώσει, επισήμαινε τότε το ΚΚΕ, "ο κίνδυνος αμερικανικών πολεμικών τυχοδιωκτισμών στα Βαλκάνια". Μια εκτίμηση που επιβεβαιώθηκε δυστυχώς στις μέρες μας, με την τραγωδία στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Πριν το 1952, όπου είχε ουσιαστικά ολοκληρωθεί και συγκεκριμενοποιηθεί, μέσω συμφωνίας, ο ρόλος της Ελλάδας στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ σημείωνε - αναφερόμενη στην πολιτική του τότε πρωθυπουργού Παπάγου - ότι "σε συνδυασμό με την εισδοχή της Ελλάδας στο Βορειοατλαντικό ιμπεριαλιστικό Σύμφωνο υπογραμμίζει πιο έντονα τους κινδύνους που ζώνουν το λαό και τη χώρα μας από το ολοκληρωτικό δέσιμο στο άρμα της αμερικανικής πολεμικής μηχανής",ενώ στις 26 Ιούνη του 1952 σε ανακοίνωση του ΚΚΕ γινόταν λόγος για "πιο εντατική στρατικοποίηση της Ελλάδας και ολοκληρωτικής υπαγωγής της οικονομίας μας στις απαιτήσεις του αμερικανικού πολεμικού τυχοδιωκτισμού".

Αξίζει εδώ να επισημάνουμε ότι η είσοδος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ δεν εκτιμήθηκε από το ΚΚΕ ως η απαρχή της δέσμευσης της Ελλάδας στα σχέδια του αμερικανικού επεκτατισμού, αλλά ως μια πράξη ολοκλήρωσης και επισφράγισης με επίσημο τρόπο των ήδη υπαρχόντων δεσμών. Γεγονός φυσιολογικό, αν συνεκτιμήσει κανείς ότι την ίδια περίοδο η τότε ελληνική κυβέρνηση είχε αποφασίσει την αποστολή Ελλήνων στρατιωτών για την ενίσχυση της αμερικανικής επέμβασης στην Κορέα, ενώ ο "αλήστου μνήμης" Αμερικανός πρεσβευτής Πιουριφόι ...κυβερνούσε ουσιαστικά τη χώρα.

Στις 26 Αυγούστου του 1952, σε ανακοίνωση του ΚΚΕ σημειώνεται η σημασία που δίνει το ΝΑΤΟ στην ελληνική συμμετοχή και λόγω της γεωστρατιωτικής της θέσης, αλλά και επειδή "καμία χώρα του Βορειοατλαντικού Συμφώνου δεν έχει τόσο μεγάλο στρατό, που φτάνει - όπως ομολόγησε στο ΝΑΤΟ ο Πιπινέλης - στο 5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, δηλαδή ξεπερνά τους 400.000 άνδρες".Στην ίδια ανακοίνωση διατυπώνεται για πρώτη φορά ως αίτημα πάλης στο λαϊκό κίνημα το "να φύγει η Ελλάδα από το Βορειοατλαντικό",ως προϋπόθεση για εθνική ανεξαρτησία. Σύνθημα λαϊκής συσπείρωσης και πάλης, που φλόγισε τις κατοπινές δεκαετίες εκατομμύρια Ελληνες και παραμένει ζωντανό και επίκαιρο.